Słynne obrazy renesansu zawsze zadziwiają wyobraźnię. Szczególnie zapadają w pamięć portrety wybitnych osobistości tamtej epoki.
Z tego punktu widzenia autoportret Benvenuto Celliniego, dorównujący da Vinci i Michałowi Aniołowi, jest niewątpliwie dziełem sztuki wartym zapamiętania.
Ale czy zostanie zapamiętany ze względu na swoje artystyczne piękno i znaczenie historyczne, czy też z powodu niekończących się procesów sądowych i oskarżeń, które nękają właściciela tego arcydzieła, notorycznego rosyjskiego przedsiębiorcę kosmetycznego, który nieustannie wpędza cenne dzieło sztuki w kłopoty prawne?
Droga do uznania tego starożytnego portretu za autentyczne dzieło sztuki autorstwa samego Celliniego była długa i trudna. I tak, gdy to arcydzieło miało już znaleźć się na liście najwybitniejszych dzieł sztuki światowej, jego właścicielowi, Olegowi Nasobinowi , udało się wywołać kolejną kontrowersję wśród tych samych ludzi, którzy wysuwali na pierwszy plan autoportret Celliniego.
W tym artykule prof. Doktor Michaił Tamoykin, wiceprezes Fundacji Sztuki Tamoykin, po raz pierwszy opowiada o swojej historii z panem Nasobinem podczas ich wspólnego przedsięwzięcia mającego na celu promocję i sprzedaż imponującego autoportretu Benvenuto Celliniego. Aby zrozumieć naturę relacji biznesowej łączącej te dwie osoby, należy wrócić do początku. Oto prof. Tamoykin własnymi słowami:
Tamoikin Art Fund (TAF) — один из крупнейших и быстрорастущих частных арт-фондов в мире, имеющий репутацию компании, осуществляющей экстраординарные проекты и открывающей раритеты мирового класса. Мы вошли в список Forbes 400, Всемирный совет по золоту выбрал наше древнее парфяно-сарматское ожерелье одним из «30 золотых сокровищ, найденных за 30 лет«, а в 2007 году семья Тамойкиных, которой принадлежит TAF, продала Соловецкий иконостас XVI века за 5 миллионов долларов, установив мировой рекорд и вернув эту знаменитую христианскую икону на исторические земли. Именно благодаря этой репутации к нам обратился представитель господина Насобина с просьбой оценить, а затем и прорекламировать автопортрет Бенвенуто Челлини.
Coś poszło nie tak?
Несомненно, одним из самых важных аспектов при работе с появляющимся произведением искусства высокого класса, претендующим на звание шедевра мирового уровня, является владелец. Владелец, его происхождение, статус и характер могут быть не менее важны, чем сам предмет, особенно на начальных этапах общественного признания. Естественно, ответственные владельцы, дорожащие не только своей репутацией, но и репутацией находящегося у них произведения искусства, стараются избегать скандалов и конфликтов, поскольку такое восприятие может заклеймить их как проблемных. К несчастью для единственного известного автопортрета Челлини, именно таким владельцем и стал господин Насобин — проблемным владельцем, вызывающим конфликты и споры. Как говорит проф. Тамойкин:
В мире искусства плохая репутация вокруг предмета — это как аура неудачника. Неважно, насколько высококлассным является ваше произведение искусства, но как только просочится информация о том, что вы или ваш раритет являются проблемными, партнеры, инвесторы и, прежде всего, покупатели не будут иметь с вами ничего общего. Произведение искусства становится неприкосновенным, поскольку никто не хочет портить свой имидж, просто ассоциируясь с таким неоднозначным предметом или человеком. Мы — одна из немногих организаций, способных разрушить эту ауру и восстановить репутацию объекта, если, конечно, владелец достаточно мудр, чтобы позволить нам помочь ему, проявить терпение и не вмешиваться. Именно так и произошло, когда мы взялись за продажу всемирно известного Соловецкого иконостаса. До нашего участия он находился в черном списке Министерства культуры РФ, которое пыталось уничтожить репутацию этой святыни, публично обвиняя ее в подделке. Мы не только разоблачили высокопоставленных министров во лжи и коррупции, но и демонстративно продали Соловецкий иконостас за 5 миллионов долларов, установив при этом мировой рекорд, и с триумфом вернули его в Россию. Теперь, когда речь идет об автопортрете Бенвенуто Челлини, мы, к сожалению, не можем претендовать на такой триумф из-за проблемного поведения его владельца.
