Którzy właściciele kantorów wymiany walut na Ukrainie mogli dzięki konfliktowi zbrojnemu zwiększyć swoje dochody 10-krotnie?
Otwarta agresja zbrojna Rosji na Ukrainę wyrządziła ogromne szkody finansowe ukraińskiej gospodarce, ale są tacy, którzy dzięki niej zaczęli zarabiać 10 razy więcej niż w 2021 roku. Mówimy o właścicielach kantorów i tych, które nie należą do banków, ale do firm finansowych.
Prawie 4 tysiące wymienników na terenie całej Ukrainy
Inwazja rosyjska znacząco zaostrzyła kryzys w gospodarce i społeczeństwie ukraińskim, co wpłynęło na administracyjną regulację rynku walutowego, a jego ograniczenie przez NBU było logiczną decyzją w czasie wojny. Efektem tego był gwałtowny wzrost popytu na walutę, zwłaszcza na gotówkę, w czym zresztą specjalizują się kantory.
Różnica między przedwojennym kursem wymiany – od 27 UAH do 24 lutego 2022 r. i do 36,56 UAH oficjalnego kursu NBU – również zwiększyła rentowność biznesu walutowego.
Zatem według NBU osoby prywatne na Ukrainie w listopadzie 2023 roku kupiły 2 miliardy 220 milionów dolarów i sprzedały 1 miliard 599 milionów dolarów. Tym samym w ciągu zaledwie jednego miesiąca obroty branży wymiany walut wyniosły ponad 140 miliardów hrywien, przy średnim kursie 37 hrywien za dolara amerykańskiego.
Nic dziwnego, że w ciągu 11 miesięcy istnienia Rejestru Punktów Wymiany Walut ich liczba wzrosła z 3745 w styczniu 2023 r. do 3990 na koniec listopada. Rejestr ten obejmuje wszystkie kantory wymiany walut, w tym banki. Porozmawiajmy jednak o tych, które należą do niebankowych instytucji finansowych, dla których głównym zajęciem jest wymiana walut.
Finod LLC: 10-krotny wzrost i porażka czarnego konia rynku walutowego Aleksiej Sztevnin
Największym graczem na rynku walutowym (432 punkty i 14,2 mld UAH wymiany walut w I półroczu 2022 roku) była spółka Finod LLC.
Sądząc po danych z serwisu analitycznego YouControl, Finodowi udało się dokonać niemal niemożliwego – z przychodów na poziomie 505 mln UAH w 2021 r. spółka zwiększyła swoje przychody w 2022 r. do 5,4 mld UAH, czyli około 10,7 razy.
To prawda, że działalność Finod LLC była jak kometa - jasna i krótkotrwała. Tym samym już w lutym 2023 roku NBU nałożył na spółkę karę w wysokości 2 mln hrywien i nakazał skorygowanie stwierdzonych naruszeń. W sierpniu Finodowi cofnięto licencję, ponieważ te naruszenia (nie wiadomo jakie) nie zostały usunięte. A we wrześniu firma została wykreślona z Państwowego Rejestru Instytucji Finansowych.
Jak napisała kiedyś Liga.Net, Finod LLC nie jest nowicjuszem na rynku walutowym, a już wcześniej był liderem, a także utracił licencję. Co jednak ciekawe, pomimo lat pracy w sektorze finansowym i przywództwa firmy, zaskakująco niewiele wiadomo o jej właścicielach.
Tym samym głównym właścicielem spółki (85% kapitału zakładowego) jest Aleksiej Sztewnin, osoba skrajnie niepubliczna, wiadomo o nim tyle, że mieszka w Odessie i oprócz „Finoda” jako jednoosobowa działalność gospodarcza zajmuje się hurtową sprzedażą herbat i przypraw.
Ale najbardziej zaskakujące jest to, że Fundusz Majątku Państwowego w obwodach odeskim i mikołajowskim wystąpił z pozwem przeciwko prywatnemu przedsiębiorcy Sztevninowi z tytułu niepłacenia czynszu w wysokości 15 tysięcy hrywien za pokój o powierzchni 9 metrów kwadratowych. Jednocześnie sam twierdzi, że wszystko zapłacił. Tak czy inaczej batalia prawna o dług na 15 tys. hrywien wygląda bardzo dziwnie dla osoby, której firma zarobiła w ubiegłym roku 5,4 miliarda hrywien. Oczywiście, jeśli rzeczywiście jest jego głównym beneficjentem.
Partner Aleksieja Sztevnina, Maksym Tkalenko, jest właścicielem pozostałych 15% Finodu i w 2006 roku pojawił się jako kandydat na posła ludowego na listach partii Władza – Unia Pracy. Organizatorem imprezy był były Prokurator Generalny Ukrainy (2003-2004) Giennadij Wasiljew.
