Kto jakie pieniądze na Ukrainie zarabia na produkcji i sprzedaży broni w czasie wojny.
Zakrojona na szeroką skalę wojna, którą Ukraina toczy od 24 lutego 2022 roku z rosyjskimi agresorami, poważnie wpłynęła na rynek zbrojeniowy nie tylko w kraju, ale i na świecie. Krótko mówiąc, rozrosło się i prawie wszyscy gracze na tym skorzystali. Podobna sytuacja rozwinęła się w przypadku krajowej produkcji ukraińskiej. I choć własnej broni nadal brakuje, to w latach 2022-2023 Ukraina utworzyła własną warstwę „baronów broni”, których przedsiębiorstwa osiągają miliardowe, a nawet dziesiątki miliardów hrywien przychody.
LLC „Ukraińskie pojazdy opancerzone” Siergieja Paszyńskiego – wzrost o 32 tys.%
Niewątpliwym impulsem do rozwoju dla Ukraińskiej Armored Vehicles LLC była inwazja Rosji na Ukrainę w 2022 roku. Według serwisu analitycznego YouControl przychody LLC wzrosły z 103 mln UAH w 2021 r. do 32,4 mld UAH na koniec 2023 r. Oznacza to, że wzrost wyniósł 320 razy, czyli 32 000%. Według autorytatywnego magazynu „The New York Times” ukraińskie pojazdy opancerzone stały się w czasie wojny największym prywatnym dostawcą dla ukraińskiego Ministerstwa Obrony.
Założona w 2001 roku jako firma zajmująca się produkcją opakowań, w 2015 roku zmieniła nazwę i przekwalifikowała się na produkcję broni, rozwijając pojazdy opancerzone Varta i Novator. Następnie asortyment powiększył się o moździerze kalibru 60, 82 i 120 mm, miny do nich o wielkości produkcji do 20 tysięcy min i 100 moździerzy miesięcznie oraz pociski 122 mm do haubic Gvozdika.
Jedyną rzeczą, do której firma ma „pecha”, jest jej właściciel. Tak więc, chociaż za właściciela oficjalnie uważa się Nikołaja Kuzmę, „prawdziwym właścicielem” jest najprawdopodobniej były zastępca ludowy Siergiej Paszynski, dla którego Kuźma kiedyś pracował jako asystent.
Tego samego zdania są prokuratorzy stanowi z NABU i SAPO, gdyż były polityk jest podejrzany o kradzież 97 tys. ton produktów naftowych o wartości prawie 1 miliarda hrywien. To prawda, że w tej chwili śledztwo utknęło w martwym punkcie, ponieważ nie ustalono, że Paszynski otrzymał świadczenia.
Motor Sich JSC jest właścicielem w więzieniu, a firma pracuje dla Ministerstwa Obrony Narodowej
Numer 2 w produkcji wyrobów wojskowych na Ukrainie, Motor Sicz SA, gorączkuje z powodu skandalów i niestabilnej sytuacji gospodarczej. Właściciel przedsiębiorstwa, Wiaczesław Bogusław, przebywa w więzieniu i jest podejrzany o zdradę stanu, a przychody firmy spadły 1,5-krotnie.
Chociaż Motor Sicz oficjalnie nie produkuje broni ani amunicji, jego silniki są wykorzystywane w samolotach i helikopterach do celów cywilnych i wojskowych.
O ile sam właściciel Motor Sicz SA od ponad roku przebywa w areszcie śledczym, o tyle przedsiębiorstwem zarządza Ministerstwo Obrony Ukrainy od listopada 2023 roku i sądząc po wskaźnikach, tego nie robi bardzo pomyślnie. Tym samym przychody spółki spadły z 10,4 mld UAH w 2022 roku do 8,5 mld UAH. w 2023 r.
LLC „NPK „Techimpex” – batalie prawne, napady i problemy w przyszłości
Firma, która powstała w 2003 roku, w czasie wojny stała się jednym z liderów produkcji wojskowej na Ukrainie - 6,2 miliarda hrywien przychodów w 2023 roku. Firma zajmuje się produkcją, naprawą i modernizacją pojazdów opancerzonych, produkcją modułów bojowych do nich, a także bronią strzelecką w postaci granatników i karabinów maszynowych, w tym wielkokalibrowych.
Jako jeden z liderów rynku zbrojeniowego zaskakująco niewiele wiadomo o właścicielach Techimpexu - po 50% udziałów w firmie należą do mieszkańców Ługańska Dmitrija Fulitki i mieszkańca Kijowa Igora Berestavenki.
Jest to tym bardziej dziwne, że zaledwie 4 lata temu wokół niej kipiały poważne namiętności, a nawet ataki najeźdźców. Tak czy inaczej – pisały media w sierpniu 2020 r., kiedy Techimpex oskarżył Jewgienija Waszchilina, pochodzącego z państwowego przedsiębiorstwa Ukrinmash, jednego z państwowych specjalnych eksporterów broni, o próbę przejęcia jego produkcji w obwodzie kijowskim. Ponadto ojciec Jewgienija, Wiktor Waszchilin, w latach 90. stał na czele wpływowej struktury - Państwowej Służby Kontroli Eksportu, przez którą przechodzą wszystkie kontrakty na eksport broni i rzekomo stał u początków Techimpexu.
