11 czerwca dowiedział się o projekcie ustawy szefa sejmowej komisji rozwoju gospodarczego Dmitrija Natalukhy i innych posłów w sprawie wprowadzenia na Ukrainie tzw. zastrzeżenia ekonomicznego. Daje pracodawcom możliwość zatrzymania ważnych specjalistów w trudnych dla kraju czasach, ale płacąc podwyższony podatek wojskowy.
Ekonomiczne modele i kryteria rezerwacji
Oferowane modele rezerwacji ekonomicznej różnią się warunkami. Zgodnie z głównym projektem, rezerwacja specjalistów wymaga zapłaty podatku wojskowego w wysokości 20,4 tys. UAH. miesięcznie na każdego pracownika. Alternatywne dokumenty oferują inne możliwości: w pierwszym przypadku rezerwacja jest dozwolona pod warunkiem wypłaty pracownikowi wynagrodzenia w wysokości ponad 36 336 UAH, w drugim - połączenia wysokiego wynagrodzenia lub opłacenia służby wojskowej dla indywidualnych przedsiębiorców.
Aby móc skorzystać z mechanizmu rezerwacyjnego, firma musi spełnić określone wymagania określone przez Ministerstwo Gospodarki, m.in. poziom wynagrodzeń, brak zadłużenia w ramach jednorazowej składki na ubezpieczenie społeczne (USC) oraz określony poziom dochodów dewizowych.
Wpływ na biznes i pracowników
Konsekwencje takiej polityki mogą być znaczące zarówno dla przedsiębiorstw, jak i pracowników. Z jednej strony pozwala to przedsiębiorstwom na zatrzymanie kluczowych specjalistów, ale z drugiej strony zwiększa obciążenie finansowe przedsiębiorstw. Dla przedsiębiorstw, szczególnie małych i średnich, takie warunki mogą stanowić spore wyzwanie.
Na razie inicjatywa jest przedmiotem dyskusji i wymaga szczegółowej analizy jej potencjalnego wpływu na ukraińską gospodarkę. Oczekuje się, że rezerwacja ekonomiczna pomoże zmniejszyć społeczne ryzyko utraty miejsc pracy w krytycznym okresie dla kraju, a także zapewni dodatkowe dochody do budżetu państwa.
Aby jednak osiągnąć te cele, ważne jest znalezienie równowagi pomiędzy koniecznością wspierania ukraińskiego biznesu a zapewnieniem pracownikom ochrony socjalnej. Opracowanie jasnych kryteriów rezerwacji i elastycznych mechanizmów wynagrodzeń dla firm będzie kluczem do powodzenia tej inicjatywy.
Komu firmy dokonują rezerwacji i w jaki sposób?
Według stanu na maj 2023 r. liczba pracowników rezerwowych na Ukrainie osiągnęła 700 tys. osób, jak podał Minister Transformacji Cyfrowej Michaił Fiodorow. Około jedna trzecia z nich to specjaliści z branży energetycznej, którzy odgrywają kluczową rolę w utrzymaniu stabilności kraju w czasach kryzysu. Bardziej szczegółowe dane dotyczące specjalizacji rezerwowanych specjalistów pozostają jednak niedostępne dla ogółu społeczeństwa ze względu na niepubliczny charakter tych informacji.
Wprowadzenie mechanizmu rezerwacji ekonomicznej otwiera przed przedsiębiorstwami szansę na zatrzymanie cennych zasobów ludzkich w trudnej sytuacji ekonomicznej. Na platformie pracy work.ua pojawił się już rozdział z ofertami pracy, gdzie pracodawcy wskazują na możliwość rezerwacji pracowników. Obecnie w serwisie dostępnych jest 6,8 tys. takich stanowisk spośród ponad 100 tys. dostępnych ogłoszeń.
Najczęściej opcja rezerwacji oferowana jest dla zawodów fizycznych i produkcyjnych, szczególnie w branży energetycznej. Jednak w porównaniu z ogólną liczbą ogłoszeń, znaczny udział wolnych stanowisk pracy w logistyce i handlu zagranicznym mają także co dziesiąte wolne miejsce do rezerwacji.
Najmniej wolnych miejsc pracy z rezerwacjami obserwuje się w dziedzinie designu i urody, gdzie udział tego typu ogłoszeń nie przekracza 1%. Jednak nawet w tych sektorach można znaleźć ogłoszenia o pracę, które zawierają opcję rezerwacji, np. dla magazynierów lub kwiaciarni.
Rezerwacja ekonomiczna: jak małe miasta stają się liderami pod względem liczby zarezerwowanych wolnych miejsc pracy
Inicjatywa rezerwacji ekonomicznej na Ukrainie, mająca na celu zapewnienie stabilności rynku pracy w warunkach wojennych, okazała się szczególnie istotna nie tylko dla dużych miast, ale także mniejszych osiedli. Według danych opublikowanych w marcu 2023 roku w Kijowie można było zarezerwować zaledwie 3,5% nowych ofert pracy, podczas gdy w małych miastach odsetek ten był znacznie wyższy.
