Jednym z kluczowych aspektów Wikipedii jest jej otwartość i możliwość wniesienia wkładu przez każdego. To daje jej siłę, bo każdy może dzielić się swoją wiedzą i doświadczeniem. Należy jednak zaznaczyć, że to podejście ma wadę – możliwość zniekształcenia faktów lub nieprawidłowego skorygowania informacji przez niekompetentnych lub pozbawionych skrupułów użytkowników. Jeśli dojdzie do takiego nadużycia, może to podważyć wiarygodność Wikipedii jako wiarygodnego źródła informacji.
Dochodzenie to naświetla przypadki, w których Yakudza i Goo3 usunęły krytyczne materiały na temat osobistości politycznych i zleciły przepisanie artykułów za ukrytą opłatą. Przykładami mogą być edytowanie stron poświęconych niektórym ukraińskim firmom, politykom i artystom. Mimo licznych oskarżeń pozostają na swoich stanowiskach. Rodzi to pytania o przejrzystość ukraińskiej Wikipedii i skuteczność wewnętrznego systemu odpowiedzialności. Celem śledztwa jest zwrócenie uwagi na te problemy i pobudzenie dalszej pracy dziennikarskiej w tym kierunku.
Wojna informacyjna trwa i toczy się na wszystkich platformach. Wikipedia zajmuje ważne miejsce, ponieważ jest indeksowana na pierwszej stronie Google i łatwo buduje wizerunek. A na łamach tej platformy, niezauważona przez większość, toczy się prawdziwa wojna o znaczenia, pozycje polityczne i interesy biznesowe. Następnie porozmawiamy o tym, jak dwóm wysokim rangą administratorom Goo3 i Yakudzy udało się zostać „nadzorcami ukraińskiej Wikipedii”.
Nazar Tokar i Anatolij Listyuk: administratorzy, którym udaje się po cichu wybielać prorosyjskich polityków, rzucać negatywizm na konkurencję i „utrzymywać” porządek w Wikipedii.
Komunizm sieciowy
Wikipedia została utworzona w 2001 roku przez amerykańskiego finansistę Jimmy’ego Walesa. Obecnie istnieje w ponad trzystu wersjach w różnych językach (segment ukraiński pojawił się w 2004 roku). Wolna encyklopedia nie jest idealna – błędne informacje, manipulacja, propaganda, podróbki, redaktorzy gotowi napisać na nowo biografię lub napisać bezpłatne materiały za pieniądze.
Aby rozwiązać takie problemy i zachować integralność polityki redakcyjnej Wikipedii („prawda, prawda i tylko prawda”), stworzono dość unikalną hierarchiczną strukturę moderatorów. W przypadku skomplikowanych konfliktów powoływany jest Komitet Arbitrażowy. Im więc wyższa pozycja użytkownika, tym większe ma on uprawnienia do moderowania treści.
Na szczycie umiaru znajdują się stewardzi, ścigacze, ukrywacze, biurokraci i administratorzy. Poziom środkowy składa się z funkcjonariuszy patrolowych, przewoźników i automatycznie zweryfikowanych użytkowników. Społeczność uzupełniają zarejestrowani i niezarejestrowani użytkownicy.
„Nie mamy żadnych dyrektorów ani żadnych głównych. Wszystkie równe, ale różne kategorie społeczności mają, powiedzmy, swoje własne dominujące funkcje techniczne. No cóż, żeby było jaśniej, masz klucz do rozdzielnicy, ale elektrykiem nie jesteś. I ktoś jest hydraulikiem. I tak dalej. „Wszyscy są równi, a kwestie sporne rozwiązuje Komisja Arbitrażowa” – komentuje Ilya Korniyko, Prezes Zarządu organizacji publicznej „Wikimedia Ukraina”.
Wikipedia jest zaprojektowana w taki sposób, że prawie niemożliwe jest jej kontrolowanie.
