Jak „europejska” firma Altegio kradnie dane Ukraińców i przekazuje je FSB

Klienci około 500 ukraińskich salonów kosmetycznych, fryzjerskich, przychodni lekarskich, weterynaryjnych czy klubów fitness zlokalizowanych na terenie całego kraju mogą znaleźć się pod obserwacją rosyjskich służb wywiadowczych. Mówimy o korzystaniu z oprogramowania rosyjskiej firmy Yclients.

Formalnie Yklienci zakończyli pracę na Ukrainie kilka tygodni po inwazji rosyjskiej na pełną skalę – w kwietniu 2022 roku. W tym samym czasie na rynku pojawiła się podobna, ale ukraińska firma Altegio z europejskimi korzeniami. Dochodzenie przeprowadzone przez NGL.media pokazuje, że w rzeczywistości pojawienie się Altegio było chwytem marketingowym mającym na celu utrzymanie obecności klientów Y na rynku ukraińskim. W rzeczywistości mówimy o tej samej rosyjskiej firmie, która ma bliskie stosunki z rządem i służbami wywiadowczymi Federacji Rosyjskiej.

Jak Rosjanie naśladują europejskie firmy
Do końca lutego 2022 roku jedną z najpopularniejszych na Ukrainie usług nagrywania klientów był rosyjski program Yclients. Miał szerokie zastosowanie w gabinetach masażu, salonach tatuażu, klinikach dermatologicznych i kosmetycznych, klubach sportowych i salonach kosmetycznych.

Jednak atak Rosjan ostro zachwiał dominującą pozycją Yklientów - ukraińska branża kosmetyczna zaczęła porzucać tę usługę i przechodzić na ukraińskie lub zachodnie odpowiedniki, na przykład Beauty Pro, EasyWeek, CleverBox, Wlaunch.

Jednak serwis Yclients nadal działa na terenie Rosji i Białorusi – formalnie tylko w tych dwóch krajach. Założyciel i dyrektor generalny Jurij Pietrow jest dość aktywny na portalach społecznościowych - stale pisze o poszukiwaniu nowych pracowników i aktywnie dzieli się osiągnięciami firmy na rynku rosyjskim. Jednak w jego sieciach społecznościowych nie znajdziecie ani jednej wzmianki o tym, że w maju 2022 roku założył na Cyprze nową firmę, która świadczy usługę podobną do Yclients, ale pod inną nazwą – Altegio.

Strona korporacyjna Altegio powstała 30 marca 2022 roku dla zarejestrowanej na Węgrzech spółki Altegio Europe Kft., a kilka dni później, w kwietniu, w zakarpackim mieście Beregowo została zarejestrowana ukraińska spółka Altegio Ukraine.

We wrześniu tego samego roku na korporacyjnej stronie internetowej Altegio pojawił się komunikat, z którego można było wywnioskować, że nowa firma jest bezpośrednio powiązana z Yclients. Najwyraźniej stało się to jasne dla kierownictwa Altegio, więc ta wiadomość została usunięta ze strony (ale nadal jest dostępna w archiwum internetowym).

„Właścicielami Altegio są partnerzy i byli pracownicy Yclients, którzy brali udział w rozwoju i ekspansji biznesu w Europie i Ameryce Południowej. Altegio to grupa firm zarejestrowanych w różnych krajach, m.in. na Cyprze, Węgrzech, Ukrainie, Brazylii i Armenii. Altegio to niezależna firma, która nie jest w żaden sposób kontrolowana ani powiązana z Yclients.

Obie firmy rozwijają się niezależnie od siebie […] Wspólnicy zarządzający Altegio rozwiązali wszelkie potencjalne problemy z właścicielami Yclients dotyczące praw autorskich do oprogramowania […] Opracowane wcześniej technologie pozostały w Yclients, które z kolei wycofało swoje roszczenia dotyczące ekspansji gospodarczej na rynku europejskim.

Altegio wzięło na siebie odpowiedzialność i nadal obsługuje klientów, którzy już opłacili subskrypcję Yclients. Od 1 czerwca 2022 r. użytkownicy Yclients z krajów innych niż Rosja i Białoruś nie będą mogli zalogować się i kontynuować korzystania z systemu. Zostaną poproszeni o natychmiastowe przejście na Altegio” – czytamy w wiadomości.