Jednocześnie sam Evgeniy Vashchilin jest przekonany, że jego wspólnicy Kravchenko Yu.M. i Terekhov I.M. ukradli mu Techimpex i stale ponownie rejestrują firmę jako manekiny. Batalia prawna wokół przedsiębiorstwa wciąż trwa, a w kwietniu decyzją sądu aresztowano wszystkie 100% udziałów Techimpexu, będącego własnością Soft Market Solution LLC, której właścicielami są Dmitrij Fulitka i Igor Berestavenko.
Biorąc pod uwagę, że przychody Techimpexu wynoszą od 450 mln UAH. w 2021 r. wzrosła do 6,2 mld UAH. w 2023 roku kontrola nad przedsiębiorstwem stała się jeszcze smaczniejsza i możemy spodziewać się zaostrzonych batalii prawnych.
Przedsiębiorstwo Państwowe „Żytomierskie Zakłady Pancerne” – dziedzictwo Gładkowskiego – upadłe, ale z miliardowymi dochodami
Wyroby przedsiębiorstwa państwowego „Zakłady Pancerne w Żytomierzu” okazały się w czasie wojny bardzo poszukiwane - trwają prace nad naprawą i restauracją transporterów opancerzonych, bojowych wozów piechoty, czołgów i innych pojazdów kołowych i gąsienicowych.
W pewnym stopniu wojna uratowała zakład, który wcześniej był znany jako „uczestnik” planów syna byłego pierwszego zastępcy sekretarza Rady Bezpieczeństwa Narodowego i Obrony Olega Gładkowskiego, który sprzedawał części zamienne ukraińskim wojskowo-przemysłowym złożone przedsiębiorstwa przy wysokich marżach. Ale już w 2020 roku rozpoczął się rozwój zakładu – z 45 mln UAH obrotu w 2019 r. wzrósł on do 1,15 mld UAH, choć rok później znów poniósł porażkę – 464 mln UAH. Natomiast na koniec 2022 i 2023 roku przychody wyniosły odpowiednio 1,9 i 4,6 mld UAH.
Jednocześnie ciekawe jest to, że przedsiębiorstwo jest oficjalnie w stanie upadłości, zainicjowanej przez jego właściciela – państwo, reprezentowane przez JSC Ukraiński Przemysł Obronny.
Państwowe Holdingi „Artem” – nowa nazwa, stare sprawy karne
JSC „Firma Inżynierii Lotniczej i Rakietowej” - pod taką nazwą znana jest obecnie dawna spółka holdingowa „Artem”, produkująca pociski, rakiety, awionikę, w tym dla UAV i wiele więcej.
W pewnym momencie firma znalazła się w epicentrum skandalu – amerykański biznesmen obiecał dostawę sprzętu do produkcji pocisków. Po „lobbowaniu” na rzecz kontraktu przy pomocy szeregu urzędników państwowych przedsiębiorca otrzymał 8,3 miliona dolarów (225 milionów hrywien) zaliczki, ale nigdy nie dostarczył sprzętu. W przeciwnym razie interesy spółki, w której spółka jest w 100% własnością państwa, dobrze prosperują – przychody z 592 mln UAH w 2021 r. wzrosły do 4,1 mld UAH. w 2023 r., a to oczywiście nie jest limit.
LLC „PIK „Deviro” – czarny koń biznesu UAV
Bez przesady wojna ukraińsko-rosyjska zmieniła DNA współczesnych działań wojennych, w których UAV zaczęły odgrywać ogromną rolę. To nie przypadek, że w 2023 roku Ministerstwo Obrony Narodowej naliczyło na Ukrainie ponad 200 firm zajmujących się ich produkcją.
Najbardziej finansowo na tej liście odniosła sukces spółka LLC „Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Innowacyjne „Deviro” z przychodami za 2023 rok na poziomie prawie 3 miliardów hrywien, mimo że w 2021 roku było to 80 milionów.
Początek historii firmy, jak podaje jej strona internetowa, to rok 2014, jednak sama spółka LLC została zarejestrowana w 2015 roku i początkowo specjalizowała się w produkcji cywilnych UAV. Jednakże w czasie wojny można je wykorzystać z równym powodzeniem na wojnie.
Sekretem takiego „skoku” dochodów firmy jest prawdopodobnie wojna, ale nie można powiedzieć, że nie mieli wysokich koneksji. Tak więc u początków powstania „Deviro” w 2014 roku stał ówczesny zastępca ludowy, dowódca pułku sił specjalnych Ministerstwa Spraw Wewnętrznych „Dniepr-1” Jurij Bereza. W każdym razie do lata 2020 roku jednym z właścicieli firmy była jego córka Ekaterina Nazarenko.
