W czasie, gdy większość Ukraińców dotkniętych rosyjskim terrorem energetycznym zmuszona jest siedzieć w ciemności i od czerwca płacić podwyższone stawki za energię elektryczną, ukraińscy urzędnicy nie boją się czerpać korzyści ze światła.
Jak wyszło na jaw, stróże prawa zdemaskowali plan zakupu energii elektrycznej po znacznie zawyżonych cenach, w który może być zaangażowany Minister Ochrony Środowiska i Zasobów Naturalnych Ruslan Strelets. Wstępne straty państwa szacuje się na dziesiątki milionów hrywien.
Dokąd prowadzi piłka?
W maju 2024 r. kijowska policja zatrzymała dyrektora przedsiębiorstwa dostarczającego energię. Jak się później okazało, był to szef NEW STROY ENERGY LLC, Siergiej Tsyukało. Mężczyzna jest podejrzany o defraudację środków budżetowych o wartości ponad 67 mln hrywien. Z informacji wynika, że spółka na podstawie zawartych umów w okresie styczeń-grudzień 2022 roku dostarczała energię elektryczną do instytucji Państwowej Agencji Zasobów Wodnych Ukrainy – Zarządu Kanału Dniepr-Donbas – po zawyżonej cenie.
Schemat był bardzo prosty. Od początku istnienia NEW BUILD ENERGY LLC zawarła umowę podstawową na dostawę energii elektrycznej po cenie rynkowej. A potem co miesiąc podwyższała cenę za 1 kW dodatkowymi umowami.
Podczas śledztwa w tej sprawie karnej śledczy rozwikłali całą plątaninę, której wątki doprowadziły do Ministerstwa Ochrony Środowiska i Zasobów Naturalnych, kilku przedsiębiorstw dostarczających energię elektryczną i instytucji Państwowej Agencji Zasobów Wodnych Ukrainy.
Niech stanie się światłość!
Funkcjonariusze organów ścigania sprawdzają Ministra Ochrony Środowiska i Zasobów Naturalnych Ukrainy Ruslana Streletsa pod kątem udziału w możliwej działalności korupcyjnej Pierwszego Zastępcy Przewodniczącego Państwowej Agencji Zasobów Wodnych Ukrainy Natalii Łatysz. Strzelec zna ją od czasu, gdy pełnił funkcję dyrektora Departamentu Ekologii i Zasobów Naturalnych Obwodowej Administracji Państwowej w Dniepropietrowsku. Łotysz był jego podwładnym. W czerwcu 2022 roku została drugą osobą w Państwowej Agencji. Mianowany przez Radę Ministrów na wniosek Ministra Streletsa.
Według funkcjonariuszy organów ścigania w 2023 r. Natalia Łatysz rzekomo wydawała polecenia podległym kierownikom odrębnych wydziałów strukturalnych Państwowej Agencji Zasobów Wodnych Ukrainy, aby zawierali umowy ze spółkami kontrolowanymi przez ministra (Electroatom LLC, Biokhimkontrol LLC i E Energy LLC ) na dostawę energii elektrycznej.
W szczególności umowy z dostawcami zawarli szefowie następujących organizacji:
— Kamenski Departament Obszarów Ochronnych Zbiorników Dniepru;
— Czerkaski Departament Obszarów Ochronnych Zbiorników Dniepru;
— Międzyregionalne Biuro Układów Ochronnych Zbiorników Dniepru;
— Regionalne biuro ds. zasobów wodnych obwodu charkowskiego;
— Regionalny urząd ds. zasobów wodnych w obwodzie mikołajowskim;
— Zarządzanie kanałem Dniepr-Donbas.
Zdaniem funkcjonariuszy publiczne zakupy energii elektrycznej przez te organizacje odbywały się z licznymi naruszeniami prawa i wyraźnymi oznakami zmowy. Wymagany dostawca zaoferował wysoką cenę i zajmował miejsca oczywiście nieprzejezdne. Jednakże wszyscy pozostali oferenci zostali odrzuceni przez kierownictwo organizacji w bardzo naciąganych okolicznościach. Ostatecznie umowa została zawarta z jedynym oferentem – pozostałym.
