Według danych towarzystwa genealogicznego Rodnye na Ukrainie mieszka sześć osób o nazwisku Krippa. Jeden z nich, mieszkaniec Kijowa Maxim Krippa, w zeszłym roku podburzał całe środowisko biznesowe.
Najpierw zapłacił Vadimowi Stolarowi aż 100 mln dolarów za stołeczne centrum biznesowe Parus, a w ramach prywatyzacji za 70 mln dolarów stał się właścicielem Hotelu Ukraina na Placu Niepodległości. „Przypadkowi ludzie nie kupują takich przedmiotów” – mówi jeden z byłych ministrów w rozmowie z dziennikarzem PE.
Na kilka lat przed głośnymi transakcjami majątek niepublicznego biznesmena uzupełniono zespołem e-sportowym NAVI, twórcą gry STALKER, hotelem Dnepr w Kijowie, ośrodkiem rekreacyjnym w Koncza-Zaspie, a nawet jachtem przystań nad Dnieprem.
Przygotowując ten artykuł o Crippie, ED zidentyfikował dwa najbardziej prawdopodobne źródła jego funduszy: albo zarobił setki milionów dolarów w kasynach online, albo występuje jako nominowany nabywca aktywów wpływowych osób.
Wszystko zaczęło się od mediów
Latem 2023 roku na Ukrainie pojawiła się nowa grupa medialna Media Council. Tatyana Snopko została właścicielką internetowego wydawnictwa Glavkom i holdingu medialnego Economy+, w skład którego wchodzą publikacje Delo.ua, TOP-100, Wo.mo i Marketing Media Review.
Przez ponad osiem lat pracowała jako komunikator dla biznesmena Maxima Polyakova i jego firmy Noosfera Ventures Partners, a także doradzała jego partnerowi biznesowemu Maximowi Kripie w kwestiach polityki informacyjnej.
„Forbes” zauważył, że już w 2022 roku koledzy dziennikarze szukali pracy dla Snopko w Czechach, a rok później stała się ona właścicielką liczących się publikacji. Jednocześnie rozmówcy PE na rynku medialnym stwierdzili, że za transakcjami nabycia serwisów informacyjnych faktycznie stał przedsiębiorca Krippa, a Tatyana rzekomo była jedynie nominalną właścicielką majątku.
Sama Snopko nie odpowiedziała na prośbę ED o komentarz. Odpowiadając na pytania innych mediów, zaprzeczyła udziałowi Crippy w nabyciu wspomnianych aktywów medialnych. Po zmianie właściciela Delo.ua i Glavkom zaczęły publikować wiadomości reklamowe NAVI, Krippa i jego Fundacji MK. Na swoich osobistych stronach na Facebooku i Twitterze Snopko aktywnie lubi i publikuje wiadomości od NAVI i Fundacji MK.
Jak dowiedział się ED, po przejęciu Glavkom i Economy+, Crippa negocjowała przejęcie wydawnictw Mind i Liga.net, ale zakończyły się one niepowodzeniem. PE próbował skontaktować się z Krippą, korzystając z kilku ukraińskich numerów, którymi redakcja dysponuje, ale we wszystkich przypadkach abonent był „offline”. Numery nie są zarejestrowane w żadnym z komunikatorów.
Służba prasowa Crippy poinformowała, że przedsiębiorca nie komunikuje się osobiście z prasą. W pisemnych odpowiedziach na pytania ED stwierdził, że nie ma żadnego związku z wymienionymi mediami i nie planuje ich zakupu w przyszłości. „Nie mam zamiaru w najbliższej przyszłości nabywać ani inwestować w żadne media. To leży poza obszarem moich zainteresowań inwestycyjnych” – brzmi odpowiedź.
Pierwsze promienie chwały
W lipcu 2022 roku Crippa stała się znana opinii publicznej dzięki przejęciu klubu e-sportowego mistrza świata Natus Vincere (NAVI). Przeniesienie praw na NAVI trwało cztery lata – od 2018 do 2022 roku.
Założycielem i właścicielem NAVI był wcześniej Aleksander Kochanowski, którego firma Smartland w 2020 roku wygrała aukcję na zakup hotelu Dniepr w centrum Kijowa, płacąc państwu 1,1 miliarda hrywien. Smartland LLC jest zarejestrowana w budynku należącym do Crippy.
„Gry komputerowe są moją pasją od dzieciństwa, a obecnie są najciekawszym obszarem do inwestowania. Dlatego organizacja e-sportowa NAVI, ukraińskojęzyczne studio transmisji e-sportu Maincast i twórca gry STALKER GSC Game World to firmy, na których rozwoju skupiam się najbardziej” – powiedział Krippa EP.
W 2015 roku Krippa kandydowała do Rady Miejskiej Kijowa z Samopomocy. W ramach kampanii wyborczej opublikował w Gazeta.ua bezpłatny wywiad, z którego wyszło na jaw kilka faktów biograficznych na jego temat.