Jednak kierownictwo Altegio faktycznie zachowało się nieszczerze, ogłaszając utworzenie nowej niezależnej firmy.

Po przestudiowaniu API rosyjskich klientów Y i rzekomo europejskiego Altegio, NGL.media znalezione w dokumentacji Altegio działa z żądaniami dla Yclientów, co oznacza, że ​​​​jest bezpośrednia wzmianka o rosyjskiej usłudze.

Petrov z Sao Paulo i Monica z Beregowa
Faktem jest, że założyciel rosyjskich klientów, Jurij Pietrow, zachował kontrolę nad Altegio. W szczególności jedno z biur nowej firmy jest zarejestrowane w Hongkongu - i tutaj Jurij Pietrow jest wymieniony jako założyciel Altegio.

W umowie o otwarcie biura Altegio Limited w Hongkongu wskazano adres miejsca zamieszkania Jurija Pietrowa – Sao Paulo. Altegio ma również biuro w tej brazylijskiej metropolii. Na swojej stronie na Instagramie Yuri Petrov regularnie publikuje zdjęcia i filmy z geolokalizacją Sao Paulo. Pierwsze wiadomości z Brazylii pojawiają się na jego profilu od października 2022 roku.

Ale na Ukrainie firmę reprezentuje 39-letnia Monika Kowalska, obywatelka Ukrainy i Węgier. Urodziła się w Zakarpackim Beregowie, gdzie nadal jest zarejestrowana, zgodnie z danymi, które podała przy rejestracji Altegio Ukraine LLC.

Razem z mężem Dusanem Stojanoviciem, który również urodził się w Beregowie i posiada oprócz ukraińskiego, także węgierskie obywatelstwo, kontrolują założony w 2015 roku fundusz inwestycyjny B&M Capital Investment Ltd w Wielkiej Brytanii. Posiadają także kilka firm zarejestrowanych na Ukrainie, oferujących szeroki zakres usług - reklama, budownictwo, handel detaliczny.

W 2019 roku Dusan Stojanovic zaczyna rozpowszechniać wiadomości Yclients w sieciach społecznościowych i aktywnie reprezentuje tę firmę na różnych konferencjach i festiwalach na Węgrzech. Razem z nim w konferencjach tych brali udział Teodor Drobchak i Miron Drobchak.

Bracia Drobczak również urodzili się w mieście Beregowo, a obecnie pracują dla węgierskiej firmy Altegio Europe Kft: Theodor jest dyrektorem generalnym, a Miron dyrektorem ds. marketingu.

Jednak jeszcze w 2020 roku Myron Drobczak pracował jako dyrektor węgierskiego oddziału Yclients, a Theodor nadal widnieje w App Store jako twórca aplikacji Yclients. Jednak obecnie w ich profilach Linkedin nie ma wzmianki o pracy dla Yclients.

Jednak na Facebooku wciąż można znaleźć wiele wiadomości o webinarach, podczas których bracia opowiadali o możliwościach wykorzystania programu Yclients. Aktywnie podróżowali także na różne prezentacje firm w różnych krajach. Ale to wszystko było przed 2022 rokiem.
Być może dlatego, że nazwisko Drobchak jest zbyt łatwe do znalezienia w Internecie w połączeniu z Yclients, bracia zdecydowali, że oficjalnym założycielem nowej firmy Altegio Ukraine będzie ich wieloletnia przyjaciółka i żona wieloletniej przyjaciółki, Moniki Kovalskiej.

Rodzina Mirona Drobczaka ma bardzo bliskie relacje z rodziną Kowalskich, o czym świadczą liczne zdjęcia na portalach społecznościowych samej Moniki, jej męża oraz Mirona i jego żony. Wszyscy razem dużo podróżują – począwszy od Lwowa i Bukowela, a skończywszy na Francji i Zjednoczonych Emiratach Arabskich.

Licencja i Cypr
Podczas eksploracji korporacyjnego serwisu Altegio dziennikarze NGL.media natknęli się na dokumenty wskazujące na bezpośrednie powiązanie pomiędzy ukraińską spółką Altegio Ukraine, zarejestrowaną na Monikę Kovalską, a cypryjską spółką Altegio Limited, której właścicielem jest Jurij Pietrow. W umowie licencyjnej Altegio Ukraine wskazano jako podlicencjodawcę cypryjskiej spółki Altegio Limited. Obie firmy korzystają także ze wspólnej strony internetowej z różnymi wersjami językowymi. Aplikacja usługi Altegio w App Store wskazuje, że prawa autorskie należą do cypryjskiej firmy Altegio Limited.