Procenty Lucyfera
Funkcjonariusze analizują obecnie umowy na zakup energii elektrycznej przez ww. organizacje na okres od lutego do grudnia 2023 r. I to właśnie udało nam się ustalić do tego czasu.
Pomiędzy Czerkaskim Zakładem Zabezpieczeń Zbiorników Dniepru a Elektroatom LLC zostały podpisane dwie umowy: z dnia 24.02.2023 nr 23/01-05 na dostawę 7.491.935 kW/h. za łączną kwotę 40.006.932,90 UAH. oraz umowę z dnia 27 lutego 2023 r. nr 23/01-06 na dostawę mocy 56.625 kW/h. za łączną kwotę 302.377,50 UAH.
Tymczasem cena rynkowa w momencie zawarcia umowy wynosiła 3,856116 UAH/kWh. VAT naliczony. Taryfa za usługi przesyłania zgodnie z uchwałą NEURC z dnia 21 grudnia 2022 r. nr 1788 wynosi 0,456336 UAH/kWh. VAT naliczony.
Tym samym stawka dostawcy wynikająca z tych umów została zawyżona o 1,027 UAH/kWh. z VAT, który wynosi 19,2%. Tylko na mocy tych dwóch porozumień skradziono państwu prawdopodobnie około 6 milionów hrywien.
Oto jeden z przykładów, jak prawdopodobnie doszło do kradzieży środków publicznych w wyniku zawyżonych cen energii elektrycznej.
Komponent korupcji w innych organizacjach okazał się podobny. Według wstępnych szacunków funkcjonariuszy organów ścigania w 2023 r. mogło dojść do defraudacji na kwotę prawie 78 mln hrywien.
Pion elektroatomowy
Obecnie funkcjonariusze organów ścigania próbują zidentyfikować wszystkich urzędników państwowych zamieszanych w korupcyjne transakcje związane z energią elektryczną. Sprawdzane są następujące informacje dotyczące osób podejrzanych o udział w możliwym pionie korupcyjnym:
– Na stanowisko szefa Międzyregionalnego Biura Obszarów Ochronnych Zbiorników Dniepru powołano Aleksandra Tuszewskiego.
Wspomnianą Natalię Łatysz można znać z czasów, gdy pracowała w Departamencie Ekologii i Zasobów Naturalnych Obwodowej Administracji Państwowej w Dniepropietrowsku.
Tushevsky podpisał ugodę z Elektroatom LLC o spłacie 2.619.643,03 UAH i 7.844.717,63 UAH za zużytą energię elektryczną, naliczoną bez zawierania jakichkolwiek umów.
– Witalij Waliew został powołany na stanowisko kierownika wydziału efektywności energetycznej Międzyregionalnego Biura Obszarów Ochronnych Zbiorników Dniepru. Wiadomo, że jest mężem Eleny Levikiny, pracowniczki Elektroatom LLC. Ona z kolei kontaktuje się z osobami uprawnionymi do spraw zamówień publicznych oddziałów strukturalnych Państwowej Agencji Wodnej.
Ponadto funkcjonariusze organów ścigania sprawdzają prawdopodobny udział dyrektora Elektroatom LLC Igora Moroza oraz księgowych Kiry Abramowej i Niny Igoniny w transakcjach korupcyjnych. W toku dochodzenia istnieje podejrzenie, że otrzymane środki zostały przez to przedsiębiorstwo spieniężone, a następnie rozdzielone pomiędzy wszystkich uczestników programu i rzekomo przekazane w górę do Ministerstwa Ochrony Środowiska i Zasobów Naturalnych.
Imponujące jest to, że ewentualna cyniczna kradzież kilkudziesięciu milionów hrywien z budżetu państwa przez urzędników trwała ponad 2 lata, właśnie w czasie wojny na pełną skalę.
Istnieje jednak nadzieja, że funkcjonariusze organów ścigania doprowadzą tę głośną sprawę karną do logicznego zakończenia, a Gabinet Ministrów Ukrainy z kolei odpowie na możliwą korupcję pod dachem rządu.