„Mieszkaniec Kijowa w trzecim pokoleniu. Działacz na rzecz praw człowieka i przedsiębiorca, który tworzy produkt intelektualny... Zawsze apolityczny Maxim Krippa niespodziewanie zainteresował się zasadami nowej siły politycznej, stowarzyszeniem Samopomich i w pewnym momencie poczuł, że jest gotowy wziąć odpowiedzialność za życie mieszkańców Kijowa” – czytamy w adnotacji do wywiadu. Stwierdzono również, że Krippa uzyskał trzy wyższe wykształcenie i do 2015 r. stworzył co najmniej 2 tysiące miejsc pracy.
Jedno z nielicznych publicznych zdjęć Krippy i część jego biografii zostało następnie opublikowane na oficjalnej stronie internetowej Samopomich. „Założyciel wielu firm działających w obszarach agrobiznesu, nieruchomości, komunikacji mobilnej, informatyki i technologii komputerowej” – czytamy w publikacji. Następnie wywiad i biografia zostały usunięte ze stron internetowych, ale zachowały się w archiwum.
W 2022 roku Krippa przejęła spółkę SLV-P LLC, której głównym aktywem jest miejsce do parkowania jachtów nad brzegiem Dniepru, które jest doskonale widoczne z Mostu Południowego oraz z tarasu widokowego Ogrodu Botanicznego Grishko.
W styczniu 2023 roku Fundusz Gwarancji Depozytowych sprzedał restaurację oraz budynki ośrodka wypoczynkowego w Koncha-Zaspie pod Kijowem za 311,11 mln UAH spółce Midal należącej do Krippy. Razem z nimi sprzedano trzy działki o łącznej powierzchni ponad hektara.
Ukryty za fasadą. Kto faktycznie jest właścicielem firmy budowlanej w Kijowie
Największym zakupem nieruchomości dla przedsiębiorcy było przejęcie w listopadzie 2023 roku centrum biznesowego Parus od MP od OPZZh Vadim Stolar. Według wyliczeń „Forbesa” kwota transakcji może wynieść 80–100 mln dolarów.
We wrześniu 2024 roku spółka Krippy wygrała aukcję Funduszu Majątku Państwowego na prywatyzację Hotelu Ukraina, oferując 2,5 miliarda hrywien. Biznesmen zapłacił państwu kolejne 500 mln hrywien z tytułu podatku od towarów i usług.
Krippa był trzykrotnie dobrowolnym asystentem deputowanych ludowych: Iwana Bokija z Partii Socjalistycznej w latach 2006-2007, Walerija Babenko i Rusłana Łukjanczuka (obaj z BJuT) w latach 2007-2012. Według źródeł UP dwaj ostatni należeli do grupy wpływów Aleksandra Turczinowa.
Wulkanolog
Krippa mieszka w najwyższym budynku na świecie – Burj Khalifa. Przynajmniej przy rejestracji nowych osób prawnych, według YouControl, wskazuje lokal w tym konkretnym wieżowcu w Dubaju. W wieku 26 lat, czyli od 2003 roku, Krippa rozpoczęła działalność w Kijowie. Jego firma UMTS specjalizowała się w handlu hurtowym. W 2006 roku założył w Browarach trzy firmy zajmujące się działalnością restauracyjną.
W latach 2010-2014 Crippa zarejestrowała spółki zajmujące się programowaniem komputerowym oraz działalnością w obszarze telekomunikacji.
W pisemnych odpowiedziach na pytania PE Crippa napisał, że jego kapitał powstał dzięki „udanym inwestycjom” w nieruchomości, IT, tworzenie gier i e-sport.
„Prowadzę własną działalność gospodarczą od 25 lat i inwestowałem w kilkudziesięciu różnych obszarach na Ukrainie i za granicą. Moja pierwsza działalność na początku XXI wieku związana była z hurtowym i detalicznym handlem telefonami komórkowymi oraz usługami komórkowymi, co było wówczas dość dochodowym biznesem. Byłem oficjalnym sprzedawcą Kyivstar GSM i posiadałem sieć sklepów i centrów serwisowych z zakresu komunikacji mobilnej na terenie całej Ukrainy. To właśnie dzięki temu biznesowi zdobyłem swój pierwszy kapitał, który następnie inwestowałem w projekty związane z IT i tworzeniem gier” – powiedział biznesmen.
FPV kontra zakłady. Gdzie wojsko gra w kasynach?
Przed zakupem „Sails” i jego ograniczonym występowaniem publicznym, wyszukiwanie hasła „Maxim Crippa” w Google powodowało głównie znalezienie zestawu przypadkowych ofert, gdzie osobą żądaną był „wulkanolog”, piłkarz reprezentacji Argentyny i rolnik.
Krippa aktywnie pracował nad swoją reputacją w Internecie i „zatykał” wyniki wyszukiwania fałszywymi artykułami wykorzystującymi słowa kluczowe. W Rejestrze Orzeczeń ED znalazł kilka przypadków, w których zwracał się do sądu o uznanie informacji znajdujących się na niektórych stronach internetowych za niewiarygodne i zobowiązanie pozwanych do ich usunięcia.