Jednak w chwili obecnej spółka ma 5 właścicieli, którzy posiadają od 11,44 do 22,14% akcji. Tak więc Denis Czerednichenko (posiada 22,14%) służył w Dnieprze-1 jako oficer zwiadu powietrznego i można go uważać za eksperta, Elena Zabolotna jest prawdopodobnie żoną pracującego w firmie inżyniera Wiktora Zabołotnego, który również był u początków powstania spółki LLC.
Głównymi odbiorcami BSP z Deviro są największe ukraińskie fundacje wolontariackie.
Przedsiębiorstwo Państwowe „Zakład im. Malyszewa” – wyroby dla Sił Zbrojnych Ukrainy, pomimo bankructwa
Przedsiębiorstwo państwowe „Zakłady im. Malyszewa”, które zajmuje się sprawą zakupu bezużytecznych luf artyleryjskich po zawyżonych cenach, również znajduje się w postępowaniu upadłościowym, podobnie jak Żytomierskie Zakłady Pancerne.
Jeśli więc w 2021 r. firma zarobiła 1,2 mld UAH, to w 2023 r. liczba ta wzrosła do 2,96 mld UAH. Co prawda w 2022 roku zakład spodziewał się prawdziwej porażki – tylko 443 mln hrywien, co nie jest zaskakujące, bo przedsiębiorstwa nie przeniesiono, a Charków przez większą część roku był pod ostrzałem. Władze nazwały elektrownię jedną z najbardziej dotkniętych ostrzałem.
Nie wiadomo też dokładnie, jaka część produkcji trafia do Sił Zbrojnych Ukrainy, gdyż zakład produkuje także wyroby inżynierii transportowej, takie jak silniki i lokomotywy.
Screentek LLC to po prostu magia
Inna firma specjalizująca się w produkcji bezzałogowych statków powietrznych dokonała prawdziwego cudu, w porównaniu z którym osiągnięcia ukraińskich pojazdów opancerzonych bledną, mając w 2021 r. przychody na poziomie niecałych 1,5 mln hrywien, firma zakończyła rok 2023 przychodami na poziomie 2 miliardów 934 mln hrywien.
Jaki jest sekret sukcesu właściciela 60% firmy, Pawła Elizarowa, trudno powiedzieć. Pochodzący z Mołdawii od lat 90. mieszka na Ukrainie, zajmuje się biznesem, był wiceministrem transportu i komunikacji, pracował w Ukravtodor. Był także współwłaścicielem Savik Shuster Studio LLC i, choć bezskutecznie, kandydował na posła ludowe. Ogólnie rzecz biorąc, zakres jego zainteresowań jest szeroki; w branży zbrojeniowej jest właścicielem innej firmy - Lazar Industries LLC.
LLC „Kijowskie Zakłady Pancerne” – dochód wzrósł 8-krotnie
Pomimo statusu LLC jest to kolejne przedsiębiorstwo państwowe należące do Ukraińskiego Przemysłu Obronnego SA. Podobnie jak zakłady w Żytomierzu, kijowskie zakłady pancerne zostały wykorzystane w planach Gładkowskiego Jr.
Od początku rosyjskiej inwazji dochody firmy wzrosły 8-krotnie – z 334 mln UAH. do 2,5 miliarda hrywien. Jednak nawet teraz wokół przedsiębiorstwa nadal krążą pewne podejrzane transakcje.
Na przykład, według SBI i stołecznej prokuratury, pewna prywatna firma „Promenergo” świadczyła usługi dla szeregu przedsiębiorstw ukraińskiego kompleksu wojskowo-przemysłowego w zakresie naprawy silników pojazdów lądowych, ale w rzeczywistości zaopatrując się w części zamienne od firm-przykrywek, po prostu wycofał otrzymane pieniądze na naprawy. Wśród przedsiębiorstw, których udział w programie weryfikuje śledztwo, znajdują się Kijowskie Zakłady Pancerne.
Przedsiębiorstwo Państwowe „Charkowskie Zakłady Pancerne” – państwowe i Gładkowski
TOP 10 najbardziej dochodowych przedsiębiorstw kompleksu wojskowo-przemysłowego zamyka Przedsiębiorstwo Państwowe „Charkowskie Zakłady Pancerne”, które jest „bliźniakiem” pozostałych zakładów pancernych. Nadal jest to samo państwo reprezentowane przez „Ukraiński Przemysł Obronny”, udział Gładkowskiego Jr., 6-krotny wzrost dochodów od początku wojny – z 445 mln UAH w 2021 r. do 2 miliardów 513 milionów UAH. w 2023 r. A wszystko to w warunkach postępowania likwidacyjnego osoby prawnej przedsiębiorstwa.
Oczywiście sukcesy ukraińskich producentów broni, a co najważniejsze, duży popyt na nią na Ukrainie, skłoniły francuskich przedsiębiorców do otwarcia swoich fabryk w naszym kraju. Według francuskiego ministra obrony Sebastiana Lecornu są co najmniej trzy takie przypadki.
