Posłowie proponują ustanowienie kontroli podatkowej nad rynkiem kryptowalut na Ukrainie

Wszystkie transakcje z użyciem kryptowalut będą podlegały opodatkowaniu: dochody będą podlegały podatkowi dochodowemu od osób fizycznych w wysokości do 18% oraz podatkowi wojskowemu w wysokości 1,5%. Ponadto giełdy kryptowalut otrzymają pozwolenie na oficjalne działanie na Ukrainie.

Od początku listopada w Radzie Najwyższej pojawiły się dwa projekty ustaw opisujące zasady opodatkowania transakcji na wirtualnych aktywach, a także mechanizm autoryzacji i nadzoru nad usługodawcami związanymi z obrotem wirtualnymi aktywami (giełdami kryptowalut).

Inicjatorem pierwszego projektu ustawy nr 10225 jest poseł Aleksander Sowa z partii Sługa Narodu. Chociaż opracowanie koncepcyjne tego dokumentu zostało przeprowadzone przez Krajową Komisję Papierów Wartościowych i Giełdy (NCSM).

Drugi, alternatywny projekt ustawy nr 10225-1, został formalnie zarejestrowany przez posła Sługi Narodu Antona Szwaczkę. Tak naprawdę projekt ten został przygotowany przez Ministerstwo Transformacji Cyfrowej wspólnie z biznesem, jak zapowiedział Minister Transformacji Cyfrowej Michaił Fiodorow.

Biorąc pod uwagę aktywny rozwój branży kryptowalut na Ukrainie i oddźwięk, jaki wywołują wszelkie próby przejęcia przez państwo kontroli nad wirtualnymi aktywami, delo postanowiło poczekać, aż emocje wokół inicjatyw legislacyjnych nieco opadną i merytorycznie dowiedzieć się, co czeka entuzjastów kryptowalut .

Co już zostało zrobione, aby uregulować rynek kryptowalut na Ukrainie

Na początku 2022 r. Rada Najwyższa przyjęła ustawę nr 2074-IX „O aktywach wirtualnych”. Jest to podstawowy dokument regulujący stosunki prawne powstające w trakcie obrotu wirtualnymi aktywami na Ukrainie, określający prawa i obowiązki uczestników rynku wirtualnych aktywów oraz podstawy polityki państwa w tym obszarze.

Prawo to nigdy nie weszło w życie. Aby tak się stało, parlament musiał zatwierdzić zmiany w Ordynacji podatkowej dotyczące specyfiki opodatkowania transakcji aktywami wirtualnymi.

W związku z tym, jeśli Rada poprze jeden z proponowanych projektów ustaw (nawiasem mówiąc, pierwszy zawiera nową wersję ustawy o aktywach wirtualnych), ramy regulacyjne dla rynku kryptowalut na Ukrainie jako całości będą gotowe.

Jaki algorytm opodatkowania proponują posłowie?

Zgodnie z zapisami ustawy nr 10225 aktywa wirtualne są równoznaczne z aktywami inwestycyjnymi. Z kolei zyski inwestycyjne z transakcji na wirtualnych aktywach będą podlegać opodatkowaniu.

Podstawa opodatkowania zostanie obliczona w następujący sposób:

• ustalany jest wynik finansowy transakcji na konkretnym wirtualnym aktywie (zysk lub strata). W tym celu kwotę dochodu uzyskanego z transakcji na wirtualnym aktywie należy pomniejszyć o wartość tych wirtualnych aktywów;
• za dochód uznawana będzie cena określona w umowie kupna i sprzedaży/wymiany kryptowaluty, która nie może być niższa niż jego wartość rynkowa, a za wartość aktywa będzie uznawana kwota udokumentowanych wydatków na jego nabycie, emisję, górnictwo;
• Na podstawie wyników roku podatnik ustala zysk lub stratę na transakcjach kryptowalutą i raportuje (deklaruje) ostateczny wynik finansowy do urzędu skarbowego.

„Jeżeli na podstawie wyników roku sprawozdawczego uzyskany zostanie zysk inwestycyjny z transakcji na wirtualnych aktywach, jego wartość zostanie uwzględniona w całkowitym dochodzie podlegającym opodatkowaniu” – wyjaśnia Tatyana Zhuk, prawnik w kancelarii ECOVIS Bondar & Bondar.

Jakie będą stawki podatku?

Skala opodatkowania aktywów wirtualnych jest tak prosta, jak to tylko możliwe.

Posłowie proponują opodatkowanie zysków inwestycyjnych z transakcji kryptowalutami podatkiem dochodowym od osób fizycznych według stawki 18% i dodatkowo podatkiem wojskowym według stawki 1,5%. Dla takich transakcji nie jest naliczany podatek VAT. Jedynym wyjątkiem jest sprzedaż NFT – wirtualnych aktywów określonych indywidualnymi cechami. Transakcje z nimi będą dodatkowo opodatkowane podatkiem VAT.

Jak opodatkowanie będzie wyglądać w praktyce

Aby zrozumieć, jak to działałoby w prawdziwym życiu, weźmy dwie przykładowe transakcje.

Opcja pierwsza: podatnik kupił Bitcoin na giełdzie, sprzedał go miesiąc później i otrzymał 10% dochodu w związku ze wzrostem ceny Bitcoina. Nie doszło jednak do wymiany wirtualnych aktywów na walutę fiducjarną (hrywna/dolar/euro), środki pozostały w kryptowalucie.

