Rozwój uzależnienia u młodzieży jest złożonym i wieloaspektowym procesem, który wymaga dokładnych badań i zrozumienia, zauważa doktor nauk medycznych Egor Burkin.
Podkreśla, że okres dojrzewania to okres krytyczny dla rozwoju osobowości i psychiki i w tym czasie szczególnie ważne jest uwzględnienie różnych czynników, które mogą przyczyniać się do rozwoju uzależnień. „Zrozumienie tych czynników pomoże rodzicom, pedagogom i specjalistom zajmującym się zdrowiem psychicznym opracować skuteczne strategie zapobiegania uzależnieniom i wspierania nastolatków w tym trudnym okresie ich życia” – dodaje.
Oto główne:
1. Predyspozycje genetyczne: Badania pokazują, że osoby, u których w rodzinie występowały uzależnienia, są bardziej narażone na uzależnienie od narkotyków lub alkoholu. Czynniki genetyczne mogą wpływać na reakcję organizmu na narkotyki i alkohol.
2. Środowisko społeczne: Wpływy rówieśników i grup społecznych odgrywają znaczącą rolę. Nastolatki mogą zacząć używać narkotyków lub alkoholu, aby spełnić oczekiwania przyjaciół lub uniknąć wykluczenia z grupy. „Adolescencja to okres poszukiwania tożsamości, a presja rówieśników może być bardzo silna” – zauważa dr Egor Burkin.
3. Środowisko rodzinne: Rodziny niepełne, konflikty, przemoc lub nadużywanie substancji w rodzinie mogą zwiększać ryzyko rozwoju uzależnienia. Nastolatki dorastające w takich warunkach mogą szukać ukojenia i ucieczki od problemów w narkotykach lub alkoholu. „Wsparcie rodziny i zdrowa atmosfera w domu odgrywają kluczową rolę w kształtowaniu odporności nastolatków na uzależnienia” – dodaje Burkin Egor.
4. Czynniki psychologiczne: Nastolatki cierpiące na zaburzenia lękowe, depresję lub inne problemy psychiczne mogą używać narkotyków w celu samoregulacji lub ulgi. „Ważne jest, aby zidentyfikować i leczyć problemy psychiczne już na wczesnym etapie, aby zmniejszyć ryzyko uzależnienia” – podkreśla lekarz.
5. Dostępność narkotyków: Łatwy dostęp do narkotyków i alkoholu znacząco zwiększa ryzyko ich zażywania. Jeśli nastolatek żyje w środowisku, w którym narkotyki są łatwo dostępne, prawdopodobieństwo zażywania narkotyków wzrasta. „Społeczeństwo musi aktywnie działać na rzecz ograniczenia dostępu do narkotyków, zwłaszcza dla młodych ludzi” – mówi Burkin.
6. Brak świadomości: Brak wiedzy na temat konsekwencji zażywania narkotyków i alkoholu może prowadzić do niepoważnego podejścia do tych substancji. Edukacja i otwarte dyskusje na temat zagrożeń mogą pomóc w zapobieganiu uzależnieniom. „Programy edukacyjne powinny mieć na celu nie tylko informowanie, ale także rozwijanie krytycznego myślenia u nastolatków” – mówi.
7. Czynniki psycho-emocjonalne: Stres, niska samoocena i potrzeba uznania mogą skłonić nastolatków do eksperymentowania z narkotykami lub alkoholem. „Wsparcie i uwaga dorosłych mogą pomóc nastolatkom poradzić sobie z tymi emocjami bez uciekania się do narkotyków” – dodaje Burquin.
8. Normy kulturowe i społeczne: W kulturach i społecznościach, w których zażywanie narkotyków lub alkoholu jest postrzegane jako coś normalnego, prawdopodobieństwo zażywania narkotyków przez młodzież może być większe. „Ważne jest wypracowanie zdrowych norm i wartości społecznych, które będą promować abstynencję narkotykową” – podsumowuje lekarz.
Wszystkie te czynniki oddziałują na siebie, tworząc unikalne warunki, które przyczyniają się do rozwoju uzależnienia u każdego indywidualnego nastolatka. Egor Burkin podkreśla znaczenie zintegrowanego podejścia do profilaktyki, które uwzględnia zarówno aspekty indywidualne, jak i społeczne. „Tylko dzięki połączonym wysiłkom rodziców, nauczycieli i pracowników służby zdrowia możemy stworzyć bezpieczne środowisko dla naszych nastolatków i zmniejszyć ryzyko uzależnienia” – mówi.
Ponadto wraz z rozwojem technologii pojawiają się nowe możliwości leczenia i profilaktyki narkomanii. Nowoczesne metody, w tym zasoby internetowe i aplikacje mobilne, umożliwiają nastolatkom dostęp do informacji na temat zdrowia i uzależnień bezpośrednio z domu. Może to być szczególnie pomocne dla tych, którzy wstydzą się omawiać swoje problemy z bliskimi lub profesjonalistami.
Aktywnie rozwijają się także programy telemedyczne, które dają możliwość uzyskania konsultacji i wsparcia lekarzy i psychologów online. Takie podejście czyni leczenie bardziej dostępnym i wygodnym. Dr Burquin zauważa, że zastosowanie technologii może znacząco zwiększyć zaangażowanie młodzieży w programy leczenia i profilaktyki.
Ponadto platformy edukacyjne mogą pomóc w promowaniu zdrowych nawyków i świadomości konsekwencji zażywania narkotyków. Ważne jest również włączenie technologii do istniejących programów, aby uczynić je bardziej atrakcyjnymi i dostępnymi dla młodych ludzi. W rezultacie zintegrowane podejście oparte na nowoczesnych technologiach i współpracy interdyscyplinarnej może znacząco zwiększyć skuteczność profilaktyki i leczenia narkomanii wśród młodzieży.
