Na początku czerwca 2022 roku wojska rosyjskie włamały się do dwóch hipermarketów sieci Epicenter w Chersoniu. Suspilne poinformował, że okupanci przetrzymywali robotników jako zakładników i zapewnił, że handel będzie kontynuowany pod przywództwem Rosjan.
W publikacji przytoczono bezpośrednie wystąpienie jednego z pracowników Epicentrum w Chersoniu: „Podczas spotkania 2 czerwca był cywil, ten główny, który będzie nadzorował te sklepy. Powiedział, że pochodzi z Rosji. Nazwisko: Jakubowski. Patronimiczny – Leonidowicz.”
Sieć Epicenter odzyskała kontrolę nad hipermarketami w Chersoniu po wyzwoleniu miasta przez wojsko ukraińskie – zauważa Radio Liberty. Jednak w latach 2023–2024 armia rosyjska nadal ostrzeliwała Chersoń, w wyniku trafień spłonęły oba centra handlowe. A „wodz Federacji Rosyjskiej” o nazwisku Jakubowski został właścicielem „Epicentrów” na tymczasowo okupowanych terytoriach obwodów zaporoskiego i ługańskiego (zgodnie z rosyjskim ustawodawstwem).
Jak dowiedział się „Schemes”, „Leonidowicz” okazał się biznesmenem powiązanym z byłą posłanką OPZZ Natalią Korolewską, poszukiwaną przez ukraińskie organy ścigania od lutego 2023 r. i – jak odkryli dziennikarze – od tego czasu przemieszcza się między Dubaj (ZEA) i Moskwa.
„Stroytsentr” zamiast „Epicentrum”
Wydarzenia, jakie rozegrały się wokół hipermarketu Ługańsk „Epicentrum” po zajęciu miasta przez wojska rosyjskie i kontrolowane przez nie grupy w 2014 roku, różnią się od tych, które miały miejsce w sklepach sieci w innych częściach okupowanych terenów Ukrainy.
Na Krymie „Epicentra” przemianowano na „Nowacentra”, ale przez długi czas pozostawały w orbicie struktury własnościowej małżonków Gerega. Natomiast w okupowanej części obwodu donieckiego kierownikiem hipermarketów przemianowanych i ponownie zarejestrowanych zgodnie z zasadami kontrolowanej przez Rosję administracji był obecny zastępca prokremlowskiej partii Jedna Rosja Giennadij Gałczuk, który do końca lipca 2022 w dalszym ciągu otrzymywał wynagrodzenie od ukraińskiego Epicenter K LLC i New Line LLC 1”, należących do Geregów.
Sam Alexander Gerega w rozmowie z „Forbesem” przekonywał, że po zajęciu Krymu oraz części obwodów donieckiego i ługańskiego w 2014 roku grupa spółek Epicenter K całkowicie straciła kontrolę nad swoimi obiektami handlowymi.
Co stało się z innymi sklepami dużej ukraińskiej sieci, które znalazły się pod okupacją wraz z zajęciem przez Rosję terytoriów ukraińskich, na których działały?
Na przykład w okupowanym w 2014 roku Ługańsku centrum handlowe nie tylko zostało przemianowane na „Stroytsentr”, ale i „znacjonalizowane”.
W 2015 roku w hipermarkecie rozpoczęło działalność tzw. „przedsiębiorstwo państwowe” – Państwowe Przedsiębiorstwo Unitarne Stroytsentr. „Państwo” odnosi się do statusu nadawanego przez samozwańczą administrację okupacyjną. Następnie podczas wizyty w centrum handlowym lider grupy „LPR” Igor Płotnicki pozytywnie wypowiadał się na temat takich zmian. Mówią, że „skorzystali na tym zarówno pracownicy, jak i klienci”.
Sklep zaczął funkcjonować w nowych realiach. Obchodzono tu rosyjskie święta i składano gratulacje z okazji „Dnia Republiki”, a dostawcami towarów, jak wynika z raportów grupy „LPR”, były firmy z Federacji Rosyjskiej.
Już nie „stan”
Po podpisaniu przez prezydenta Rosji Władimira Putina pod koniec września 2022 roku dekretów o „przyłączeniu” do Rosji częściowo okupowanych obwodów zaporoskiego, chersońskiego, donieckiego i ługańskiego, informacje z zamkniętych rejestrów grupy „LPR” trafiły do otwarty rejestr osób prawnych Federacji Rosyjskiej. Ujawniły się także informacje o Państwowym Jednolitym Przedsiębiorstwie Stroytsentr, a także o setkach innych przedsiębiorstw działających na przejętych w 2014 roku terytoriach Ukrainy. „SUE Stroytsentr przekształciła się w rosyjską firmę zarejestrowaną w okupowanym Ługańsku.