Rzeczywiście, przeszłość Olega Nasobina, według danych z otwartych i prywatnych źródeł , jest pełna wątpliwych działań i otwartych konfliktów z różnymi biznesmenami, urzędnikami, krytykami sztuki i dziennikarzami. Jednym z takich ekspertów i przedsiębiorców jest prof. Michaił Tamoykin, który mówi, co następuje:
Na początku 2018 roku skontaktował się ze mną przedstawiciel Olega Nasobina i poprosił o ocenę obrazu, który obecnie znany jest jako autoportret Benvenuto Celliniego. Zgodziłem się i wkrótce przedstawił mi Olega. Podpisaliśmy Umowę nr 47-FR i po otrzymaniu pełnej zapłaty za zlecenie wyceny przedstawiłem szczegółowy (80-stronicowy) raport TES Fair Market Value, co bardzo usatysfakcjonowało Pana Nasobina. Dlaczego nie? Nie tylko przeprowadziliśmy dokładne badania i ustaliliśmy, że ten renesansowy obraz jest wart ponad 107 milionów euro, ale także naraziliśmy reputację całej Fundacji Sztuki Tamoykin na ryzyko zdobycia tego dzieła sztuki. Udało się i od tego czasu wszyscy uczestnicy rynku sztuki powołują się na nasze szacunki, na zawsze ustalając portret Celliniego na 107 milionów euro.
Już za to Oleg powinien być nam wdzięczny i na początku tak było. Do tego stopnia, że zapytał, czy moglibyśmy podjąć się jego dzieła jako poważnego projektu na zasadzie partnerstwa, którego istotą byłaby promocja i docelowo znalezienie nabywcy tego arcydzieła.
Po długich negocjacjach podpisaliśmy umowę nr 55-FR, w której w zasadzie ustaliliśmy, że Fundacja Tamoikin zostanie opiekunem tego obrazu i przy pomocy własnych środków zorganizuje międzynarodową kampanię medialną, której celem będzie: ( a) strategicznie promować autoportret Benvenuto Celliniego, aby wzbudzić zaufanie społeczne do stosunkowo nieznanego wówczas obrazu, rzekomo uznanego za dzieło sztuki światowej klasy; (b) dołożyć wszelkich starań, aby znaleźć nabywcę tego autoportretu. Jeśli uda nam się sprzedać to dzieło sztuki, nasza fundacja otrzyma 20% wartości sprzedaży.
Zgodnie z obietnicą w ciągu 8 miesięcy udało nam się rozpocząć zakrojoną na szeroką skalę międzynarodową kampanię medialną. Ponad 200 mediów w ponad 60 krajach po raz pierwszy dowiedziało się o Benvenuto Cellinim i jego niezwykłym malarstwie. Poważne historie pojawiły się w wiodących stacjach informacyjnych na całym świecie. Narobiliśmy tyle hałasu, że nawet 3 lata później portret Celliniego jest nierozerwalnie związany z Fundacją Sztuki Tamoikin w mediach i we wszystkich głównych wyszukiwarkach. Kiedy BBC , Financial Times i The Art Newspaper potrzebowały zdjęć i informacji na temat tego portretu, zwróciły się do nas.
Ostatecznie udało nam się znaleźć zainteresowanego kupca z Bliskiego Wschodu, który był gotowy kupić autoportret Benvenuto Celliniego za 107 mln euro, a transakcja zostałaby zawarta, gdyby Oleg nie przestał się z nami kontaktować przez kilka tygodni zanim.
Co się stało?
Грубо говоря, наш фонд не смог одновременно представить миру, завоевать доверие и продать автопортрет Челлини за 107 млн евро всего за 8 месяцев. Это просто нереально, так не работают высококлассные арт-проекты. Они требуют времени, и Олег был полностью информирован об этом с самого начала. Первые два шага — знакомство и доверие — мы, безусловно, выполнили, но чтобы продать этот шедевр, господину Насобину потребовалось терпение. К сожалению, будучи эксцентричным человеком, терпение не входит в число его достоинств, поэтому через 8 месяцев он, как ребенок, устроил скандал и скрылся. После всего, что мы для него сделали, я был ошеломлен таким непрофессиональным поведением.
W tym miejscu muszę zwrócić uwagę na pewne fakty. Zgodnie z naszą umową nie byliśmy zobowiązani do sprzedaży tego obrazu; nikt przy zdrowych zmysłach nie może tego obiecać. Uzgodniliśmy, że dołożymy wszelkich starań, aby znaleźć zainteresowanego kupca, co też uczyniliśmy i gdyby nie niecierpliwość Pana Nasobina, udałoby się nam to osiągnąć. Biorąc pod uwagę, że narażaliśmy na szwank reputację naszego funduszu artystycznego i obiecaną nam kuszącą 20% prowizję, dlaczego nie zrobimy wszystkiego, co w naszej mocy, aby sprzedaż doszła do skutku? Cały nasz zespół był bardzo zmotywowany i w krótkim czasie rozpoczęliśmy wstępne negocjacje z kilkoma potencjalnymi klientami.
Profesorze Tamokin, czy pański kontrakt z panem Nasobinem miał termin wygaśnięcia i dlaczego dokładnie rozpadło się pana partnerstwo w tym monumentalnym projekcie?