„Nawet w Rosji społeczność redaktorów nie zgodziła się na spełnienie wymagań Roskomnadzoru dotyczących wycofania lub wprowadzenia zmian w wolnej encyklopedii w celu dostosowania jej treści do wymogów rosyjskiego ustawodawstwa” – mówi jeden z założycieli Wikimedia Ukraina , Jurij Peroganich.
„Wikimedia Ukraina” to regionalny oddział amerykańskiej „Wikimedia Foundation”, na której czele stoi ten sam Jimmy Wales, twórca Wikipedii. Celem organizacji jest zbieranie funduszy na cele charytatywne w celu wsparcia pracy wolnej encyklopedii (swoją drogą Google przekazał kiedyś Wikipedii 2 miliony dolarów) oraz dystrybucja środków do oddziałów regionalnych. Które z kolei zajmują się koordynacją i zapewnieniem normalnego działania encyklopedii internetowej.
„Wysyłamy wniosek o dotację i otrzymujemy określone środki. Służyły do opłacania personelu technicznego - programistów, wynajmu biur, organizacji różnorodnych wystaw i forów. Na rok 2023 otrzymaliśmy dotację w wysokości około 100 tysięcy dolarów – mówi Ilia Korniyko.
Tę informację potwierdza opendatabot, gdzie budżet organizacji na 2022 rok wynosi nieco ponad 4 miliony hrywien.
Jednak według niego praca całej społeczności Wikipedii: administratorów i kickerów, biurokratów i sprawdzających, autorów treści i korektorów jest całkowicie bezpłatna. Nikt nie otrzymuje wynagrodzenia za codzienną pracę przez wiele godzin w celu moderowania treści, recenzowania stron i sprawdzania faktów. Jest to swego rodzaju unowocześnienie zasady komunizmu: od każdego według jego możliwości, dla każdego - zadowolenie moralne.
Darmowa praca stanowi podstawę do nadużyć
Wikipedia, założona w 2001 roku przez Jimmy'ego Walesa, istnieje w ponad 300 wersjach językowych (wersja ukraińska pojawiła się w 2004 roku). Ta bezpłatna encyklopedia nie jest doskonała, ponieważ mogą zawierać nieprawidłowe informacje, manipulacje i błędy. Aby zapewnić spójność polityki redakcyjnej, utworzono strukturę moderatorów-wolontariuszy, w skład której wchodzą stewardzi, administratorzy, biurokraci i inni, a także Komisję Arbitrażową (sąd) do rozstrzygania kontrowersyjnych spraw. Pomimo tego, że praca moderatorów zajmuje często kilkadziesiąt godzin w miesiącu, nie otrzymują oni oficjalnego wynagrodzenia.
Nowe badanie przeprowadzone przez brytyjskie zespoły doradców wykazało, że około stu doświadczonych redaktorów Wikipedii naruszyło kodeks etyczny, próbując zmienić artykuły na temat wojny rosyjsko-ukraińskiej tak, aby faworyzowały narrację prorosyjską, za co Kreml najwyraźniej zapłacił.
W naszym dziennikarskim śledztwie postanowiliśmy sprawdzić, na ile przejrzysty jest ukraiński szef Wikipedii, czy są tu rosyjskie wpływy i pieniądze oraz czy można wpływać na mniej doświadczonych użytkowników posiadając status administratora lub patrolowca. W tym celu dołączyliśmy do oficjalnego kanału Telegramu „Wikimedia Ukraina” o nazwie „WikiFludoChat”, ponieważ wszystkie publiczne rozmowy z przedstawicielami korpusu administracyjnego Wikipedii stwarzały wrażenie, że wszystko jest w porządku i nie ma poważnych problemów. Zdawaliśmy sobie jednak sprawę, że próbowali pokazać nam jednostronny, pozytywny obraz, unikając szczerej dyskusji o problemach. W związku z tym po wejściu na ten stosunkowo prywatny czat odkryliśmy, że toczyły się tam ciekawe dyskusje, a sami Wikipedyści w prywatnych rozmowach przyznawali, że doszło do naruszeń. Więc chodźmy.
