„Renesans” Solany w liczbach
Aby lepiej zrozumieć skalę i tempo ożywienia w ekosystemie Solana, przyjrzyjmy się kluczowym metrykom blockchain w chwili pisania tego tekstu. Za punkt wyjścia do porównań weźmy awarię FTX 11 listopada 2022 roku.
Należy pamiętać, że w momencie ogłoszenia upadłości giełdy kryptowalut wskaźniki Solany były już znacznie poniżej wartości szczytowych:
- Notowania SOL : 17 dolarów w porównaniu z 62 dolarami;
- dzienny wolumen obrotu : 2,2 miliarda dolarów (130 milionów SOL) w porównaniu do 6,7 miliarda dolarów (108 milionów SOL);
- liczba aktywnych użytkowników : 506 000 w porównaniu z 292 000;
- średnia dzienna liczba transakcji : 40 milionów wobec 36 milionów;
- kwota zablokowanego kapitału (TVL) : 26 milionów SOL w porównaniu z 10 milionami SOL.
Możesz także przeglądać dane kwartalne z Messari.
Nawet w skali roku nie wszystkie wskaźniki wykazują przekonujący wzrost, ale jeśli porównać je z „najlepszymi czasami” Solany, staje się jasne, jak długo i trudno musi trwać projekt, jeśli chce „wznieść się” na poprzednie wyżyny.
Kluczowy czynnik wzrostu: sektor DeFi
Od lata 2023 roku na Solanie uruchomiono nowe usługi DeFi – platformy pożyczkowe, protokoły LSD i zdecentralizowane giełdy (DEX). Twórcy dążą do stworzenia nowej generacji platform ze „zdrową” tokenomią i wysokiej jakości interfejsem użytkownika/UX.
Kluczowymi projektami nowej fali DeFi na Solanie były Drift , Marinade , Cypher , Solend , Jito i marginalfi . Według DeFi Llama odpowiadają one za lwią część wzrostu TVL blockchainu.
Jednym z czynników napędzających rozwój DeFi w sieci Solana były niskie opłaty, co kontrastuje ze stosunkowo wysokimi kosztami gazu w sieciach Ethereum i L2, takich jak Arbitrum, które w pierwszej połowie 2023 r. odnotowały napływ zdecentralizowanych aplikacji.
Jeśli dodamy do tego zwiększoną stabilność, ogólną świadomość marki i stosunkowo niską aktywność hakerów, to blockchain wygląda atrakcyjnie dla użytkowników. Możliwe jest jednak, że napływ płynności i wzrost liczby transakcji spowodowane są innymi czynnikami – rozwojem LSD i potencjalnymi zrzutami.
Płynna stawka
Blockchain Solana wykorzystuje algorytm konsensusu Proof-of-Stake (PoS), więc aby zostać walidatorem, musisz zablokować określoną ilość SOL. W rzeczywistości oznacza to zamrożenie zasobów bez możliwości wykorzystania ich w zdecentralizowanych aplikacjach.
W sieci Ethereum problem ten został rozwiązany wraz z pojawieniem się usług płynnego stakowania, które zyskały popularność po aktualizacji Shapella.
liczba staków wynosi , a podaż w obiegu wynosi 422 miliony SOL (93%), takie usługi rozwinęły się dopiero w 2023 r.
Spośród pięciu aplikacji o największych zyskach TVL cztery są powiązane z płynnymi stawkami. Najpopularniejsze to Marinade Finance, Jito i Marginfi.
Rozwój usług LSD ma systemowy wpływ na ekosystem Solana, ponieważ:
- należy zakupić tokeny do stakowania, zwiększając w ten sposób wolumen transakcji i płynność na DEX;
- rośnie łączna liczba SOL w inteligentnych kontraktach depozytowych, zmniejszając bezpłatną podaż;
- Płynne tokeny odblokowują kapitał, który następnie jest wykorzystywany w DeFi, na przykład do udzielania pożyczek lub zapewnienia płynności.
Jednocześnie pojawiają się przesłanki do wzrostu ceny SOL i pobudzona zostaje aktywność w aplikacjach zdecentralizowanych, dzięki czemu cały ekosystem otrzymuje impuls do rozwoju.
Kluczowe pytanie brzmi: co motywuje inwestorów do kupowania tokenów i wykorzystywania ich w pierwszej kolejności do płynnego stakowania? Analitycy wymieniają między innymi przyciągnięcie nowych deweloperów, uniezależnienie się od Alameda Research i FTX oraz rozwiązanie kluczowych problemów technicznych. Ale jest jeszcze inny czynnik.
