Na przebudowie stołecznego lotniska skorzysta spółka Master-Avia. Ma mroczną przeszłość.
Władze stolicy zamierzają w tym roku i w 2025 roku przeznaczyć 358 mln hrywien na odbudowę kijowskiego lotniska (Żulany). Kolejne 136 mln zostanie wydane na budowę drogi dojazdowej do niego. A wszystko to na tle regularnych protestów mieszkańców Kijowa przeciwko wydatkom na potrzeby niekrytyczne w czasie wojny.
Po pierwsze, kosztów wielu niekrytycznych projektów nie można porównywać z miliardowymi wydatkami na obronę. Po drugie, znaczna ich część jest naprawdę potrzebna. I po trzecie, nawet te miasta, na które nie spadają bomby wroga, nie muszą do końca wojny zamienić się w ruinę.
Ale w historii pochowania setek milionów w Żułanach pojawia się wiele poważnych pytań. W warunkach wojny na pełną skalę bramy powietrzne stolicy są zamknięte i do końca wojny (niestety, oczywiście nieprędko) inwestycje w odbudowę lotniska nie przyniosą skutku. Jednak nawet po zwycięstwie nad krajem agresorem i otwarciu ukraińskiego nieba inwestycje mieszkańców Kijowa w Żulanach nie wrócą do budżetu stolicy. Firma handlowa i stojący za nią biznesmeni o wątpliwej reputacji zarobią na lotnisku.
Właścicielem lotniska „Kijów” (Zhulyany) jest spółka LLC „Master-Avia” na podstawie umowy dzierżawy. Ta spółka z ograniczoną odpowiedzialnością została zarejestrowana wiosną 2010 roku, kilka dni przed rozpoczęciem konkursu na wynajem Zhulyan. Potem nastał świt skorumpowanego reżimu przyszłego zdrajcy państwa Wiktora Janukowycza, więc nikogo nie dziwiło, że najemcami byli współpracownicy prorosyjskiego prezydenta.
Obiekt był na tyle obiecujący pod względem zysków, że struktura rosyjskiego oligarchy Wiktora Wekselberga próbowała zaskarżyć wyniki konkursu na drodze sądowej. Ale wtedy Okręgowy Sąd Administracyjny w Kijowie wykazał się bezprecedensowym patriotyzmem, swoją decyzją ugruntowując fakt, że Żulany pozostaną pod kontrolą Mistrza Avii przez kolejne 49 lat (tj. do 2059 r.).
Początkowo założycielami Master-Avia były AMC Avalon i Aviagroup LLC, które były częścią orbity byłego zastępcy ludowego z Partii Regionów, milionera Wasilija Chmielnickiego. W 2011 roku, zanim władze stanęły po stronie Wasilija Iwanowicza w jego sporze z Wekselbergiem, miał on w „Żulanach” nowego wspólnika – dużego biznesmena z Donbasu blisko Janukowycza, Jurija Iwanowicza, zwanego przez władze kryminalne „władzą” pseudonim Yura Enakievsky (alias Yurets Maloy) i obecnie znajduje się na liście osób poszukiwanych.
Następnie układ korporacyjny w Master-Avia przedstawiał się następująco: 50% od Freelance-Trans LLC, 10,05% od AMC Nika-Invest LLC, cypryjska spółka offshore Master Avia Holdings (Cyprus) Limited, która stoi bezpośrednio za Wasilijem Chmielnickim, otrzymała 39,95% .
Założycielem Freelance-Trans LLC była cypryjska firma Rexelmo Ltd, której beneficjentem rzeczywistym jest Willem Martinus De Beer z Republiki Południowej Afryki. Do października 2014 roku spółka Freelance-Trans była zarejestrowana w Jenakiewie (obwód doniecki). Firma ta powstała w 2011 roku, a jej założycielem była cypryjska firma Ampezza Limited, powiązana z Jurijem Iwaniuszemką. Został on następnie zastąpiony przez firmę Rexelmo Ltd.
Założycielami AMC Nika-Invest LLC byli Atwood-Invest LLC i Gampiona Limited (Tortola). Beneficjentami rzeczywistymi AMC Nika-Invest byli Cypryjczyk Abraham Petros i były zastępca Rady Miejskiej Kijowa, były dyrektor Zhulyan (2009-2011) Denis Kostrzhevsky, partner biznesowy Wasilija Chmielnickiego.
