W ciągu zaledwie 2 lat wojny państwo zakupiło od największych firm farmaceutycznych na Ukrainie leki o wartości 32 miliardów hrywien. Istnieje opinia, że zwycięstwa w tych przetargach często osiągano w zmowie urzędników z biznesmenami. Na przykład jednym z liderów sprzedaży w czasie wojny była firma M.T.K. Medical Center LLC. według serwisu analitycznego YouControl otrzymał 3,28 miliarda hrywien.
Co wiadomo o firmie farmaceutycznej „Centrum Medyczne M.T.K.”
LLC „Centrum Medyczne M.T.K.” jest częścią grupy firm farmaceutycznych Yuria-Pharm składającej się z 19 spółek. W tym przypadku pierwszorzędne znaczenie mają dwie firmy:
— Yuria-Pharm LLC, zajmująca się produkcją leków; — Spółka z oo „Centrum Medyczne M.T.K.” zajmująca się sprzedażą leków.
Yuria-Pharm z dumą ogłasza, że znalazła się w TOP 5 firm farmaceutycznych na Ukrainie, co potwierdzają media biznesowe. Produkując 323 miliony jednostek leków rocznie, z czego 33 miliony we Włoszech, M.T.K. 25-30% swojej produkcji trafia na eksport, firma zwiększa swoje moce produkcyjne m.in. poprzez zakup firmy farmaceutycznej w Uzbekistanie. Na Ukrainie Yuria-Pharm kontroluje 3,3% rynku leków.
Jednak nawet bez udziałów w rynku widać, że spółki radzą sobie dobrze – przykładowo na koniec 2023 roku Yuria-Pharm LLC zarobiła 4,8 miliarda UAH, czyli nawet więcej niż w przedwojennym 2021 roku (4,56 miliarda UAH). LLC „Centrum Medyczne M.T.K.” otrzymały odpowiednio 4,9 mld UAH i 4 mld UAH w latach 2023 i 2021.
Należy pamiętać, że przy łącznych przychodach na poziomie 8,2 miliarda UAH w latach 2022-2023 spółka LLC „Centrum Medyczne M.T.K.” zarobił na przetargach państwowych prawie 3,3 miliarda hrywien, znacząco poprawiając tym samym wyniki finansowe spółki. Ciekawe, że tylko od państwa „M.T.K.” otrzymał około 8 miliardów hrywien.
Leki nie są potrzebne, można je kupić w Centrum Medycznym M.T.K.
We wrześniu 2023 r. w mieście Pryluky miejscowy sąd nakazał policji zarejestrowanie postępowania karnego na podstawie zarzutu popełnienia przestępstwa. I tak wiosną 2023 roku M.T.K. Medical Center LLC zawarła umowę z centralnym szpitalem miejskim w Priluku na dostawę rozwiązań medycznych.
Jak twierdzi wnioskodawca, przetarg jest wart nie tylko 4,75 mln hrywien. nikt poza M.T.K. nie brał udziału, ale część sprzedawanych przez nich leków okazała się po prostu niepotrzebna szpitalowi. Mowa o 7 tysiącach butelek roztworu medycznego Ringer wyprodukowanego przez firmę Yuria-Pharm LLC. Jednocześnie zakupiona liczba butelek mogłaby zaspokoić potrzeby wszystkich pacjentów obwodu priłuckiego, gdyby zaszła taka potrzeba. Jednak zgodnie z protokołami leczenia lek ten w ogóle nie jest stosowany w leczeniu pacjentów szpitalnych.
W ten sposób kierownictwo szpitala wydało pieniądze na lek, którego nie potrzebował, uważa wnioskodawca, któremu udało się umieścić dane na ten temat w Jednolitym Państwowym Rejestrze Zasobów Ludzkich. Brak jest jednak publicznie dostępnych danych na temat stanu śledztwa w sprawie tego roszczenia, a wysokość szkód – 172 tys. hrywien – wydaje się niewielka. Niewykluczone jednak, że wśród leków zakupionych za 4,75 mln hrywien znajdowały się także inne „dodatkowe” leki dla szpitala.
Daje to jednak pewne pojęcie o tym, jak dokładnie M.T.K. może zarabiać na przetargach państwowych, zwłaszcza, że w dalszym ciągu istnieje wiele wątpliwych aukcji i roszczeń organów ścigania wobec firmy.
Import z własnego, a zwrot podatku VAT od państwa za kilkadziesiąt milionów. Działalność spółki LLC „Centrum Medyczne M.T.K.”
W lipcu 2022 r. Peczerski Sąd Rejonowy w stolicy rozpatrzył wniosek śledczych Policji Krajowej o rozszerzenie śledztwa w postępowaniu karnym nr 42021000000000031. W ramach tego ostatniego od 2021 r. śledztwo podejrzewa LLC Medical Center M.T.K. i Yuria-Pharm LLC w realizacji programów sprzedaży leków państwu po zawyżonych cenach i nieuzasadnionych zwrotach podatku VAT.