Drophunting i punkty lojalnościowe
Tym, co łączy wszystkie najlepsze aplikacje Solana, jest nie tylko nisza LSD, ale także programy lojalnościowe dla użytkowników.
Większość nowych usług nie uruchomiła jeszcze tokenów, dlatego rozważane są projekty, które mogłyby potencjalnie dystrybuować zrzuty. To przyciąga wielu łowców kropli.
Aby w takich warunkach wdrożyć zdrową tokenomię, programiści uruchamiają programy lojalnościowe. Rozdane w ich ramach punkty można następnie zamienić na żetony. Podobne inicjatywy realizowali:
- MarginFi – 3 lipca 2023 r .;
- Cypher – 18 lipca (ukończono);
- Solend – 3 sierpnia 2023 r .;
- Jito – 14 września 2023 (ukończono – ogłoszono token).
Wzrost liczby transakcji i wielkości kapitału w niektórych serwisach DeFi może wynikać z aktywności użytkowników próbujących zdobyć więcej punktów w nadziei na airdrop.
Tendencję tę wzmacnia rosnąca cena SOL i ogólna atmosfera euforii w obliczu ożywienia na rynku, która zachęca do transakcji wysokiego ryzyka.
W ten sposób otrzymujemy skumulowany efekt kilku czynników: strachu przed straconymi szansami, oczekiwań co do zrzutów, nowego trendu LSD dla Solany i ogólnego wzrostu ceny kryptowaluty. Wszystkie one są tak naprawdę mnożnikami rentowności, które razem tworzą „magnes” kapitału.
Rozwój techniczny Solany i jego wpływ na ekosystem
Pomimo pesymistycznych prognoz i ogólnego spadku aktywności sieci po bankructwie FTX, deweloperzy Solany nie siedzieli bezczynnie. W ciągu ostatniego roku blockchain otrzymał kilka ważnych aktualizacji technicznych i innowacji.
Migracja walidatorów do wersji klienta 1.16 pod koniec września 2023 roku zoptymalizowała wykorzystanie pamięci, rozszerzyła obsługę dowodów o wiedzy zerowej (ZKP) oraz zintegrowała poufne transfery z nowym standardem tokena . Aktualizacja zwiększyła także stabilność sieci i zmniejszyła wymagania sprzętowe dla walidatorów. Oczekuje się, że 1.17 doda jeszcze więcej funkcji integracji ZKP.
State Compression w kwietniu 2023 roku . Rozwiązanie sprawia, że tańsze jest przechowywanie danych poza siecią główną, wykorzystując skróty w łańcuchu w celu potwierdzenia ich autentyczności. Dzięki temu powstały tzw. „skompresowane NFT” ( cNFT ), charakteryzujące się znacznie niższymi kosztami tworzenia i utrzymania. Koszt mięty z dużych kolekcji spadł dziesięciokrotnie.
Według Messariego w trzecim kwartale 2023 roku wydano 40 milionów cNFT przy użyciu protokołów DriP (87% tokenów) i Dialect. I w tej chwili jest to najbardziej aktywna nisza w segmencie NFT Solany.
Dodatkowo Jump Trading rozwija dla Solany własnego klienta – Firedancer , który teoretycznie zwiększy przepustowość blockchainu do 1 miliona transakcji na sekundę. Trwają także prace nad pierwszym lekkim węzłem – Tinydancer , który upraszcza weryfikację transakcji użytkownikom, którzy nie mają dostępu do wydajnego sprzętu
Na tym tle rośnie także zainteresowanie maszyną wirtualną Solana (SVM), która zaczyna być postrzegana jako konkurent dominującego na rynku EVM . Jednym z najbardziej znanych przykładów jest plan rozwoju MakerDAO, który zakłada wykorzystanie SVM do stworzenia własnej sieci. Projekt Eclipse pracuje nad przekształceniem tego frameworka w pełnoprawną warstwę wykonawczą dla sieci modułowych.
To, co najbardziej rzucało się w oczy na co dzień, to brak awarii sieci – w chwili pisania tego tekstu Solana pracuje nieprzerwanie już prawie 300 dni i jest gotowa zaktualizować swój rekord w tym kierunku.
Modernizacja sieci prawdopodobnie będzie miała pozytywny skutek w dłuższej perspektywie. Aktualizacje przyciągną nowych programistów, a także zapewnią użytkownikom niezawodną i dostępną infrastrukturę w okresie hossy, kiedy Ethereum stanie się zbyt drogie i wolne.
(Decentralizacja?