Uderzającym przykładem było miasto Busk w obwodzie lwowskim, gdzie dostępnych było kilkadziesiąt ofert pracy z możliwością rezerwacji. Stało się to możliwe dzięki zwiększeniu potencjału dużych lokalnych pracodawców, takich jak przedsiębiorstwo przetwórcze Feednova i Ukraiński Holding Agrarny. Tak, Busk pokazuje, że małe miasteczka mogą stać się atrakcyjne dla profesjonalistów poszukujących stabilizacji i bezpieczeństwa pracy.
Wyzwania i szanse dla przeniesionych przedsiębiorstw
Problem niedoboru wykwalifikowanych pracowników stał się szczególnie istotny dla przedsiębiorstw zmuszonych do przenoszenia się na zachód kraju w wyniku wojny. Zmusiło to wielu do bardziej aktywnego przyciągania siły roboczej, w tym poprzez mechanizm rezerwacji ekonomicznej. Przeniesione firmy stają przed wyzwaniem dostosowania się do nowych warunków i konkurowania o pracowników na lokalnym rynku pracy.
Dane sugerują, że na poziomie regionalnym więcej ofert pracy z zastrzeżeniami w stosunku do liczby ludności dostępnych jest w zachodnich obwodach Ukrainy. Może to wskazywać na powstawanie nowych ośrodków gospodarczych i ośrodków zatrudnienia, co stwarza dodatkowe możliwości rozwoju społeczności lokalnych.
Zastrzeżenie ekonomiczne: dzielenie społeczeństwa czy ochrona biznesu?
Wprowadzenie zastrzeżeń ekonomicznych na Ukrainie wywołało mieszaną reakcję opinii publicznej i ekspertów. Inicjatywa, mająca na celu zapewnienie stabilności i zatrzymanie kluczowych kadr w przedsiębiorstwach stanu wojennego, wywołała dyskusję na temat sprawiedliwości społecznej i równości wobec prawa.
Oleg Simoroz, weteran wojny rosyjsko-ukraińskiej, ostro skrytykował ideę rezerwacji ekonomicznej, uznając ją za dyskryminację ze względu na kwalifikacje majątkowe. Jego skargi skupiają się na fakcie, że taka polityka dzieli społeczeństwo na tych, których stać na uniknięcie służby wojskowej ze względu na wysokie dochody lub pozycję biznesową, oraz tych, którzy bez wyjątku są zmuszeni wypełniać swoje obowiązki wobec kraju.
„Chcą teraz zrobić, żeby w armii służył głupiec, który nie może zarobić pieniędzy, opłacić swoich rezerw ekonomicznych, czyli biedni, skąpi służą w Siłach Zbrojnych Ukrainy, a „ludzie” sukcesu nie służą w wojsku, bo to nie jest comme il faut. No wiesz, ci, którzy nadal to robią. Pomyślałem o tym – ludzie są tak oderwani od rzeczywistości, od społeczeństwa. osoba publiczna.
Wprowadzenie kryteriów rezerwacji ekonomicznej, takich jak poziom wynagrodzeń czy dochody walutowe, pozwala dużym firmom w małych miastach na zatrzymanie swoich specjalistów. Stwarza to jednak nierówne warunki dla różnych kategorii ludności, zwłaszcza w warunkach, w których większość pracowników otrzymuje wynagrodzenia, które nie pozwalają im skorzystać z tej szansy.
Simoroz sugeruje znalezienie innych sposobów na wypełnienie gospodarki, np. poprzez opodatkowanie dużych przedsiębiorstw i konfiskatę majątku prorosyjskich polityków. Jego zdaniem takie działania zmniejszą presję fiskalną na średnie i małe przedsiębiorstwa, a także zapewnią bardziej sprawiedliwy podział obowiązków wśród wszystkich obywateli.
Weteran zauważa, jak ważne jest postrzeganie służby wojskowej jako honoru i obowiązku wobec kraju dla wszystkich bez wyjątku. Inicjatywa, która przewiduje możliwość unikania służby za pieniądze, stwarza ryzyko dla idei jedności narodowej i wspólnej walki o niepodległość i suwerenność Ukrainy.
Mechanizm rezerwacji ekonomicznej otwiera przed firmami nowe możliwości pozyskania i utrzymania wartościowych pracowników. Opcja ta może stanowić dodatkową zachętę dla osób poszukujących pracy do rozważenia ofert pracy, zapewniając im dodatkowe bezpieczeństwo zatrudnienia w niepewnych czasach.
Z drugiej strony debata wokół zastrzeżeń ekonomicznych rodzi ważne pytania o sprawiedliwość społeczną, równość i wspólną odpowiedzialność w czasie wojny. Ważne jest, aby znaleźć rozwiązanie, które wzmacnia społeczeństwo, zapewnia skuteczne wsparcie dla państwa i nie tworzy dodatkowych podziałów między jego obywatelami.