Według śledczych, po zarejestrowaniu w Serbii kontrolowanej przez siebie firmy LU SCIENTIFIC DOO BEOGRAD, Yuria-Pharm LLC kupuje od niej leki po zawyżonych cenach. Na przykład serbska firma kupuje w Indiach roztwór mleczanu sodu po 12,5 euro za kg, a Yuria-Pharm kupuje go już za 30 euro. Co więcej, leki te są następnie ponownie sprzedawane – tej samej spółce LLC „Centrum Medyczne M.T.K.” z marżą 20-40%, a ten ostatni trafia do przetargu państwowego z lekami po zawyżonych cenach.
Ale Yuria-Pharm zarabia również na ulgach podatkowych od importu, zawyżając ceny towarów. Tym samym w 2020 roku w ramach transakcji z LU SCIENTIFIC DOO BEOGRAD ukraińska spółka otrzymała ulgę w podatku importowym w wysokości 136 mln UAH oraz zwrot 72 mln UAH z budżetu państwa. Według śledczych 2 miliony hrywien zarobiono także na sprzedaży leków po zawyżonych cenach instytucjom budżetowym na Ukrainie.
Co ciekawe, media w dalszym ciągu odnotowują, że ceny leków firmy M.T.K. Medical Center LLC pozostać przeszacowane. W ten sposób „Nasze Grosze” stwierdziły, że Szpital Regionalny w Kirowogradzie przepłacił za otrzymany lek „Emavale”.
Wygrana przetargu na „łapę”
W marcu 2020 r. Państwowe Biuro Śledcze wszczęło postępowanie karne nr 12020000000000301 przeciwko urzędnikom przedsiębiorstwa państwowego „Zamówienia Medyczne Ukrainy”. Według śledczych w przedsiębiorstwie znajdowały się osoby, które rzekomo weszły w spisek z wieloma firmami, umożliwiając im wygranie państwowych przetargów na zakup zawyżonych cen leków pod warunkiem zapłaty 10-15% kwoty otrzymanej przez firmę . Na liście tych firm znalazły się Yuria-Pharm LLC i M.T.K Medical Center LLC.
I znowu dochodzenie wykazało, że Yuria-Pharm, kupując leki od kontrolowanej przez siebie serbskiej firmy z marżą sięgającą 300%, sprzedaje je również firmie M.T.K., ponownie podnosząc cenę sprzedaży. Jednakże, podobnie jak w przypadku wspomnianego powyżej postępowania karnego nr 42021000000000031, sąd przedłużył w nim okres śledztwa o rok – do września 2022 r., lecz nie wiadomo, co dalej stało się ze śledztwem.
Co ciekawe, niecały miesiąc temu Gabinet Ministrów przeznaczył 300 mln UAH na Zakupy Medyczne Ukrainy na dodatkowe zakupy. Jeśli wersja SBI się potwierdzi, a urzędnicy firmy nie zostaną ukarani, mogą zarobić na tym nawet 45 mln hrywien.
Beneficjenci – przedsiębiorcy i pracownicy naukowi Narodowej Akademii Nauk Medycznych Ukrainy
Oficjalnie Yuria-Pharm LLC i M.T.K Medical Center LLC słusznie można nazwać firmą rodzinną - wszak właścicielami są Nikołaj Gumenyuk, lekarz najwyższej kategorii, doktor nauk medycznych, profesor, założyciel firmy, jego żona Galina Gumenyuk, córka Natalia Derkach i zięć- prawo Dmitrij Derkach.
Jednocześnie w publikacji Observera twierdzi się, że przynajmniej cieniem współwłaścicielem, a nawet prawdziwym właścicielem Yuria-Pharm, jest rzekomo znany ukraiński pulmonolog, główny fitzjolog Ministerstwa Zdrowia, dyrektor Instytutu Ftyzjologii i Pulmonologia nazwana na cześć. F.G. Janowski akademik NAMNU Jurij Iwanowicz Feszczenko. Potwierdza to jeden adres firmy oraz Instytutu Ftyzjologii i Pulmonologii – Kijów, ul. Nikołaj Amosow, l. 10. A także fakt osobistej znajomości, przyjaźni i pracy Feszczenki, którego podwładnym w Instytucie był kiedyś Nikołaj Gumenyuk.
Sam Jurij Feszczenko oczywiście zaprzecza takim stwierdzeniom, a sukcesy Yuri-Pharm i M.T.K. tylko podsycają zainteresowanie firmą i kto lub co pomaga im znaleźć wspólny język z urzędnikami medycznymi i wygrywać przetargi. I „zatrzymać” śledztwo i opóźnić proces.