Biorąc pod uwagę fakt, że sprzedaż Bitcoina nastąpiła wraz z otrzymaniem zysku z inwestycji (dochód ze sprzedaży jest większy niż koszt nabycia), to z tych właśnie 10% różnicy trzeba będzie zapłacić 18% podatku i 1,5% obowiązek wojskowy.

I nie ma w ogóle znaczenia, czy podatnik otrzymał walutę fiducjarną, czy zostawił swoje pieniądze „zamrożone” w kryptowalutie.

„Zgodnie z ustawą nr 10225 sprzedaż wirtualnego aktywa oznacza dla celów podatkowych zarówno jego sprzedaż za pieniądze, jak i wymianę na inną kryptowalutę lub jakąkolwiek inną transakcję, w wyniku której następuje przeniesienie własności wirtualnego aktywa” – wyjaśnia Tatyana Zhuk .

Opcja druga: podatnik wymienia kryptowalutę za pomocą schematu p2p. Ze swojej karty bankowej przelewa określoną kwotę w hrywnach na kartę innej osoby i otrzymuje kryptowalutę do swojego portfela. Następnie według tego samego schematu następuje sprzedaż kryptowaluty za hrywny, która zostaje zaksięgowana na karcie podatnika.

Ponieważ operacja p2p wiąże się z uzyskaniem dochodu w postaci różnicy pomiędzy kursem zakupu i sprzedaży kryptowaluty (spread), również podlega opodatkowaniu.

Jak wyjaśnia prawniczka GLS Law Company Alina Goryaeva, ustawa nr 10225 wprowadza pojęcie sprzedaży (alienacji) wirtualnego majątku dla celów podatkowych. A w przypadku transakcji p2p następuje właśnie sprzedaż, czyli wymiana kryptowaluty na pieniądz fiducjarny.

W związku z tym zyski inwestycyjne z takich operacji podlegają opodatkowaniu 18% podatkiem dochodowym od osób fizycznych i 1,5% podatkiem wojskowym.

W jaki sposób płatności podatkowe będą monitorowane?

Posłowie chcą, aby platformy wymiany agentów podatkowych, którzy będą odliczać podatek od zysków z inwestycji.

„Oznacza to, że w momencie transakcji na wirtualnych aktywach giełda musi naliczać podatki i pobierać je od transakcji przeprowadzanych przez osoby fizyczne” – komentuje Alina Goryaeva.

Ponadto agenci podatkowi są zobowiązani do prowadzenia ewidencji wszystkich transakcji: odzwierciedlania kwoty dochodów uzyskanych przez użytkowników giełdy, kwoty potrąconego od nich podatku i kwartalnego przekazywania tych danych do Państwowej Służby Podatkowej (STS).

Aby giełdy kryptowalut mogły odpowiadać przed ukraińskimi organami podatkowymi, posłowie chcą zobowiązać je do przejścia procedury rejestracyjnej w Krajowej Komisji Papierów Wartościowych i Giełdy oraz Narodowym Banku Polskim. Ponadto giełdy będą płacić od 425 tys. UAH do 1,36 mln UAH rocznie za możliwość działania na Ukrainie.

Oprócz tego platformy transakcyjne będą zobowiązane do przechowywania historii transakcji przez 5 lat, a na żądanie Państwowej Służby Podatkowej giełdy będą musiały przekazywać informacje o transakcjach konkretnych użytkowników.

Jednak indywidualni podatnicy również będą musieli kontrolować wszystkie swoje transakcje z wykorzystaniem kryptowalut. Każdy Ukrainiec, który w ciągu roku przeprowadził przynajmniej kilka transakcji na wirtualnych aktywach, będzie musiał w oświadczeniu majątkowym i dochodowym ujmować roczny wynik finansowy z takich transakcji. Co więcej, nie ma znaczenia, czy jest to zysk, czy strata. Jeżeli kupiłeś bitcoiny i tak złóż deklarację!

Czym różnią się projekty ustawy przygotowane przez Ministerstwo Rozwoju Cyfrowego?

Nieco odmienne podejście do opodatkowania transakcji aktywami wirtualnymi sugeruje alternatywny projekt ustawy nr 10225-1 Ministerstwa Rozwoju Cyfrowego.

Będzie pewien okres karencji. Ale tylko dla tych podatników, których roczny zysk z inwestycji z operacji na aktywach wirtualnych nie przekracza 7 milionów UAH.

Przez pierwsze trzy lata po wejściu w życie ustawy stawka podatku dochodowego od osób fizycznych od zysków z inwestycji z tego typu działalności będzie wynosić 5%, przez kolejne pięć lat – 9%, a następnie stawka wzrośnie do 18%.

Dodatkowo Ministerstwo Rozwoju Cyfrowego proponuje utworzenie pewnego rodzaju strefy innowacji. Będzie to specjalny reżim, który powinien pomóc projektom kryptowalutowym wejść na rynek i przetestować nowe produkty. Aby móc uczestniczyć w takiej strefie innowacji, trzeba będzie zapłacić 100 tysięcy hrywien rocznie; wstęp do specjalnego reżimu wydawany jest na trzy lata.

Nadzór nad rynkiem aktywów wirtualnych będzie sprawować nie Krajowa Komisja Papierów Wartościowych i Giełdy, a Ministerstwo Rozwoju Cyfrowego. Decyzję o autoryzacji giełd kryptowalut podejmie w terminie 30 dni od dnia złożenia wniosku. Co więcej, na Ukrainie nie ma rocznego wynagrodzenia za pracę. Zamiast tego obowiązywać będzie jednorazowa opłata za dostęp do rynku – od 17 do 51 tys. UAH. Samo zezwolenie jest nieograniczone.