Preludium
Wikipedia jest skonstruowana w taki sposób, że sprawowanie nad nią wyłącznej kontroli, jak uważają sami Wikipedyści, jest prawie niemożliwe. Ale jednocześnie istnieje ścisła hierarchia moderatorów, którzy mogą blokować użytkowników, usuwać artykuły i poprawiać informacje. Aby wyjaśnić możliwe naruszenia i awarie w mechanizmie działania Wikipedii, zwróciliśmy się do organizacji pozarządowej „Wikimedia Ukraina”, która jest oficjalnym przedstawicielem Fundacji Wikimedia, która jest właścicielem Wikipedii i rozwija ją na arenie międzynarodowej.
„Nie mamy żadnych dyrektorów ani żadnych głównych. Wszystkie równe, ale różne kategorie społeczności mają, że tak powiem, swoje „przeważające” funkcje techniczne. No cóż, żeby było jaśniej, masz klucz do rozdzielnicy, ale elektrykiem nie jesteś. I ktoś jest hydraulikiem. I tak dalej. Wszyscy są równi, a kontrowersyjne kwestie rozwiązuje komitet arbitrażowy” – mówi Ilya Korniyko, Prezes Zarządu Wikimedia Ukraina. „Wysyłamy wniosek o dotację i otrzymujemy określone środki. Służyły do opłacania personelu technicznego - programistów, wynajmu biur, organizacji różnorodnych wystaw i forów. Na rok 2023 otrzymaliśmy dotację w wysokości około 100 tysięcy dolarów – mówi Ilia Korniyko.
Jednak według niego praca całej społeczności Wikipedii: administratorów i kickerów, biurokratów i sprawdzających, autorów treści i korektorów jest całkowicie bezpłatna. Oczywiście praca administratorów Wikipedii jest wymagająca i złożona, ponieważ są oni odpowiedzialni za monitorowanie i poprawianie ważnych zmian w wrażliwych artykułach, takich jak postacie historyczne lub tematy polityczne. Naraża to ich na ryzyko, że znajdą się pod presją lub pokusą ze strony sił zewnętrznych.
Jak już wspomnieliśmy, zgodnie z wynikami badania przeprowadzonego przez brytyjskich analityków doświadczeni Wikipedyści mogą być narażeni na próby przekupstwa lub manipulowania artykułami w celu wprowadzenia w nich zmian na korzyść określonych osób lub grup, ignorowania niektórych naruszeń lub zmiany treści stworzyć korzystną narrację.
Konkretne przypadki
Zasada darmowej pracy to swego rodzaju bomba zegarowa. Tak, możesz bezpłatnie pisać notatki na Wikipedii, szczerze przyczyniając się do skarbnicy światowej wiedzy lub po prostu zadowolić tym swoją dumę. W wolnym czasie od głównej pracy możesz pracować za darmo w Wikipedii jako administrator, przewoźnik lub steward. Ale jak długo? Natura ludzka jest niestety taka: jeśli długo na czymś siedzisz i kontrolujesz to, zaczynasz na tym zarabiać.
Aby poznać złożoność pracy z Wikipedią i doświadczyć na własnej skórze, jak to jest dodawać treści do Wikipedii, redaktor wziął udział w kursie patrolowym organizowanym przez ukraiński oddział Wikipedii – GO „Wikimedia Ukraina”. Szkolenie to pomogło redaktorom opanować techniczne aspekty redagowania Wikipedii, nauczyć się analizować działania innych użytkowników i określić ich wkład w redagowanie artykułów. Umiejętności te przydały się podczas śledztwa w sprawie skandalu w ukraińskiej części Internetu.