Z tego samego otwartego rejestru rosyjskich podmiotów prawnych dziennikarze Schemes dowiedzieli się, że w 2021 roku pod adresem hipermarketu w Ługańsku zarejestrowana została prywatna spółka o tej samej nazwie Stroytsentr LLC. A od czasu rejestracji, według otwartych danych, jego wyniki finansowe znacznie wzrosły. W szczególności przychody w 2023 r. wyniosły 1,7 mld rubli (19,5 mln dolarów) w porównaniu z przychodami w wysokości 1 miliarda rubli (równowartość w dolarach) w 2022 r.
„Schematy” ustaliły, że po inwazji na pełną skalę to właśnie ta firma prowadziła handel w dawnym „Epicentrum” w Ługańsku: numer podatkowy i nazwa wspomnianej Stroytsentr LLC zostały wskazane na rachunkach z kasy.
„Schematy” ustaliły, że po inwazji na pełną skalę firma Stroytsentr prowadzi handel w dawnym „Epicentrum” Ługańska: numer podatkowy i nazwa są podane na rachunkach gotówkowych
Od lipca 2023 r. Stroytsentr pracuje nad preferencjami podatkowymi i celnymi, odkąd firma stała się uczestnikiem tzw. „wolnej strefy ekonomicznej” (utworzonej zgodnie z prawem na okupowanych terytoriach obwodów donieckiego, ługańskiego, zaporoskiego i chersońskiego podpisana przez Putina latem 2023 r. – red.), co zapewnia określone korzyści prywatnym przedsiębiorstwom.
Stroytsentr LLC jest pierwszym przedsiębiorstwem w okupowanej części obwodu ługańskiego, które otrzymało certyfikat włączenia do jednolitego rejestru uczestników rosyjskiej „wolnej strefy ekonomicznej”. Mówił o tym dyrektor firmy Aleksander Leonidowicz Jakubowski.
Aleksander Jakubowski to osoba, która w czerwcu 2022 roku w okupowanym wówczas Chersoniu przekonała pracowników Epicentrum, że „tu rządzi”. Jest zarówno dyrektorem Stroytsentr LLC, jak i współwłaścicielem 45% udziałów w tej spółce poprzez Universal-Yug LLC (założoną w Krasnodarze, Federacja Rosyjska).
Nowo zajęte tereny Zaporoża
„Schemes” odkrył, że jego „dominacja” w strukturze dawnych „Epicentrów” rozciągnęła się na hipermarkety w Zaporożu, które wraz z tymi terytoriami znalazły się pod okupacją po masowej inwazji rosyjskiej w 2022 roku.
Według rosyjskiego rejestru osób prawnych, oprócz udziałów w Stroytsentr w Ługańsku, poprzez Universal-Yug LLC, Aleksander Jakubowski jest obecnie współwłaścicielem spółki Stroytsentr-Zaporoże. Jest zarejestrowana zgodnie z prawem Federacji Rosyjskiej w okupowanym Melitopolu przy ulicy Katarzyny Wielkiej, 172/6. To adres dawnego „Epicentrum” (przed wkroczeniem wojsk rosyjskich ulica nazywała się Interkulturnaja).
Tym samym Aleksander Jakubowski posiada znaczne udziały w spółkach działających nie tylko na terenie dawnego Epicentrum w Ługańsku, ale także w okupowanym po 2022 roku Melitopolu.
Basen Królewski
Kim jest ta osoba, która otrzymała parkiety Epicentrum po zajęciu Federacji Rosyjskiej zarówno w obwodzie ługańskim, jak i w Zaporożu? Okazało się, że od dawna ma on powiązania z wpływową postacią polityczną za prezydentury Wiktora Janukowycza, Natalią Korolewską, która zachowała mandat posłanki ludowej do lutego 2023 r., a po rozpoczęciu wielkiej wojny uciekła z Ukrainy.
Dziennikarze programu Schemes dowiedzieli się, że Aleksander Jakubowski ma obywatelstwo rosyjskie i ukraińskie. Na Ukrainie jest także założycielem dwóch przedsiębiorstw.
W szczególności ukraińska spółka LLC „Universal-Trade”, „zarejestrowana” w Ługańsku przy ulicy Gazeta Ługańska Prawda, 153v. Adres ten widnieje jako miejsce rejestracji ługańskiego „Stroytsentra” w „porządku” administracji okupacyjnej obwodu zaporoskiego. Wraz z tym dokumentem sieć Mebel Nova została przekazana zarządowi Stroytsentr.
Partnerem Aleksandra Jakubowskiego w Universal Trade przynajmniej do 2008 roku był Oleg Pogodin. Według ukraińskiego rejestru nadal są oni współzałożycielami innej ukraińskiej spółki Intertrade.
Oleg Pogodin to wieloletni sojusznik byłej posłanki ludowej z zdelegalizowanej już partii OPZZ Natalii Korolewskiej. W 2007 r., gdy Korolewska była posłanką BJuT, z tej siły politycznej kandydowała także do Rady Najwyższej; w 2012 r., kiedy polityk stworzyła własny projekt „Ukraina – Naprzód!”, uzyskała 29. miejsce na swojej liście wyborczej do parlamentu. .
