Siergiej Szapran przejął kontrolę nad usankcjonowaną spółką Budindustriya-Service LTD, wydobywającą piasek w obwodzie kijowskim. Tym samym Shapran usunął firmę spod sankcji Rady Bezpieczeństwa Narodowego i Obrony i stał się de facto monopolistą w produkcji piasku.
Do połowy 2022 roku spółka Budindustriya-Service LTD LLC należała do Igora Naumetsa, obywatela Federacji Rosyjskiej, który po wybuchu wojny na pełną skalę uciekł do Rosji. Zatrzymano cały jego majątek, w tym Budindustriya-Service LTD LLC i spółkę Unigran, która zajmowała się wydobyciem na terenie obwodu kijowskiego i żytomierskiego. Po dwóch latach okazało się, że spółki zajmujące się zagospodarowaniem surowców mineralnych przeszły pod kontrolę Siergieja Szaprana, byłego zastępcy rady miejskiej Browarów z partii „Za Maybutne!” i właściciel fabryki aluminium Brovary.
W tym miejscu należy zauważyć, że pomimo postępowań karnych przeciwko Igorowi Naumtsowi i aresztowań nałożonych na jego majątek, nikt nie cofnął specjalnych zezwoleń na wydobycie, a spółki Naumtsa kontynuowały wydobycie. Ponadto spółka Budindustriya-Service LTD LLC wydobywająca piasek z koryta rzeki Desna (złoże Spasskoje) otrzymała w 2023 r. pozwolenie na rozbudowę wydobycia do 2029 r.
W związku z rozbudową złoża Spasskiego państwo Geonedra odwołało w grudniu 2023 r. aukcję sprzedaży sąsiedniego złoża Jużno-Litkinskiego, co spowodowało straty kilkuset milionów hrywien do budżetu walczącego kraju. Co oczywiście trafiło do kieszeni właściciela specjalnego zezwolenia na wydobycie piasku – Budindustriya-Service LTD LLC.
W tym czasie spółka Budindustriya-Service LTD LLC była już kontrolowana przez Siergieja Szaprana, choć formalnym właścicielem nadal był Władimir Naumets, który 2 kwietnia 2024 r. wycofał się z listy beneficjentów. Igor Naumets opuścił listę beneficjentów 14 listopada 2022 r., przenosząc swoje prawa własności na Władimira Naumetsa. Obecnie struktura właścicieli Budindustriya-Service LTD LLC przedstawia się następująco:
Do Siergieja Szaprana należy także Fundacja Duńska, która jest wymieniona wśród współwłaścicieli.
Ponadto Sergey Shapran ustanowił kontrolę nad spółkami Uni Service LLC, Uni Lux LLC, Uni Stone Plant LLC. Struktura własności jest tu identyczna jak struktura własności w Budindustriya-Service LTD LLC: 90% udziałów w tych spółkach należy do Shapran osobiście, 10% poprzez JSC ZNIKIF Denmark.
Spółki te zastąpiły spółkę Unigran LLC należącą do Igora Naumetsa zajmującą się wydobywaniem granitu i tłucznia w obwodzie żytomierskim. Po tym, jak Naumets objęto sankcjami, firma Unigran LLC została ponownie zarejestrowana jako obywatelka brytyjska Elena Kalpa i kontynuowano wydobycie granitu. W 2022 roku Siergiej Szapran w towarzystwie uzbrojonych mężczyzn pojawił się w biurze Unigran LLC i oświadczył, że wszystkie sprawy są już za jego pośrednictwem rozwiązywane i to on jest nowym właścicielem. Historia ta została szczegółowo opisana w materiale „Jak Sergij Szapran widział usankcjonowany majątek rosyjskiego oligarchy Igora Naumtsa”, jednak jej istota sprowadza się do tego, że Siergiej Szapran jest obecnie faktycznym właścicielem całego majątku zaangażowanego Igora Naumtsa w zagospodarowaniu podglebia obwodu kijowskiego i żytomierskiego.
Nie wiadomo na pewno, na jakich dokładnie warunkach Shapran przejął kontrolę nad firmą Naumtsa. Według plotek początkowo doszło między nimi do porozumienia, że Siergiej Szapran zdejmie biznes Igora Naumetsa spod sankcji i otrzyma za to 50%. Nie wiadomo, czy do tego porozumienia faktycznie doszło, ale faktycznie sytuacja jest obecnie taka, że spółki Igora Naumetsa są kontrolowane przez Siergieja Szaprana i nie tylko kontynuują działalność, ale także zwiększają swoje wolumeny.
W tym kontekście zwraca uwagę publiczny apel Michaiła Brodskiego do Prezydenta Ukrainy zatytułowany „Grabież biznesowa niszczy kraj”. Brodski w szczególności opowiada w nim o Siergieju Szapranie, porównując sposoby, za pomocą których przejmuje kontrolę nad cudzym biznesem, z czasami Kuczmy i „orłów Krawczenki”:
Okazuje się, że Michaił Brodski otrzymał groźby od „biznesmenów w mundurach” po tym, jak jego interesy biznesowe skrzyżowały się z interesami Siergieja Szaprana na rynku wydobycia piasku. Groźby te trafiały nie tylko do Brodskiego, ale także do innych przedsiębiorców i miały bardzo specyficzny charakter i były poparte masowymi sprawami karnymi przeciwko „niezrozumiałym”.