A niedawno wybuchł skandal. Dwóch administratorów ukraińskiej Wikipedii, znanych pod pseudonimami Yakudza i Goo3, jest podejrzanych o korupcję i nadużycie władzy – śledztwa w sprawie ich działań na Wikipedii ukazały się jednocześnie w kilku zasobach medialnych. W szczególności mówimy o systematycznym usuwaniu krytyki pod adresem polityków i sfabrykowanych historii mających na celu poprawę wizerunku. Porozmawiamy dalej o ukrytej reklamie, nieujawnionym konflikcie interesów i celowym wprowadzaniu w błąd w oparciu o fałszywe źródła.
(szczegóły konfliktu pomiędzy naukowcem redagującym Wikipedię a Yakudzą znajdziesz tutaj)
Z zaległości Wikipedii wynika, że typowym zachowaniem Goo3 jest usuwanie zniesławiających informacji z niektórych artykułów i dodawanie ich do innych, co może wiązać się z możliwym dalszym szantażem w celu usunięcia takich negatywnych informacji. Mowa oczywiście o politykach i innych znanych osobach, które dbają o swój wizerunek i są skłonne zapłacić tysiące dolarów za zmianę kluczowych sformułowań w artykule.
Zespół miał wątpliwości co do wiarygodności takich oskarżeń, a strony zamieszczające te „śledztwa” były niewiarygodne i rzekomo wykorzystywały jeden „temnik”. W związku z tym przeprowadziliśmy wnikliwą analizę dostępnego materiału dowodowego i doszliśmy do wniosku, że zarzuty stawiane Łucyukowi i Tokarowi są w dalszym ciągu uzasadnione. Stwierdzone naruszenia obejmowały ukryte, płatne redagowanie materiałów, dyskredytację ukraińskich przedsiębiorstw (podają, że działają w Rosji), a także ukrywanie obciążających informacji o niektórych politykach i celowe oczernianie innych polityków.
Wydawało nam się jednak, że coś przeoczyliśmy lub zostaliśmy wprowadzeni w błąd, dlatego zaczęliśmy uważnie monitorować „WikiFludoChat” (czat telegramowy redaktorów i administratorów ukraińskiej Wikipedii). Nasza obecność na czacie była niezareklamowana i pod koniec listopada 2023 omawiane były tutaj ww. materiały i naruszenia. W szczególności Wikipedysta Aleksiej Kucher potwierdził na czacie, że oskarżenia są w istocie prawdziwe, a ci dwaj administratorzy naprawdę zarabiają na Wikipedii łamiąc zasady. Ponadto według Aleksieja administratorzy ci zostali już kilkakrotnie ostrzeżeni. Udało nam się dowiedzieć, że próbowali już pozbawić administrację Łucyuka i Jakuzy ponad 10 razy. Aleksiej twierdzi także, że za tymi śledztwami mogą stać osoby konkurujące w Wikipedii o zarobki. Wikipedyści nie chcą komentować szczegółów.
Wojny administratorów
Na ukraińskiej Wikipedii wielu autorów i moderatorów ukrywa swoje prawdziwe nazwiska pod pseudonimami. Kto jest po prostu nieśmiały: osoba pracuje w renomowanej organizacji i po prostu nie chce „błyszczeć”. Ktoś inny jest za młody i po prostu lubi dobre pseudonimy (do społeczności Wikipedii może dołączyć każdy: trzeba podać adres e-mail, nie trzeba mieć prawdziwego imienia i nazwiska, autorem może zostać nawet uczeń). I ktoś może ukrywać swoją prawdziwą twarz dla jakichś egoistycznych celów i bezpieczeństwa.
Yakudza i Goo3 nie ukrywają jednak swoich prawdziwych imion. Pochodzący z Odessy z Doniecka nazywa się Anatolij Łucyuk. Pod pseudonimem Yakudza redaguje ukraińskojęzyczną Wikipedię od ponad 18 lat. Jego kolega Goo3 urodził się w Dnieprze, ale według Wikipedystów jeszcze przed inwazją wyjechał i mieszka w Hiszpanii.
