Sankcje i „rosyjski ślad” w spółkach z polskimi założycielami/beneficjentami na Ukrainie

Według stanu na luty 2024 r. na Ukrainie działa 3635 polskich firm.

Specjaliści z centrum badawczo-rozwojowego YouControl ustalili, że mniej niż połowa z nich opublikowała sprawozdania finansowe za 2022 rok i na koniec 2022 roku miała ponad 63 miliardy hrywien łącznych przychodów.

Ponad połowa polskich firm zarejestrowana jest na terenie obwodu lwowskiego i Kijowa. W strukturze właścicielskiej 18 podmiotów prawnych, oprócz uczestników/beneficjentów z Polski, znajdują się obywatele Rosji i Białorusi. W jakich obszarach działa polski biznes na Ukrainie i które firmy znajdują się w pierwszej piątce pod względem przychodów i kapitału docelowego – wynika z badania YouControl.

Co poddano analizie: dane z Jednolitego Państwowego Rejestru Podmiotów Prawnych, Przedsiębiorców Indywidualnych i Formacji Publicznych (USR) dotyczące udziału w kapitale zakładowym polskich spółek i osób fizycznych zamieszkałych w Polsce. Sprawdziliśmy spółki z udziałem w kapitale zakładowym wynoszącym 25% lub więcej i/lub których beneficjentami są obywatele polscy. Z listy badanych spółek wyłączono osoby prawne posiadające statusy „Wycofana” i „Anulowana”.

Miliardy hrywien w kapitale zakładowym

Według stanu na luty 2024 r. na Ukrainie działa 3635 spółek z kapitałem polskim. Ponad połowa (58,7%) z nich jest zarejestrowana w obwodzie lwowskim – 1116 iw Kijowie – 1016.

Około 31% polskich firm badanych na Ukrainie zajmuje się handlem hurtowym i detalicznym, 17% – przemysłem przetwórczym. Główną działalnością ponad 8% firm jest działalność profesjonalna, naukowa i techniczna. Natomiast około 7% przedsiębiorstw działa w obszarze usług administracyjnych i wsparcia.

Łączna wysokość kapitału zakładowego 3635 spółek przekracza 15 miliardów UAH. Z tego co najmniej ponad 2,8 miliarda hrywien to udział 25% kapitału zakładowego polskich spółek i osób fizycznych, co odzwierciedla poziom wpływu biznesu na ukraińską gospodarkę.

W pierwszej piątce spółek pod względem największego kapitału docelowego znalazły się:

• JSC „KREDOBANK” – 2,2 mld UAH i LLC „SPÓŁKA FINANSOWA „INWESTYCJE PRYWATNE” – 950,1 mln UAH, wchodzą w skład grupy bankowej „Kredobank”, której kontrolerem jest polski bank akcyjny „General Savings Bank”.
• Z oo „BARLINEK INVEST” – 1,3 mld UAH oraz Sp. z oo „TSERSANIT INVEST” – 370,5 mln UAH. Beneficjentem obu firm jest polski przedsiębiorca Michał Sołowow, najbogatszy człowiek w Polsce w 2023 roku według polskiej edycji Forbesa.
• RABEN UKRAINE LLC – 662,9 mln UAH, jest częścią holenderskiej Grupy spółek Raben i prowadzi działalność w zakresie logistyki, magazynowania, transportu drogowego krajowego i międzynarodowego, transportu intermodalnego, obsługi ładunków morskich i lotniczych oraz logistyki świeżej żywności.

Według danych „Sprawozdawczość finansowa przedsiębiorstw (roczna)”, opublikowanych przez Państwową Służbę Statystyczną Ukrainy na portalu internetowym Unified State Open Data, około 30% ogólnej liczby badanych przedsiębiorstw (1089) opublikowało swoje sprawozdania finansowe za 2022 r. . Ich łączne przychody na koniec 2022 roku wyniosą ponad 63 miliardy UAH.

• LLC „RADEKHOVSKY TSUKOR” – 6,98 miliarda UAH, którego beneficjentem jest Władimir Matkivsky za pośrednictwem polskiej spółki LLC „PFEFER & LANGEN INVESTMENTS”.
• UKRAIŃSKO-POLSKA JV W FORMIE MODERN-EXPO LLC – 3,9 miliarda UAH, wchodząca w skład grupy spółek o tej samej nazwie, której kluczowymi osobami są polski przedsiębiorca Bogdan Łukasik i Ukrainiec Peter Pylypyuk.
• SE „LPP UKRAINA” SPÓŁKA AKCYJNA „LPP” – 3,7 miliarda UAH, własność polskiej spółki LPP, działającej w obszarze przemysłu lekkiego i handlu detalicznego – marki Reserved, Cropp, House, Mohito i SiNSAY.
• INTER CARS UKRAINE LLC – 3,5 miliarda UAH, będąca częścią sieci Grupy Inter Cars, założonej przez polską spółkę Inter Cars SA, dystrybutora części i produktów motoryzacyjnych w Europie Środkowo-Wschodniej.
• Z oo „BARLINEK INVEST” – 3,14 mld UAH, producent wielowarstwowych podłóg drewnianych.