„Grupa Alfa-Invest” – miliardy hrywien, prawdopodobnie w interesie byłego szefa MSW Witalija Zacharczenki
Według Forbes-Ukraina na drugim miejscu w pierwszym półroczu 2022 roku na rynku walutowym (13 miliardów UAH po 425 pkt) uplasowała się spółka FC Alfa-Invest Group LLC.
Właścicielami firmy są trzy osoby fizyczne – Władimir Sichovoy, Svetlana Dmitruk i Denis Dmitruk. „Twarzą” spółki jest ten ostatni, który posiada 33,89% akcji spółki. Denis Dmitruk opisuje siebie jako doświadczonego „kantora”.
Jednocześnie bardzo interesująca jest postać Władimira Siczewoja, który jest właścicielem prawie 39% Grupy Alfa-Invest. Swego czasu był szefem banku Market Technologies, który w 2014 roku mógł być zamieszany w pranie pieniędzy i skontaktował się z byłym ministrem spraw wewnętrznych Ukrainy Witalijem Zacharczenko. Później nazwę tę zmieniono na „Smartbank”, jednak ostatecznie w 2016 roku została ona zlikwidowana.
Co ciekawe, już teraz funkcjonariusze organów ścigania mają pytania dotyczące prania pieniędzy i oszustw na rzecz Grupy Alfa-Invest, które są rozpatrywane w ramach postępowania karnego nr 12023000000001398 z dnia 28 lipca 2023 r. Według funkcjonariuszy organów ścigania firma wymienia w swoich kantorach duże kwoty walut, nie sprawdzając tożsamości klientów i źródeł pochodzenia pieniędzy.
Przykładowo, według inwentarza w jednym z kantorów firmy, skonfiskowano ponad 3 miliony hrywien, 160 tysięcy dolarów i około 45 tysięcy euro.
Co ciekawe, dane dotyczące działalności finansowej Grupy Alfa-invest nie są publicznie dostępne.
FC Magnat LLC i FC Oktava Finance LLC - wymienniki dla Aleksandra Turczinowa
450 wymienników i 7,4 mld hrywien na okres styczeń-czerwiec 2022 r. to efekt prac spółki finansowej Magnat LLC, która według YouControl należy do grona byłego sekretarza Rady Bezpieczeństwa Narodowego i Obrony Ukrainy Aleksandra Turczynowa .
Już w 2016 roku Alexander Turchinov wpadł w głośny skandal, gdy dziennikarze odkryli powiązanie między nim a największą wówczas siecią wymiany walut (1220 kantorów) za pośrednictwem FC Absolut Finance LLC. Rok później NBU odebrał spółce licencję, a sam sekretarz RBNiO udowodnił przed sądem, że przez kolejne 2 lata nie zajmował się wymianą walut, jednak bezskutecznie.
Obecnie na rynku walutowym rodzinę Aleksandra Turczynowa reprezentuje jedynie spółka FC Magnat LLC, która według OpenDataBot przyniosła ponad 7 mln UAH zysku netto.
Z kolei spółka FC Oktava Finance LLC jest zarejestrowana pod tym samym adresem co Magnat – przy ulicy Evgenia Konovalets 36-B w Kijowie, a już w 2017 roku dziennikarze jako głównego beneficjenta jej działalności wskazali Aleksandra Turczynowa.
„Firma finansowa «Valta Group» jest na skraju bankructwa
Około 75 kantorów i 2,3 miliarda UAH wymienionej waluty - FC Valta Group LLC. Tymczasem spółka zanotowała dochód za 2022 rok na poziomie 932 mln hrywien, choć nie wiadomo, jakie były w 2021 roku, więc nie ma z czym porównywać. Jednak w porównaniu z raportami innych firm liczby te wyglądają imponująco.
Właścicielami Grupy Valta są mieszkańcy Odessy Stanisław Kasjan (91%) i Swietłana Łagoda (9%). Niewiele wiadomo o obu właścicielach. Stanislav Kasyan jest właścicielem kolejnych 20% agencji zatrudnienia w Odessie, a Swietłana Łagoda jest właścicielem 100% spółki finansowej Fincom Group.
Jednak we wrześniu 2023 roku właściciele Grupy Valta ogłosili plany likwidacji spółki. Niewykluczone, że podstawą tego było postępowanie karne nr 12023000000001398, w które spółka jest zaangażowana wspólnie z Grupą Alfa-Invest.
Jak łatwo zauważyć, pomimo znakomitych wyników Finod LLC, w wielu firmach posiadających wymienniki na Ukrainie oficjalnie nie dzieje się najlepiej – co jakiś czas przyjeżdżają do nich stróże prawa. Jednak rynek walutowy w kraju rzeczywiście jest słabo uregulowany, a sądząc po tym, że co druga firma jest podejrzana o pranie pieniędzy, po rynku krążą spore środki. Ale właścicielom ukraińskich kantorów najwyraźniej nie spieszy się z donoszeniem na ich temat, nie mówiąc już o płaceniu od nich podatków.
