Pięć największych konfliktów biznesowych w czasie wojny

Wraz z wybuchem wielkiej wojny liczba konfliktów korporacyjnych gwałtownie spadła. W stosunkach pomiędzy zagorzałymi przeciwnikami w większości segmentów ukraińskiej gospodarki wyłonił się rozejm i konsensus.

Ale są też wyjątki. Przyjrzeliśmy się kilku najgłośniejszym przypadkom, w których relacje między przedsiębiorstwami wykraczały poza zwykłą konkurencję.

Pole Sachalin

Po zniszczeniu znacznej części produkcji energii elektrycznej Ukraina potrzebuje dodatkowych ilości gazu ziemnego. Jest jeszcze jeden czynnik ryzyka – zatrzymanie tranzytu z Rosji do Europy. Część ekspertów uważa, że ​​w przypadku wstrzymania tranzytu Naftohazu nie będzie możliwe utrzymanie wymaganego ciśnienia technologicznego w ukraińskich gazociągach. Zatem w tym przypadku gaz nie będzie dostępny w każdym ukraińskim mieście.

Jednocześnie Ukrnaftoburenie wstrzymało od 1 grudnia 2023 roku wydobycie na jednym z największych złóż Ukrainy – Sachalin – na mocy postanowienia sądu o cofnięciu spółce specjalnego zezwolenia na prowadzenie tego złoża.

Sachalinka to jedno z największych złóż węglowodorów na Ukrainie, zlokalizowane w obwodzie charkowskim. Jego potwierdzone zasoby wynoszą około 15 miliardów metrów sześciennych gazu, 1,7 miliona ton kondensatu gazowego i mniej więcej tyle samo ropy.

Biurokracja prawna pomiędzy Państwową Służbą Geologii i Podglebia a Ukrnaftoburenie trwa prawie 15 lat. W ostatniej dekadzie w jego skład wchodziły znane osobistości: Eduard Stawicki, Nikołaj Złoczewski, Witalij Chomutynnik, Paweł Fuks i Igor Kołomojski.

Nieoficjalne źródła rynkowe nie mają wątpliwości, że wstrzymanie eksploatacji złoża jest sposobem na negocjacje części dotychczasowych beneficjentów Ukrnaftowyczy z państwem.

Tymczasem w wyniku zamknięcia złoża Sachalin Ukraina straciła z prognozowanego bilansu 600 mln metrów sześciennych gazu. Poinformował o tym szef Naftohazu Aleksiej Czernyszew w rozmowie z LB.ua.

„Licencje nie działają, pole jest wyłączone. To jest niewłaściwa sytuacja. Z prognozowanego bilansu straciliśmy 600 mln metrów sześciennych gazu” – powiedział szef Naftohazu Aleksiej Czernyszew. A przywrócenie produkcji na tym polu – jeśli zostanie podjęta odpowiednia decyzja – będzie wymagało czasu.

Hazard kontra loterie

Wyniki finansowe ukraińskiego rynku gier są imponujące. Według Opendatabot (ukraińskiej firmy zapewniającej obywatelom i przedsiębiorstwom dostęp do danych rządowych z głównych rejestrów publicznych – przyp. red.) 10 największych firm hazardowych oficjalnie powiększyło w zeszłym roku swój majątek 28-krotnie. Liderem była firma Spacex (marka Cosmolot), a największy wzrost zysków – 425-krotny – odnotowała firma Favbet (marka FAVBET).

W zeszłym roku obroty branży hazardowej na Ukrainie wyniosły 12-15 miliardów UAH miesięcznie, czyli do 180 miliardów UAH rocznie. Każdego dnia gracze kasyn online na Ukrainie wydają około 400 milionów UAH.

Przez 7 miesięcy 2024 roku organizatorzy gier hazardowych wpłacili do budżetu 9,8 mld UAH podatków. Według Daniila Getmantsewa tylko w lipcu 2024 r. dochody budżetu wyniosły 1,4 mld hrywien, czyli 3,5 razy więcej niż w lipcu 2023 r.