Sankcje i „rosyjski ślad” w spółkach z polskimi założycielami/beneficjentami

W strukturze właścicielskiej 18 spółek z badanej listy, oprócz uczestników/beneficjentów z Polski, znajdują się obywatele Federacji Rosyjskiej i Republiki Białorusi. W szczególności LLC „PROAVTO LTD”, LLC „UKRA POL” i LLC „PROAVTO”.

Beneficjentem tych spółek, oprócz polskiego rezydenta Sylwestra Szymalaka, jest także Michaił Waszurkin. W lipcu 2023 r. dekretem Prezydenta Ukrainy nr 364/2023 został wpisany na listę osób, wobec których stosowane są sankcje osobiste. Do września 2022 r. Michaił Waszurkin był członkiem Towarzystwa Naukowo-Technicznego z ograniczoną odpowiedzialnością „Azimut”. To rosyjska firma dostarczająca sprzęt elektryczny dla przedsiębiorstw kompleksu wojskowo-przemysłowego Federacji Rosyjskiej.

Również inna spółka z listy, LLC „NEW KHORTITSA”, posiada informacje o nałożeniu sankcji na jednego ze współwłaścicieli spółki. Jego beneficjentami są obywatel Polski Rafał Jacek Bielecki i były poseł ludowy Ukrainy Wiaczesław Bogusław. Pan Bogusław jest wpisany na listy sankcyjne Ukrainy, UE i Szwajcarii.

Kolejnych 19 firm z próby należy do holdingu/grupy, której inny członek jest zarejestrowany zgodnie z prawem Federacji Rosyjskiej. Są to na przykład 4 spółki z grupy finansowo-przemysłowej Cersanit, których kluczową osobą jest wspomniany już Michał Sołowow. A także dwie spółki z grupy finansowo-przemysłowej Cargill. Międzynarodowa grupa firm Cargill na Ukrainie zajmuje się produkcją i handlem zbożami i nasionami oleistymi, przetwórstwem nasion słonecznika i soi.

Uwaga: Grupa finansowo-przemysłowa to w ogólnym sensie zbiór spółek z sektora finansowego i/lub przemysłowego, które należą do jednego lub grupy ostatecznych właścicieli rzeczywistych i współdziałają ze sobą w celu osiągnięcia wspólnych celów, takich jak uzyskanie korzyści finansowe lub optymalizacja procesów produkcyjnych (odtąd będziemy używać „PFG” lub „grupa”).

W sumie 77 firm jest/są powiązanych lub powiązanych z 56 grupami finansowymi i przemysłowymi, które są dodane do systemu YouControl. Jednocześnie kilka spółek z badanej listy może należeć do jednej grupy finansowo-przemysłowej lub też jedna spółka może być powiązana jednocześnie z kilkoma branżowymi grupami finansowymi.

Przykładowo TOKOVSKY GRANITE QUARRY LLC, której uczestnikami są obywatel polski Zenon Kiskel (50% kapitału zakładowego), Ukrainiec Kirill Soloviev oraz GRANITE INVESTMENTS LLC (40% kapitału docelowego). Uczestnikami tego ostatniego są Olesya Bojko, Ksenia Szewczenko i Walentin Zaruba. Według ruchu publicznego SZCZĘŚCIE Olesia Bojko jest konkubentem byłego zastępcy ludowego Ukrainy Siergieja Chłana. A Walentin Zaruba był asystentem byłego deputowanego ludowego Ukrainy VIII zwołania Aleksandra Żłobieckiego.

Wśród polskich przedsiębiorstw badanych na Ukrainie znajduje się 17 firm wchodzących w skład grupy finansowo-przemysłowej Chisto, dostarczającej sprzęt i świadczącej usługi sprzątania. Kluczową osobą w grupie jest Walerij Makitski, który według informacji z Jednolitego Rejestru Państwowego jest obywatelem Polski, ale do czerwca 2022 r. posiadał obywatelstwo białoruskie.