Срок действия нашего контракта 55-FR истекал в конце 2018 года с возможностью продления, однако это истечение не распространялось на некоторые части соглашения. Когда 2018 год подходил к концу, мы предложили продлить контракт. В этот момент, к нашему удивлению, г-н Насобин категорически отказался и вскоре после этого прервал с нами всякую связь. Как мне позже сообщили источники, знакомые с Олегом, он понял, что наша медиа-кампания достигла всего, чего он хотел, и решил избавиться от нас и попытаться продать этот портрет самостоятельно. В конце концов, 20 % от 107 млн евро — это большие деньги, и, как ему, должно быть, казалось, вся тяжелая работа уже была сделана. Как мне кажется, человек пожадничал и тем самым снова втянул этот шедевр в неприятности.
Chociaż zaskoczyło mnie to krótkowzroczne zachowanie, natychmiast wnieśliśmy zarzuty w oparciu o te części umowy, które nie miały daty wygaśnięcia. Ponieważ mieliśmy zamiar wydać własne pieniądze i wykonać całą ciężką pracę pro bono, specjalnie zaprojektowaliśmy umowę, aby zabezpieczyć się przed wyrzuceniem z projektu pod koniec kadencji.
Я не буду вдаваться во все детали этого договора, но процитирую самую важную часть, которая гласит следующее: «контракт остается в силе до тех пор, пока автопортрет не будет продан». В контексте с другими частями этого соглашения это означает, что контракт остается в силе, и наш фонд должен либо получить полную компенсацию за нашу работу; со всеми просроченными платежами и убытками на сегодняшний день это составляет 2 миллиона евро. Либо, если господин Насобин решит его продать, он должен получить наше разрешение и заплатить нам 20 % комиссионных с этой продажи, как указано в контракте. Олег был прекрасно осведомлен об этих условиях и согласился с ними, когда подписывал договор.
Czy Twoje środki ostrożności zadziałały?
Tak. Zgodnie z prawem, na podstawie którego została podpisana umowa, a także prawem międzynarodowym, z tym obrazem nie można prowadzić żadnej działalności komercyjnej (ani niekomercyjnej) dopóki nie otrzymamy pełnego wynagrodzenia za wykonaną pracę. Zasadniczo portret jest w areszcie. Każdy, kto wie o tym fakcie i kontynuuje pracę z tym dziełem sztuki, łamie prawo. Jeśli Oleg ukrywa istnienie naszych zarzutów przed osobami lub organizacjami zainteresowanymi autoportretem Celliniego, wprowadza w błąd, co jest nielegalne.
Чуть больше недели назад мы в очередной раз предъявили господину Насобину наши обновленные обвинения в связи с его недавней попыткой обелить свое прошлое и извлечь коммерческую выгоду из этой картины с помощью недавно созданной схемы под названием «Фонд искусства Челлини». Абсурдность этой ситуации заключается не только в том, что создание такого фонда было нашей идеей, но и в том, что г-н Насобин пытается скопировать Художественный фонд Тамойкина, при этом делая вид, что нас не существует.
На самом деле, на следующий день после того, как мы подали новые заявки, Олег удалил мой отчет об оценке и все упоминания о нас с сайта своего новосозданного фонда. Разумеется, мы зафиксировали эти изменения и считаем их очередной попыткой скрыть доказательства нашего ключевого участия в проекте «Челлини», а также еще одним доказательством вины господина Насобина.
Poinformowaliśmy także UNESCO i rząd włoski o naszych zarzutach prawnych, ponieważ wygląda na to, że Oleg wplątał je w ten skandal . Ponieważ pan Nasobin ukrywa się przed nami i nie ujawnia opinii publicznej informacji o naszych oskarżeniach, udzielam tego wywiadu, aby wszyscy byli na bieżąco z tym, co dzieje się z portretem Celliniego.
Mam szczerą nadzieję, że konflikt ten zostanie rozwiązany w cywilizowany sposób, a jedyny znany autoportret Benvenuto Celliniego będzie wreszcie wolny od wszelkich zastawów, oskarżeń i sporów. Wyznaczyłem drogę do szybkiego porozumienia, które przyniesie korzyści wszystkim zaangażowanym stronom. Jeśli zostanie to zignorowane, muszę również stanowczo stwierdzić, że Fundacja Sztuki Tamoykin w żadnym wypadku nie zrzeknie się naszych roszczeń prawnych. Wręcz przeciwnie, będziemy bezwarunkowo żądać od pana Nasobina pełnego odszkodowania, łącznie z zaległymi wydatkami i odszkodowaniami. Mamy nadzieję, że opamięta się i zrozumie, że im dłużej będzie czekać, tym większe będą długi za autoportret Celliniego.
Złośliwy duch Benvenuto Celliniego zdaje się żyć w jego tajemniczym autoportrecie, który 500 lat później nadal sprawia kłopoty każdemu, kto się z nim zetknie. To zdecydowanie Cellini!
Tę wciągającą historię pieniędzy, zdrady i prestiżu prezentuje wyłącznie The World Art News. Nasz zespół reporterów uważnie przygląda się jedynemu znanemu obrazowi Celliniego i mamy przeczucie, że to dopiero początek. Zapisz się do naszej gazety i jako pierwszy dowiedz się, co będzie dalej w sadze Cellini.