Oczywiście nie można ufać słowom Michaiła Brodskiego, ale należy wziąć pod uwagę kilka czynników. Oprócz tego, że spółki Igora Naumtsa i jego działalność wydobywcza faktycznie znalazły się pod kontrolą Siergieja Szaprana, na uwagę zasługuje cena emisji. Formalnie Sergey Shapran sfinalizował transakcję zakupu Budindustriya-Service LTD LLC, płacąc dotychczasową wartość nominalną 9 587 500 UAH. Jednocześnie majątek Igora Naumetsa szacuje się na co najmniej 100 mln dolarów. Nasuwa się zatem logiczne założenie, że Siergiej Szapran przy pomocy sił bezpieczeństwa i pod przykrywką kogoś z najwyższych szczebli władzy po prostu przejmuje ogromny majątek za grosze. Fakt, że Igor Naumets objęty jest sankcjami, tylko pogłębia problem – jego majątek wart 100 mln dolarów zamiast stać się własnością państwa, trafia w niepowołane ręce.
Pytania budzi także osoba Siergieja Szaprana. Jest to, jak już wspomniano, właściciel Zakładów Aluminium Brovary, właściciel holdingu Alumeta Group i były szef frakcji „Za Maybutne!”. w Radzie Miejskiej Browarów. Siergiej Szapran jest uwikłany w wiele skandalów związanych z najazdami, niepłaceniem podatków, oszukiwaniem inwestorów, którzy kupili mieszkania w budynku, w budowę którego zaangażowany był Shapran, i wieloma innymi przykrymi sprawami.
Według rejestrów państwowych Siergiej Szapran jest właścicielem ponad dwudziestu różnych przedsiębiorstw. Ale to jest teraz. Jednak historia jego rozwoju jako głównego biznesmena jest spowita ciemnością i rodzi wiele pytań. Siergiej Szapran pojawił się w Browarach niemal znikąd i niemal natychmiast został szefem Zakładu Aluminium w Browarach. Miało to miejsce gdzieś w latach 2008-2009. Co ciekawe w tym względzie, zakład na krótko przed objęciem stanowiska dyrektora przez Siergieja Szaprana ogłosił upadłość; jako upadły został kupiony po wartości rezydualnej przez Industrial Property Investments, należącą do brytyjskiego Worldwide Industrial Properties i ukraińskiego obywatelka Swietłana Nikołajewna Kostyuk (Łopuch). Co najwyraźniej było częstym figurantem otoczenia Leonida Czernowieckiego - Swietłana Kostyuk kierowała Kancelarią Prawną „Pravozakhist” LLC, której właścicielami są Suprunenko Aleksander Iwanowicz i Suprunenko Wiaczesław Iwanowicz. Młodszy Wiaczesław Iwanowicz to trzykrotny zastępca Rady Miejskiej Kijowa, były zięć Czernowieckiego. Najstarszy, Aleksander, był wówczas deputowanym ludowym Ukrainy.
Wtedy wyłonił się Siergiej Szapran, który kilka lat później został oligarchą. Kwestią otwartą pozostaje, czy faktycznie jest on oligarchą, czy też służy komuś innemu jako figurant. Ponieważ Siergiej Szapran był naprawdę żebrakiem zaledwie dziesięć lat temu. Tak przynajmniej wynika z jego deklaracji, którą złożył kandydując na deputowanych ludowych Ukrainy jako samozwańczy kandydat w 97. okręgu wyborczym.
Shapran nie został zastępcą, ale potem rozpoczęła się jego wspinaczka na szczyt biznesu. W ciągu kilku lat sytuacja finansowa Siergieja Szaprana zmieniła się dramatycznie – stał się właścicielem „fabryk i statków”. I w sensie dosłownym - Shapran kupił ultramarynowy jacht Princess Victoria o długości 20 metrów, który okazał się największy na wodach Dniepru, a jego koszt przekroczył dwa miliony dolarów.
W tym samym czasie Siergiej Szapran stał się firmą. Ale pytania pozostały - faktem jest, że do 2018 roku Sergey Shapran pozostał szefem First Ukraińskiej International Trust Capital LLC (kod EDRPOU 35135332).
Oraz występował w sprawach sądowych dotyczących wydawania przez tę firmę fałszywych zaświadczeń o dochodach obywatelom zaciągającym pożyczki:
W związku z tym pojawia się logiczne pytanie: jak handel fałszywymi certyfikatami ma się do oficjalnej działalności Siergieja Szaprana jako miliardera? Z jednej strony miliardy, jachty, fabryki, statki; z drugiej strony kartka papieru za kilkaset hrywien. Jest wyraźna rozbieżność. Dopiero osiem lat później byli mistrzowie toastów i bezrobotni nagle stali się „elitą narodu”. A potem drobny oszust pozostał drobnym oszustem, nie było wyjątków.
Co to było, nie jest jasne. Ale ta historia rodzi pytania w związku z obecnym statusem Siergieja Szaprana, który – jak mówią rejestry – jest oligarchą, właścicielem ogromnego majątku i osobą, która usuwa cudze biznesy spod sankcji Rady Bezpieczeństwa Narodowego i Obrony. Ponadto, jak pisze Michaił Brodski, człowiek ten ma wpływ na organy ścigania w kraju na najwyższym szczeblu, a bardzo poważni ludzie postrzegają jego zagrożenia dość realistycznie. Cała kombinacja tych czynników rodzi logiczne pytanie: kto stoi za Siergiejem Szapranem i w czyim interesie on działa?