Jak napisała Delovaya Stolitsa, wiosną 2012 roku Master Avia nabyła nowy terminal pasażerski „A”, po czym działalność firmy zaczęła się poprawiać. Na koniec 2012 roku obsłużyło 860 tys. pasażerów – o 83% więcej niż w 2011 roku. W 2013 r. ruch pasażerski wzrósł ponad dwukrotnie, do 1,184 mln osób. W tym samym czasie Master Avia otworzyła nowy terminal biznesowy do obsługi lotów prywatnych i zainspirowana sukcesem finansowym (w 2013 roku przychody wyniosły ok. 160 mln UAH, a zysk netto – 50 mln UAH) postawiła na rekonstrukcję na dużą skalę osiągnąć docelowy poziom 10 mln pasażerów do 2018 r.
Jednak nigdy nie miało to się spełnić. W 2014 roku upadł reżim Janukowycza, rozpoczęła się rosyjska interwencja, Iwanuszczenko wraz ze swoim patronem uciekli do kraju agresora, który zaanektował Krym i rozpoczął wojnę w Donbasie. Ruch pasażerski na stołecznym lotnisku spadł na koniec 2014 roku do 1,1 mln osób, a w 2015 roku o kolejne 13% – do 945 tys. osób.
W 2015 roku Jurij Iwanieszczenko opuścił Żulan, przenosząc swoje udziały w Master Avia na Wasilija Chmielnickiego (od 2023 r., według serwisu Clarity Project, 100% udziałów w spółce poprzez Master Avia Нoldings (Cyрrus) Limited należy do Chmielnickiego). Jest mało prawdopodobne, aby wyjazd Jury Enakiewskiego z lotniska wiązał się ze spadkiem rentowności projektu – do tego czasu organy ścigania miały do Iwaniuszkiego wiele pytań dotyczących całej masy spraw karnych.
Jednak sama Master-Avia zaczęła zdobywać sprawy karne.
W dniu 26 listopada 2014 roku Komenda Główna Policji wszczęła postępowanie karne nr 12014100090010737 z art. 190 Kodeksu karnego (oszustwo).
Jak napisano w [głośnych sprawach], podczas dochodzenia przygotowawczego śledczy ustalili, że w lipcu i grudniu 2014 r. urzędnicy lotniska rzekomo zdefraudowali fundusze, gdy firma zakupiła pojazdy do czyszczenia lotniska. Stało się to z powodu bezpodstawnego odrzucenia bardziej opłacalnych i tańszych propozycji producentów specjalnego wyposażenia lotniskowego, a wręcz przeciwnie, bezwarunkowego przyjęcia propozycji Master-Avia LLC. W efekcie lotnisko zakupiło od tej spółki nie nowe, lecz używane samochody za kwotę 10,39 mln UAH.
Oznacza to, że najemca manipulując kontrolowanym zarządem przedsiębiorstwa miejskiego „Lotnisko Kijów” wyciągnął z kieszeni społeczności kijowskiej dużą sumę pieniędzy.
W 2018 roku NABU zdecydowało się usunąć szkielety z szafy Master-Avia. W dniu 14 marca tego roku funkcjonariusze Krajowego Biura Śledczego wszczęli postępowanie karne nr 52018000000000258 na podstawie części 5 art. 191 Kodeksu karnego (przywłaszczenie cudzego mienia na szczególnie dużą skalę przez zorganizowaną grupę) i części 2 art. 364 Kodeksu karnego (nadużycie stanowiska służbowego).
Fabuła sprawy opierała się na wnioskach Państwowej Służby Audytowej Ukrainy na podstawie wyników kontroli działalności przedsiębiorstwa miejskiego „Międzynarodowy Port Lotniczy Kijów” (Żulany).
Z wniosków audytorów państwowych wynika, że urzędnicy Urzędu Miejskiego Kijowa i KP IA „Kijów” bezpodstawnie ustalili czynsz na rzecz spółki Master-Avia za korzystanie z lotniska w wysokości 6% jak za integralny kompleks nieruchomości. Jak jednak zauważyli audytorzy, nieruchomość nie spełniała kryteriów integralnego zespołu nieruchomości i należało stosować wobec niej wyższe stawki czynszu.
Inni uczestnicy konkursu oferowali stawkę najmu na poziomie 15% wartości nieruchomości, ustalonej na podstawie ekspertyzy niezależnego eksperta, jednak ze względów formalnych ich propozycje zostały odrzucone. Kwotę utraconych przychodów z najmu oszacowano na 22,5 mln UAH.