Za prezydentury Wiktora Janukowycza Oleg Pogodin pracował jako pierwsza wiceminister polityki społecznej Natalia Korolewska w rządzie Mykoły Azarowa. A w wyborach w 2019 r. walczył o mandat zastępczy z OPZZH w obwodzie donieckim. Lokalne media rozpisywały się o skandalu, jaki wywołała Natalia Korolewska podczas liczenia głosów. Po przegranej Pogodin próbowała odwołać się od wyników wyborów na drodze sądowej.
Oprócz pośredniego połączenia Aleksandra Jakubowskiego z Natalią Korolewską za pośrednictwem Olega Pogodina istnieje również połączenie bardziej bezpośrednie. Jakubowski jest partnerem biznesowym brata byłego zastępcy, Konstantina Korolewskiego, byłego rosyjskiego urzędnika. Razem są współzałożycielami zarejestrowanej na Krymie rosyjskiej spółki UBS. Z materiału Centrum Dziennikarstwa Śledczego „Brat Korolskoja rozwija działalność na Krymie” wynika, że to Jakubowski był łącznikiem i dyrektorem przedsiębiorstw Korolewskiej na zaanektowanym półwyspie.
Losy Natalii Korolewskiej po lutym 2022 r
Uprawnienia deputowanych ludowych Korolewskiej i jej męża Jurija Sołoda zostały rozwiązane przez Radę Najwyższą przed terminem w lutym 2023 r.
W tym samym miesiącu Krajowe Biuro Antykorupcyjne oraz Wyspecjalizowana Prokuratura Antykorupcyjna poinformowały Korolewską o podejrzeniach wpisania fałszywych informacji do elektronicznego zgłoszenia za rok 2020.
Jak wynika z dochodzenia, w wyborze ludu nie zadeklarowano dwóch działek w obwodzie kijowskim o łącznej powierzchni większej niż 0,8 ha. Ponadto nie wskazała w oświadczeniu swojej nieruchomości na terenie Federacji Rosyjskiej: budynku mieszkalnego o powierzchni 120,1 m2. m i działkę o powierzchni 1,13 ha. Wcześniej w dochodzeniu dotyczącym planów wspomniano o tym, że Natalya Korolevskaya jest właścicielem nieruchomości w obwodzie moskiewskim, czego nigdy nie zadeklarowała.
Według NABU łączna wartość niezadeklarowanego majątku wyniosła ponad 4,3 mln hrywien. Od tego czasu poseł nie komentuje przedstawionych jej podejrzeń.
Według źródła Schemes w organach ścigania Korolewska opuściła Ukrainę w kwietniu 2022 r. W lutym 2023 roku została wpisana na listę osób poszukiwanych. Pod koniec tego samego roku NABU wznowiło swoje podejrzenia wobec byłego zastępcy: detektywi ustalili, że kwota niezadeklarowanego mienia przekroczyła 13 milionów hrywien.
Gdzie jest Królewski?
Według dziennikarzy „Ukraińskiej Prawdy” po inwazji na pełną skalę Natalia Korolewska i jej mąż Jurij Solod przenieśli się do Zjednoczonych Emiratów Arabskich. Dziennikarze UP zauważyli także w Dubaju najstarszego syna pary, Rostislava Soloda.
Według informacji o locie, które dziennikarze otrzymali od ukraińskiej społeczności hakerów KibOrg z rosyjskiej bazy danych Sirena-Travel, w kwietniu 2023 roku Korolevskaya i Malt kilkakrotnie latali z Dubaju do Moskwy i z powrotem. Oznacza to, że po umieszczeniu na liście osób poszukiwanych była posłanka ludowa wielokrotnie wyjeżdżała do Rosji, gdzie ma dom i działkę.
Dziennikarze Schemes zadzwonili do Aleksandra Jakubowskiego i poprosili o komentarz w sprawie faktów ujawnionych w toku śledztwa. W odpowiedzi zauważył tylko: „Nie rozumiem, kto okupował obwód ługański. Rosjanie? To jest fałszywa informacja.” Po czym rozłączył się i nie odbierał dalszych połączeń.
Niezależnie od tego dziennikarze skontaktowali się z Epicenter w celu uzyskania komentarza. Dział PR sieci podał: „Epicenter K LLC nie kontroluje działalności w centrach handlowych zlokalizowanych w Ługańsku (od 2014 r.) i Melitopolu (od 2022 r., po wkroczeniu na pełną skalę wojsk Federacji Rosyjskiej na terytorium Ukrainy i zajęciu City). Nie wiemy, kto w tych centrach handlowych działa po utracie nad nimi kontroli.”
„Schematy” nie doczekały się jeszcze komentarza Natalii Korolewskiej.