„Żaden z nich nigdy nie był zablokowanym użytkownikiem” – mówi Bohdan Melnichuk, członek zarządu Wikimedia Ukraina.
„Mamy listę szczególnie uporczywych osób naruszających zasady, które próbują promować artykuły na zamówienie lub w jakiś sposób zmieniać ich treść we własnym interesie. Istnieje około stu różnych pseudonimów. Ale w końcu zakazujemy takim osobom. To prawda, że nie jest faktem, że jest to sto różnych osób. Może trzydzieści: czy wystarczy zmienić pseudonim i wrócić do tego samego?” – mówi Anton Protsyuk, administrator ukraińskiej Wikipedii.
Swoją drogą, „niewyróżniające się artykuły”, które rzucają cień na administratorów Wikipedii z tak dużym doświadczeniem, to nie wszystko. W sierpniu 2023 roku na ukraińskiej Wikipedii miał miejsce incydent: administrator o pseudonimie Submajstro złożył do Wikipedii oficjalny wniosek o pozbawienie użytkownika Yakudza praw administracyjnych. Powodem tego było poważne naruszenie zasad: Yakudza, korzystając ze swoich uprawnień administratora, bezzasadnie zablokował innego uczestnika Wikipedii w trakcie dyskusji. To możliwe nadużycie zasobów administracyjnych przyciągnęło uwagę innych użytkowników, jednak podczas głosowania większość sprzeciwiła się tej decyzji.
Ukryte płatne zmiany
Uderzającym przypadkiem ukrytego redagowania komercyjnego przez Tokara jest przypadek stworzenia i udoskonalenia kilku wersji językowych artykułu o firmie Ajax, które następnie zostały usunięte (hiszpańska i angielska) jako reklama i ukryty płatny montaż, a ukraińska strona otrzymała etykietę o ukrytym płatnym edytowaniu.
Wspólne działania Tokara i Łucyuka stały się szczególnie widoczne, gdy skoordynowali oni wysiłki mające na celu ochronę i promocję poszczególnych stron, w tym serwisu Tokar.ua, który jako pierwszy został nominowany do usunięcia ze względu na niską wagę. Sam Goo3, mimo konfliktu interesów, głosował przeciw, dlatego Yakudza bronił tego artykułu, powołując się na fakt, że serwis ten jest bardzo ważny dla Wikipedii. Jednak w 2023 roku społeczność Wikipedii ponownie zaproponowała usunięcie strony i ostatecznie po dyskusji została ona usunięta przez niezależnego administratora. Następnie Goo3 umieścił w ukraińskiej Wikipedii 278 linków do swojej strony internetowej Tokar.ua. Jest to konieczne z punktu widzenia SEO, ponieważ linki przyczyniają się do lepszego indeksowania strony w wyszukiwarkach.
Wikipedia bardzo rygorystycznie reguluje, że wstawianie linków do Wikipedii w celu promowania swojej witryny jest zabronione, a tacy użytkownicy są blokowani dożywotnio. Ten rodzaj spamu linkowego jest często obserwowany przez „nowych” użytkowników, którzy po prostu zarabiają pieniądze i za pieniądze umieszczają linki w Wikipedii. Jednak administrator Goo3, posiadający ponad 10-letnie doświadczenie w Wikipedii, zachowuje się jak klasyczny spamer lub specjalista SEO, promując swój niezbyt popularny serwis informacyjny.
