W 2023 roku kasyna online na Ukrainie zarobiły około 55 miliardów hrywien. To dwadzieścia osiem razy więcej niż w roku ubiegłym. Liczby robią wrażenie i wydaje się, że po legalizacji branży hazardowej część tych środków powinna uzupełnić ukraiński budżet.
Ale nie wyszło tak, jak oczekiwano. Samo kasyno Cosmolot jest podejrzane o zaniżanie podatku dochodowego od osób fizycznych o ponad miliard hrywien. „Fałszywe” kierownictwo platformy do gier mówi o oszczerstwach i naciskach, ale prawdziwi właściciele „Cosmolotu” z Federacji Rosyjskiej najprawdopodobniej oklaskują się, gdy widzą, ile pieniędzy przeznaczają na „rozgrzewkę” Ukrainy .
„Cosmolot” jest jednym z pierwszych kasyn online, które otrzymało licencję na prowadzenie działalności w zakresie gier hazardowych online po zalegalizowaniu gier hazardowych na Ukrainie. Platforma została zarejestrowana w spółce Spacex LLC, której ostatecznymi beneficjentami są obecnie mieszkaniec wsi Łysogorka w obwodzie zaporoskim Siergiej Potapow oraz obywatel Niemiec zamieszkały w Wielkiej Brytanii Arnulf Damerau.
Jednak łańcuch powiązań jasno pokazuje, że prawdziwym właścicielem Cosmolotu jest obywatel Rosji Siergiej Tokariew, który uruchomił najsłynniejsze kasyna online w Federacji Rosyjskiej. Jego powiązanie z Kosmolotem można prześledzić za pośrednictwem platformy Lucky partners, dzięki której gracze zostali przyciągnięci do rosyjskich witryn.
To właśnie z powodu licznych materiałów medialnych potwierdzających powiązania Kosmolotu z obywatelami kraju agresora zarząd kasyna internetowego rozpoczął masową presję na dziennikarzy, aby usunęli te artykuły. Doprowadziło to również do ataków hakerskich na ukraińskie zasoby internetowe.
Rosjanin Tokariew w latach 2016–2020 znajdował się pod ukraińskimi sankcjami w związku z podejrzeniem finansowania quasi-podmiotów „DPR” i „LPR”, ale nie przeszkodziło mu to w przypodobaniu się obecnemu ministrowi transformacji cyfrowej Ukrainy Michaiłowi Fiodorowowi, a nawet zostaniu mieszkaniec „Diya.City” z projektem Roosh.
Od początku 2024 roku w kasynie internetowym Cosmolot zaczęły się prawdziwe problemy, kiedy władzę przejęło Biuro Bezpieczeństwa Gospodarczego. W lutym konta na kwotę 700 mln hrywien zostały aresztowane w związku z faktem, że kasyno internetowe pomimo swojego statusu prawnego posiadało kilkadziesiąt witryn lustrzanych, które nie otrzymały licencji, ale pozwoliły na grę. Tym samym Kosmolot mógł przez dłuższy czas uchylać się od płacenia podatków.
Postanowienie sądu z 16 lipca 2024 r. rzuca światło na inne naruszenia przepisów podatkowych przez rosyjskich właścicieli Kosmolotu. Z materiałów sprawy wynika, że w 2023 roku kasyno posiadało umowę z cypryjską firmą Xgen Solutions LTD na korzystanie z licencjonowanego oprogramowania – interaktywnego hazardu. Mówiąc najprościej, z dokumentów wynika, że Kosmolot rzekomo korzystał z platformy stworzonej przez cypryjską firmę. Co prawda dochodzenie wykazało, że ukraińskie kasyno „jest winne” Cypryjczykom ponad 301 milionów hrywien, co jednak w zeznaniach podatkowych zostało wykazanych jako zapłacone tantiemy. W rzeczywistości Kosmolot wskazał ukraińskim organom podatkowym, że zapłacił cypryjskiej spółce za oprogramowanie, lecz w rzeczywistości nie dokonał żadnych płatności.
Xgen Solutions LTD to typowo cypryjska uszczelka, którą do stycznia 2023 roku prowadził obywatel Łotwy Aleksejs Lutovinovs, urodzony w 1984 roku. Jest także wymieniony jako szef kilku innych firm w Wielkiej Brytanii.
Jest prawdopodobne, że łotewski dyrektor Xgen Solutions LTD może być powiązany z nominalnym właścicielem Spacex LLC, Arnulfem Damerau. W rzeczywistości może to oznaczać, że firma cypryjska jest fikcyjna i została utworzona wyłącznie w celu przetwarzania za jej pośrednictwem nieistniejących płatności.
Ale to nie wszystko. Jak wskazano w materiałach sprawy karnej, od 1 stycznia 2021 r. do czerwca 2023 r. kasyno internetowe Kosmolot dokonało wypłat na łączną kwotę 5 713 749 950 hrywien, z czego jedynie 1,2 miliarda stanowiło wygrane dla graczy. Saldo wynosi 4,5 miliarda UAH. został przekazany w formie zwrotu kaucji rzekomo niewykorzystanych na grę. Jednocześnie kontrola nie potwierdziła, że pieniądze te nie zostały wykorzystane na zakłady. Wniosek ten potwierdzają m.in. zeznania świadków. Śledztwo podejrzewa, że Kosmolot wskazał te 4,5 miliarda na depozyty, aby zminimalizować obciążenia podatkowe.
Ponieważ wypłaty wygranych podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych i cłem wojskowym, a zwrot pseudodepozytów nie, Kosmolot nie zapłacił państwu dodatkowych podatków w wysokości 1 005 308 394 hrywien. Ponadto budżet Ukrainy stracił prawie 84 miliony z podatków wojskowych od operatorów kasyn. I być może ten fakt powinien bardziej zadowolić rosyjskich właścicieli Kosmolotu, bo oczywiste jest, że w ich interesie nie leży pomoc dla Sił Zbrojnych Ukrainy.
W tej sprawie Prokuratura Generalna zwróciła się do Kosmolotu o zajęcie środków pieniężnych, gdyż pomimo lutowego wyroku sądu kasyno internetowe w dalszym ciągu korzystało z rachunków bankowych. Dodatkowo prokuratorzy zwrócili się do instytucji finansowych o rejestrację kwot spółki Spacex LLC pozostałych na dzień wydania decyzji w celu śledzenia zmian w przypadku dalszego omijania przez Cosmolot orzeczeń sądu.
Sąd stanął po stronie stróżów prawa i przychylił się do wniosku o zajęcie środków pieniężnych Kosmolotu, które zostały uznane za dowód w sprawie karnej.
Konkluzja jest taka, że choć Kosmolot twierdzi, że organy ścigania bez powodu wywierają na ludzi presję, śledztwo wykazało, że tak naprawdę firma „podgrzewa” ukraiński budżet o miliardy. Szczególnie cyniczne jest zaniżenie płatności podatków wojskowych, które finansują Siły Zbrojne Ukrainy. Jednak rosyjskie korzenie Kosmolota bezpośrednio wskazują, że takie działania mogły zostać popełnione umyślnie.