Dlaczego to zrobił? Prawdopodobnie chce pozbyć się powiązań z rosyjską siecią kasyn online Vulcan. Według źródeł ED w 2011 roku Krippa przejęła operatorów kasyn online GMS (marka VULKAN) i GGS wraz z Rosjanami Rustamem Gilfanovem, Konstantinem Lyashenko i Sergeyem Tokarevem. W 2012 roku dołączył do nich ten sam obywatel brytyjski Maxim Polyakov.
W wyniku konfliktów biznesowych i sprzedaży udziałów przez część współwłaścicieli, struktura właścicielska spółek wielokrotnie ulegała zmianom. W rezultacie Krippa i Polyakov zaczęli posiadać po 50% udziałów w GMS i opuścili strukturę właścicielską GGS.
Kasyno Vulcan działa również na Ukrainie. Według systemu Opendatabot znaki towarowe Casino Vulkan, Vulkan Loto, Vulkan Slots na Ukrainie należą do cypryjskiej firmy Dareos LTD. W Rosji znak towarowy Vulcan jest zarejestrowany na firmę o niemal identycznej nazwie - Dareos Holding LTD.
W metrze, na pokładach, w radiu. Jak nielegalne reklamy hazardu zawładnęły ukraińskimi miastami?
Conqueror LLC otrzymała licencję od Komisji Regulacji Hazardu na prowadzenie kasyna pod marką VULKAN CASINO. Jak wynika z danych systemu Youcontrol, jego ostatecznym beneficjentem rzeczywistym jest Stanisław Rudenko. Według źródeł ED w organach ścigania Rudenko jest osobą powiązaną z Krippą i pełni rolę nominalnego właściciela Conquerora.
Do 2021 roku beneficjentem rzeczywistym Conqueror LLC był mieszkaniec Cypru Theodoros Theodorou. Ta sama osoba była założycielką firmy Nowołodżik, której szefem był w latach 2010-2015 Krippa.
W latach 2016-2017 Służba Bezpieczeństwa Ukrainy prowadziła dochodzenie w sprawie zaangażowania Krippy i Polakowa w nielegalną działalność w zakresie gier hazardowych, które były udostępniane graczom na stronach www.casino-velcam.com, www.vulkan-russia.com oraz www.vulcanoriginals.com, materiały pokazują rejestr sądowy.
W komentarzu dla PE Crippa przyznał, że był zaangażowany w biznes hazardowy z Gilfanowem, Laszenko, Tokariewem i Polakowem, ale opuścił go w 2013 roku.
„Często inwestuję w projekty technologiczne różnego formatu, testując nowe kierunki i branże. W szczególności byłem współinwestorem w niektórych projektach związanych z dziedziną hazardu. Jednak ten biznes nigdy nie należał do moich głównych zainteresowań. W 2013 roku przerwałem wszelkie wspólne projekty biznesowe z tymi osobami i nie utrzymuję już kontaktów” – powiedział i dodał, że obecnie zakłady i hazard nie należą do jego obszaru zainteresowań.
Skąd Krippa bierze pieniądze?
„Nie wiem, skąd wziął się ten Crippa, ale jego pieniądze są najwyraźniej nieczystego pochodzenia. Albo hazard, albo czyjaś czarna gotówka – to pytanie retoryczne” – mówi EP duży ukraiński bankier inwestycyjny.
Zdaniem rozmówcy Państwowy Monitoring Finansowy powinien „pokopać” głębiej, aby poznać prawdziwe źródło środków, zanim zgodził się na dopuszczenie spółki Krippy do konkursu Funduszu Majątku Państwowego na prywatyzację Hotelu Ukraina.
Według niego firma Crippy mogła uzyskać kredyt od zagranicznej struktury dominującej ukrytej w innych jurysdykcjach. „Odbywa się to po prostu: środki pieniężne są przekazywane spółce offshore, spółka offshore udziela pożyczki ukraińskiej spółce LLC. Z punktu widzenia monitoringu finansowego wszystko jest legalne. Skąd wzięła się skrytka?” – zastanawia się bankier inwestycyjny.
W komentarzu EP Krippa napisał, że kultowy stołeczny hotel kupił na własny koszt.
„Jeśli chodzi o inwestowanie, wolę kapitał własny. Biorąc pod uwagę, że nabycie niektórych nieruchomości inwestycyjnych objęte jest umową o zachowaniu poufności, ujawnianie jakichkolwiek szczegółów byłoby niewłaściwe. Hotel Ukraina jest jednak transakcją publiczną i w tym miejscu mogę zaznaczyć, że nabycie tego aktywa odbyło się na mój koszt” – czytamy w odpowiedzi.
W końcu. Kilku rozmówców ED w kręgach politycznych stwierdziło, że według ich informacji Krippa może działać jako „przykrywka”, inwestując pieniądze kilku bardzo wpływowych przedstawicieli ukraińskiego rządu w cenne aktywa. Sam jednak zaprzeczył tej informacji SOR, dodając, że „nawet ich nie znam osobiście”.