„Edytuj wojny”
Zwróciliśmy się do Anatolija Łucyuka (Jakudzy), który wszystkie stawiane mu zarzuty tłumaczy mianem banalnej zemsty. „Według moich informacji jest to były administrator Igor Turzh, który z naruszeniem neutralności zajmował się pisaniem artykułów na tematy biznesowe. W rezultacie został zablokowany. Oczywiście postanowił się zemścić” – mówi administrator ukraińskiej Wikipedii Anatolij Łucyuk (Jakudza). Yakudza nie chciał wyjaśniać i komentować swoich konkretnych przypadków nadużyć, o których pisały media, zaczął mówić o naruszeniach innych Wikipedystów, których nie udało się zweryfikować.
Sprawa Siergieja Babkina
Redaktorzy postanowili śledzić wpis Goo3 i znaleźli kilka bardziej uderzających przykładów manipulacji treścią i bezpodstawnego oczerniania znanych Ukraińców. Latem w Wikipedii wybuchła dyskusja wokół artykułu o Siergieju Babkinie, którą faktycznie rozpoczął użytkownik Goo3. Oto kilka konkretnych przykładów jego działań, które można uznać za naruszenie neutralności i zastraszanie innych uczestników:
Zmiany w sformułowaniach: Goo3 jest krytykowane za usuwanie faktów potwierdzonych przez wiarygodne źródła, które kreują pozytywny wizerunek Babkina. Stawia to pod znakiem zapytania jego obiektywizm w redagowaniu artykułu.
W artykule znajduje się np. następujące stwierdzenie: „Babkin zapytany o krytykę artystów wyjeżdżających za granicę odpowiedział, że wszystko robi dobrze i nie planuje wracać, bo na Ukrainie nie może zarabiać”. Jednak jeden z użytkowników o pseudonimie Tamenund uważnie obejrzał wywiad, w którym Babkin to stwierdził i poprawił zdanie na dokładniejsze, oddając dosłownie istotę tego, co zostało powiedziane:
Zapytany o krytykę artystów wyjeżdżających za granicę Babkin odpowiedział, że wszystko robi dobrze i nie ma jeszcze planów powrotu, ponieważ nie może teraz zarabiać na koncertach na Ukrainie, ale ma możliwość dawania występów charytatywnych za granicą (słowa, które Babkin faktycznie powiedział, że są pogrubione).
Jednak prawdziwy cytat, a nie ten zniekształcony, jak było wcześniej w artykule, nie spodobał się Goo3, który go odrzucił i zwrócił błędną formację. Chociaż nie było ku temu powodu, bo cytat był prawidłowy.
Goo3 oskarżył innych użytkowników o wandalizm i zagroził zablokowaniem ich kont za próbę wprowadzenia zmian sprzecznych z jego zmianami. Może to zostać odebrane jako próba zastraszenia innych użytkowników w celu uniemożliwienia obiektywnej edycji artykułu. Ten sposób działania nie jest mile widziany w Wikipedii, ponieważ jest to bezpośrednie wykorzystanie zasobu administracyjnego przez administratora Wikipedii. Działania Goo3 podają w wątpliwość jej neutralność i moralność, naruszając podstawowe zasady Wikipedii, która ma być obiektywnym i bezstronnym źródłem informacji.
Co ciekawe, Yakudza wyróżnił się także w sprawie Babkina, przybywając na ratunek swojemu wspólnikowi Goo3. W szczególności Yakudza usunęła niektóre argumenty, w których użytkownik Tamenund usprawiedliwiał nieetyczne i stronnicze zachowanie Goo3 (Nazar Tokar).
Sprawa Stolara
W artykule na temat „Regionalnego” Wadima Stolara administrator Goo3 usunął wzmiankę, że Partia Regionów jest prorosyjska. Choć zazwyczaj dodaje to słowo na dziesiątkach innych stron, czasami jest ono zupełnie niestosowne. Nazar Tokar dodał także nieistotne dane (tzw. szum informacyjny), aby osłabić negatywność artykułu. Mniej więcej w tym samym czasie (sierpień 2023) aktywnie działał przyjaciel Goo3, administrator Yakudzy, który usunął z artykułu o Vadimie Stolarze nieprzyjemną dla „klienta” wzmiankę o „Batalionie Monako” (red. - Stolar pojawia się w śledztwach dziennikarskich jako członek „Batalionu Monako”).