Otwarty konflikt na tym rynku wybuchł pod koniec ubiegłego roku. W listopadzie 2023 r. Ogólnoukraińska Rada ds. Hazardu otwarcie sprzeciwiła się ustawie nr 10101 autorstwa Daniila Getmantsewa, która reguluje działalność hazardową. W tym przemówieniu zawarta jest istota konfliktu. „Ustawa przewiduje ustalenie terminów wydawania licencji firmom loteryjnym na 10 lat (dla firm hazardowych - coroczne odnawianie licencji) ... liczba punktów dystrybucji) Jeśli ta ustawa zostanie przyjęta, operatorzy loterii będą mogli przeprowadzać cztery rodzaje działalności równolegle (organizacja loterii, kasyna online, salony gier na automatach, działalność bukmacherska), ale zapłacą tylko za jedną rzecz - organizowanie loterii. 18,76 mln UAH rocznie) to prawie 6 razy mniej niż np. licencja bukmacherska (120,6 mln UAH rocznie). obowiązkowa profilaktyka uzależnienia od hazardu i identyfikacja wieku graczy itp.

Później miały miejsce wydarzenia, które miały znaczący wpływ na rynek. W szczególności decyzja Prezydenta i Rządu o ograniczeniu negatywnych skutków hazardu.

W maju 2024 roku ujawniono, że przygotowywany jest projekt nowej ustawy o regulacji gier hazardowych. Zdaniem deputowanego ludowego „Głosu” Żeleznyaka „legalizacja branży hazardowej na Ukrainie odbyła się «w jednym miejscu», dlatego obecnie Rada Najwyższa pracuje nad ulepszeniem prawa regulującego tę branżę”. „Wiele rzeczy okazało się problemami. Począwszy od reklamy – która jest de iure zabroniona, de facto widać ją w całym Kijowie, i nie tylko – a skończywszy na systemie monitoringu internetowego, który jest zapisany na papierze, ale w praktyce wciąż nie istnieje” – zauważył Żeleznyak.

Prace nad projektem ustawy trwają. Prawdopodobnie walka pomiędzy lobby loteryjnym a hazardowym przeniosła się z felietonów medialnych do urzędów, co wiąże się z pewną ciszą informacyjną wokół projektu ustawy. Cisza, którą uwielbiają wielkie pieniądze. Nowej wersji projektu ustawy i prawdopodobnie nowej rundy zmagań należy spodziewać się po powrocie parlamentu do prac sesyjnych.

Międzynarodowe koncerny tytoniowe przeciwko nielegalnym producentom papierosów

Na Ukrainie działa pięć międzynarodowych firm tytoniowych. Każdy z nich jest dużym podatnikiem. W przeciwieństwie do nich na Ukrainie działa 5 tajnych fabryk produkujących papierosy. W 2024 roku Biuro Bezpieczeństwa Gospodarczego przez miesiąc przeprowadzało naloty na nielegalne fabryki papierosów.

Według szacunków BEB, poprzez działalność tych branż do budżetu trafia 20 miliardów hrywien. Międzynarodowe koncerny tytoniowe nie ogłaszają wielkich wydarzeń i rzadko udzielają wywiadów. Próbują rozwiązać problem po cichu za pośrednictwem ambasad swoich krajów i przy pomocy Amerykańskiej Izby Handlowej (AMCHAM). W nieoficjalnych rozmowach przedstawiciele AMSNAM podają, że wielkość nielegalnej produkcji papierosów na Ukrainie wynosi około 1 miliarda dolarów. I dodają, że poszukiwania nie przyniosły jeszcze zbyt wielu rezultatów. Zatem każdy wie, gdzie zlokalizowani są producenci cieni, co produkują i dla kogo. Ale nie ma się czego chwycić.