Ponadto w latach 2011-2017 przedsiębiorstwo energetyczne zapłaciło 41,3 mln UAH. wynagrodzeń pracowników, którzy faktycznie wykonywali pracę na rzecz spółki Master-Avia.
Również KP „MA „Kijów” zawarła umowę z „Master-Avia” w sprawie restrukturyzacji zadłużenia wobec Banku Chreszczatyk (nawiasem mówiąc, który był wówczas kontrolowany przez Wasilija Chmielnickiego, beneficjenta „Master-Avia”) , w wyniku czego majątek przedsiębiorstwa energetycznego został utracony o 13,5 mln UAH.
Według audytorów przedsiębiorstwo energetyczne otrzymało z kontraktu z Master-Avią na tankowanie samolotów niecałe 41,6 mln hrywien (swoją drogą jest to główne źródło dochodów „biura” Chmielnickiego na lotnisku). Tym samym KP za każdy miesiąc kalendarzowy otrzymywała jedynie 0,5% przychodów z tytułu świadczenia usług tankowania.
Jednocześnie ustalono, że te same osoby w określonych okresach zajmowały stanowiska kierownicze zarówno w Master-Avia LLC, jak i w przedsiębiorstwie użyteczności publicznej.
Przypomnijmy, że to postępowanie karne nie zakończyło się niczym. Do widzenia. Ale są też inne, w których Master-Avia pojawia się jako jedno z ogniw w przestępczych planach.
W dniu 31 sierpnia 2020 r. Wydział Śledczy Departamentu Peczerskiego Państwowej NPU w Kijowie wszczął postępowanie karne nr 32020100000000430 w związku z uchylaniem się od płacenia podatków na szczególnie dużą skalę oraz nielegalną produkcją wyrobów akcyzowych.
Zgodnie z wątkiem sprawy, odzwierciedlonym w wyroku sądu, w toku śledztwa ustalono, że w latach 2017-2020 w wyniku powiązań finansowo-gospodarczych w zakresie płatności gotówkowych bez odzwierciedlenia w sprawozdawczości podatkowej z kontrahentami, tj.: Flash Oil LLC, PJSC „Spółka” Interlogos”, LLC „Novobud-VS”, LLC „Avtologistikatekhservis”, LLC „Master-Avia” uchylały się od zapłaty podatku od wartości dodanej w wysokości 4,810 mln UAH oraz podatku od zysków osób prawnych w wysokości 4,329 mln UAH.
Według informacji otrzymanych z wydziału działań operacyjno-dochodzeniowych Państwowej Służby Fiskalnej w Kijowie zorganizowano nielegalny schemat pracy, który polegał na sprzedaży paliw i smarów za gotówkę osobom nie uchylającym się od podatku od wartości dodanej bez uwzględniania tej sprzedaży w zeznaniach podatkowych , co doprowadziło do uchylania się od płacenia podatków w szczególnie dużych rozmiarach.
W tym schemacie Master-Avia pełnił rolę bazy przeładunkowej. A raczej jest to duży skład ropy w Kijowie. To stąd w „cieniu” wysyłano na sprzedaż paliwa i smary.
Firma Wasilija Chmielnickiego pojawia się także w innej historii kryminalnej, i to niezwykle głośnej.
Trwa styczeń 2023 r., czyli drugi rok inwazji państwa agresora na pełną skalę. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością MGK Rail zawiera umowę z Ministerstwem Obrony Narodowej na dostawę 2000 ton oleju napędowego dla jednostek wojskowych. Jednak MGK Rail nie posiadało własnego oleju napędowego. Zawiera umowę z Concord Petroleum LLC na zakup 2 tys. ton oleju napędowego za 66 mln UAH. Concord Petroleum załadował partię oleju napędowego do cystern kolejowych MGK Rail, ale nie zobaczył pieniędzy.
Na podstawie tej historii 10 maja ubiegłego roku Wydział Śledczy Peczerskiej Instytucji Państwowej NPU Kijowa wszczął postępowanie karne nr 12023100060000844. Sprawa jest badana pod kątem oszustwa na szczególnie dużą skalę.
Zgodnie z orzeczeniem sądu w ramach tego postępowania lwia część oleju napędowego „wyciskanego” przez MGK Rail LLC z Concord Petroleum nie trafiała do jednostek wojskowych, lecz do kijowskiej bazy ropy Master Avia LLC.