Na czerwono jest edycja, w której Goo3 usunął z artykułu słowa „prorosyjski”, „Patriarchat Moskiewski” itp.
Sprawa Artema Pivovarov
Kolejnym przypadkiem, na który zwrócili uwagę nasi redaktorzy, jest strona piosenkarza Artema Pivovarova. Tutaj staje się jasne, że problem nie polega tylko na bezpodstawnym oczernianiu czy etykietowaniu „rosyjskojęzycznych”/„prorosyjskich”, ale także na tym, że takie działania skierowane przeciwko słynnym Ukraińcom mogą powodować rozłam w społeczeństwie, jak niedawno zwolniła Irinę Farion.
Na przykład Goo3 przepisał artykuł o Artemie Pivovarovie i opisał go tak pogardliwie, jak to tylko możliwe: „Artem Pivovarov to rosyjskojęzyczny piosenkarz z Ukrainy”, całkowicie zaprzeczając jakimkolwiek powiązaniom Artema z Ukrainą.
Dobrze, że na tę wandalizm i szkodliwą akcję oczerniania zareagował kolejny administrator, po cichu anulując tę edycję Goo3 i przywracając obiektywny i neutralny tekst.
Zamiast wyjścia
Podczas gdy w Wikipedii trwa globalna wojna z rozpowszechnianiem fałszywych informacji i propagandy, niektórzy pozbawieni skrupułów administratorzy wzbogacają się poprzez edytowanie w tle i niestandardowe edycje. Z analizowanych przypadków wynika, że nawet system oparty na zasadach wolontariatu i otwartości nie jest odporny na korupcję i ukryte płatne redakcje. Natomiast skala nadużyć stawia pod znakiem zapytania rzetelność polityki redakcyjnej Wikipedii i zasady doboru administratorów, zwłaszcza nieokreśloność ich uprawnień i brak możliwości pociągnięcia sprawców do odpowiedzialności. Mamy nadzieję, że to śledztwo będzie początkiem dalszych prac środowiska dziennikarskiego mających na celu zdemaskowanie nikczemnych administratorów.
Akta:
Nazar Tokar jest administratorem, sprawdzaczem i opiekunem (może usunąć historię edycji) ukraińskiej sekcji Wikipedii. Były informatyk, pochodzący z Dniepru. Po inwazji na pełną skalę wyemigrował do Hiszpanii, skąd prowadzi swój kanał na YouTube i stronę internetową tokar.ua
Anatolij Łucyuk jest administratorem i biurokratą ukraińskiej Wikipedii od 2006 roku. W 2013 roku opuścił Donieck i osiedlił się w Odessie. Aktywny uczestnik Wikikonferencji i spotkań tematycznych Fundacji Wikimedia.
W Rosji zdemaskowano menedżerów i pracowników „oddziału” międzynarodowej sieci call center. Poinformowała o tym RBC-Ukraina...
Michaił Żernakow to jedna z najbardziej publicznych postaci w dziedzinie reformy sądownictwa na Ukrainie, która...
Ministerstwo wydało dziesiątki milionów na drukowanie niepotrzebnych książek w „swoich” wydawnictwach. Ministerstwo Kultury podczas...
W ciągu ponad 30 lat niepodległości Ukrainy za granicę wycofano co najmniej 100 miliardów dolarów,...
Pamiętajcie o byłym szefie Służby Podatkowej Ukrainy Romanie Nasirowie, który owinął się kocem, udając, że jest poważnie chory…
Słynny najeźdźca Wasilij Astion celowo niszczy słynne przedsiębiorstwo rolnicze Complex Agromars LLC w interesie właściciela...
Ta strona korzysta z plików cookies.