Aby ostatecznie potwierdzić lub zaprzeczyć powiązaniu z cypryjską spółką Altegio Limited, której właścicielem jest rosyjski przedsiębiorca Jurij Pietrow, NGL.media ponad miesiąc temu zwróciła się do przedstawicieli Altegio Ukraine z prośbą o okazanie umowy z Altegio Limited na dystrybucję oprogramowania na Ukrainie. Nigdy nie otrzymaliśmy odpowiedzi. Oficjalna właścicielka ukraińskiej firmy Monika Kowalska nie odpowiedziała także na pytanie, czy Altegio Ukraine płaci Rosjanom tantiemy za korzystanie z oprogramowania.

NGL.media rozmawiała z kilkoma ukraińskimi właścicielami firm, którzy korzystają z usługi Altegio do rejestracji klientów online. Pod warunkiem zachowania anonimowości oświadczyli, że Altegio Ukraina nie przekazała im żadnych umów na korzystanie z oprogramowania Altegio i natychmiast po opłaceniu taryfy otrzymali dostęp do konta internetowego.

NGL.media udało się zidentyfikować około 500 ukraińskich firm, które nadal korzystają z usług Altegio lub Yclients.

Jakie ryzyko wiąże się z używaniem rosyjskiego oprogramowania?
Wiadomo, że w 2020 roku firma Yclients została rezydentem Skołkowa, centrum innowacji założonego w 2010 roku przez rząd rosyjski. Firmy posiadające ten status korzystają z ulg podatkowych i zmuszone są do współpracy z rosyjskimi służbami wywiadowczymi. Niektóre firmy ze Skołkowa specjalizujące się w dziedzinie technologii informatycznych znajdują się już na amerykańskich listach sankcyjnych.

Ekspert ds. bezpieczeństwa cyfrowego Paweł Biełousow uważa, że ​​w razie potrzeby rosyjskie służby wywiadowcze mogą z łatwością uzyskać dostęp do danych o klientach placówek korzystających z usług Altegio czy Yclients. Są to dość cenne dane, ponieważ pozwalają zrozumieć, gdzie i kiedy będzie dana osoba, która będzie przedmiotem zainteresowania służb wywiadowczych, uzyskać jej numer telefonu i tym podobne.

„Wiemy, jak działają Rosjanie i że nie są szczególnie zainteresowani prawem, dowiedzą się, jak uzyskać to, czego potrzebują. Europejskie rejestracje [rosyjskich firm] to w istocie przymykanie oka i możliwość przyjmowania pieniędzy, ponieważ działalność grupy rosyjskich banków jest blokowana za granicą. Rosjanie [właściciele firm] są zawsze, powiedzmy, pod groźbą nacisków ze strony służb bezpieczeństwa i oni zrobią wszystko, żeby uratować swój dom i firmę, a reszta ich specjalnie nie interesuje”.

Paweł Biełousow zauważa, że ​​ryzyko związane z używaniem rosyjskiego oprogramowania to nie tylko możliwość szpiegostwa. „Dajecie takiemu oprogramowaniu dostęp do swoich własnych usług online i możliwe, że jutro służby wywiadowcze lub ktoś inny po prostu zhakuje wasz serwis, zmieni kod i tak dalej”.

Potencjalnie największe niebezpieczeństwo niesie ze sobą korzystanie z takich usług przez wojsko. „Na przykład warunkowy wojskowy zapisał się na strzyżenie. Jest data, godzina, miejsce, w którym będzie - czyli potencjalny sabotaż. Są kradzione bazy danych z nazwiskami i numerami telefonów, można się dowiedzieć, kto jest wojskowym, a kto z SBU.

Nadal tam jest, wiadomo, można to porównać i zobaczyć, czy ten numer pojawia się gdzieś w takich służbach, gdzieś ktoś coś zamówił, gdzieś się zapisał, to w takim razie wywiad już zna więcej szczegółów, kto dokąd jedzie i coś można zrobione w tej sprawie, gdzieś po drodze, itp. podkładać materiały wybuchowe, cokolwiek” – podkreślił Paweł Biełousow.