Hemostatyczny

Produkt ten pomaga zatrzymać masową utratę krwi w przypadku zranienia kończyn i ratuje życie wielu żołnierzom. Od czasu inwazji na pełną skalę rynek ten mierzony jest w setkach milionów hrywien rocznie. Koszt ukraińskich próbek wynosi około 500 UAH, a koszt amerykańskich analogów jest trzykrotnie wyższy. Każdy zawodnik musi mieć w swojej apteczce co najmniej dwie opaski uciskowe. Zapotrzebowanie na same Siły Obronne wynosi około 2 mln jednostek, nie licząc apteczek Państwowego Pogotowia Ratunkowego, przedsiębiorstw, szkół i innych potencjalnych celów wroga.

Na Ukrainie jest dwóch wiodących producentów kołowrotów. Jeden z nich, „Sich”, ukazał się w 2014 roku. Po 24.02.2022 „Sicz” miał konkurenta „Dniepr”, który jak donosiły media, w ciągu kilku miesięcy stworzył i udoskonalił swoją opaskę uciskową hemostatyczną, otrzymał kilka międzynarodowych certyfikatów i trafił do bazy producentów NATO. W 2023 roku na kilku stronach w portalach społecznościowych ruszyła akcja „Dniepr zabija”. Kampania przeciwko Dnieprowi i ulepszonemu TQ Dnipro gen2 miała dwie charakterystyczne cechy: brak dowodów wideo lub po prostu relacje naocznych świadków oraz udział w raportach wyłącznie ludności cywilnej. Akcja osiągnęła swój szczyt, gdy TQ Dnipro gen2 wygrała przetarg Gwardii Narodowej na 100 tys. kołowrotów. Przywódca Siczy oskarżył wówczas kierownictwo Gwardii Narodowej o korupcję.

Rynek dostawców Internetu

Któregoś dnia wybuchł otwarty konflikt pomiędzy Internetowym Stowarzyszeniem Ukrainy z jednej strony a Amerykańską Izbą Handlową z drugiej. Przeszkodą była Narodowa Strategia Skarbowa Ukrainy, czyli poparcie dla idei zabraniania przedsiębiorstwom korzystania z uproszczonego systemu podatkowego. „Recepty Amerykańskiej Izby Handlowej na Ukrainie dla Ukrainy są sprzeczne z pozytywnymi doświadczeniami amerykańskiej gospodarki, która w dużej mierze opiera się na silnym wsparciu rządu dla małych przedsiębiorstw. Przyjęcie tych przepisów, zdaniem InAU, zniszczy trwałość ukraińskich sieci, które dotychczas udawały się wytrzymać szaloną presję wojny” – stwierdziło w oświadczeniu Stowarzyszenie Internet. Organizacja ta zrzesza małe firmy świadczące usługi dostarczania Internetu. Stowarzyszenie zwróciło się także do Prezydenta Ukrainy z prośbą o „zaprzestanie kampanii niszczenia małych krajowych przedsiębiorstw telekomunikacyjnych”.

Oświadczenie Internet Association zostało poprzedzone pismem Amerykańskiej Izby Handlowej popierającym ograniczenia dla przedsiębiorców korzystających z uproszczonego systemu podatkowego. Istota tego stanowiska polega na tym, że możliwość stosowania opodatkowania uproszczonego powoduje dyskryminację spółek płacących podatki jako osoby prawne, a nie jako zbiór indywidualnych przedsiębiorców. W przemówieniu na antenie National Telethon prezydent AMSNAM Andrei Gunder powiedział, że „w kraju pogrążonym w wojnie każdy musi płacić podatki. Ten, kto pracuje, finansuje walkę. Musimy wspólnie walczyć z cieniem, bo są to podatki, których ukraiński budżet nie otrzymuje, a które są niezbędne do finansowania Sił Zbrojnych Ukrainy. Firmy, które nie płacą podatków, muszą wyjść z cienia, a państwo musi zapewnić wszystkim równe szanse”.

Konflikt ten może wykraczać poza udostępnianie Internetu. Odzwierciedla napięcie powstające pomiędzy osobami prawnymi prowadzącymi tradycyjną księgowość a przedsiębiorstwami, które minimalizując obowiązki podatkowe polegają na rejestrowaniu części własnej działalności za pośrednictwem indywidualnych przedsiębiorców.