Kluczowym problemem Solany jako blockchainu jest jej centralizacja. Oskarżenia społeczne związane z tym aspektem sieci opierają się na:
- powszechne wykorzystanie centrów danych do obsługi węzłów;
- wysokie wymagania sprzętowe walidatorów;
- brak dywersyfikacji klientów;
- nierówna dystrybucja SOL, z których większość trafiła do pierwszych inwestorów i zespołu projektowego.
Na X łatwo znaleźć wątki zarówno opowiadające się za tymi tezami, jak i te mające na celu obalenie „mitu” o centralizacji Solany. I zespołowi udało się całkowicie lub częściowo rozwiązać część problemów – Jump Crypto zaprezentowało alternatywnego klienta, a wymagania sprzętowe nieco spadły, choć pozostały na tyle wysokie, aby uruchomić węzeł w domu.
Jednocześnie walidatorzy Solany nadal preferują infrastrukturę chmurową. Problem z tym podejściem ujawnił się w listopadzie 2022 r., kiedy dostawca Hetzner zniszczył w jednym momencie ponad 1000 węzłów, co było porównywalne z 20% atakiem na sieć.
W chwili pisania tego tekstu we wdrażanie węzłów zaangażowanych jest ponad 300 centrów danych na całym świecie, zatem prawdopodobieństwo powtórzenia się podobnego scenariusza zmalało. Jednak 18% walidatorów nadal korzysta z mocy dostawcy Terraswitch, 9% korzysta z OVH SAS, a 13% korzysta z usług Amazon. Zmiana umowy użytkownika którejkolwiek z tych firm może spowodować znaczący cios w infrastrukturze Solany.
Nierozwiązany pozostaje także problem centralizacji geograficznej walidatorów – ponad 50% węzłów stawek koncentruje się w Stanach Zjednoczonych. Jednak Ethereum również napotkało podobne trudności.
Do tego warto dodać centralizację obstawiania. Według Solana Compass prawie jedna czwarta całej zablokowanej płynności jest w posiadaniu 45 największych walidatorów, a średnie depozyty wahają się od 500 000 SOL do 99 999 999 SOL.
Ponadto 22 największe walidatory łącznie kontrolują ponad 33% udziałów, co jest potencjalnie niebezpieczne dla mechanizmu konsensusu PoS.
Wskaźnik Nakamoto , służący do pomiaru decentralizacji Solany , który osiągnął szczyt w sierpniu 2023 r., również zaczął spadać i obecnie wynosi 22 punkty.
W efekcie, jeśli od strony technicznej deweloperom udało się ograniczyć centralizację blockchaina, to organizacyjnie staking Solany jest w zasadzie kontrolowany przez grupę dużych posiadaczy SOL, a większość węzłów zlokalizowana jest w USA i jest potencjalnie podatna na ataki decyzje polityczne władz.
Badania nad mieczem Damoklesa Alamedy
Uzależnienie Solany od działań swojego największego inwestora, Alameda Research, a dokładniej likwidatorów upadłej spółki, nie zniknęło. Posiada 25 milionów SOL, co stanowi 6% wszystkich postawionych tokenów. Dla porównania, w chwili pisania tego tekstu łączna liczba niestakingowych SOL wynosiła 27 milionów.
Na razie projekt jest stosunkowo bezpieczny, gdyż Alameda nabyła aktywa w ramach stopniowego odblokowania, a kryptowaluta firmy jest zamrożona w inteligentnych kontraktach Solana. Średni okres odblokowania tych zasobów to listopad 2025 r.
I choć trudno przewidzieć, jak będzie wyglądał rynek, gdy likwidatorzy Alameda Research otrzymają większość tokenów, to niemal pewne jest, że zostaną one sprzedane. Sprzedaż takiego wolumenu aktywów będzie wymagała starannie opracowanych harmonogramów sprzedaży, ale w ten czy inny sposób 14% podaży znajdującej się w obiegu będzie miało wpływ na notowania SOL.
Jednak aktywa skutecznie pokonują presję ze sprzedaży tokenów na bilansie FTX. Giełda już prawie zakończyła cykl wdrożeniowy, wysyłając na inne platformy prawie 7 mln SOL. W chwili pisania tego tekstu na FTX pozostało jeszcze 3400 tokenów, ale jest mało prawdopodobne, aby miało to duży wpływ na cenę.
Drugą przeszkodą na drodze do „świetlanej przyszłości” Solany jest kryzys płynności, który może zostać wywołany zrzutami w „słabych rękach” lub zmniejszonymi zachętami ze strony aplikacji ekosystemowych DeFi.
Tendencję tę może pogłębić spadek ceny SOL, wywołany samymi badaniami Alameda Research lub innymi niekorzystnymi warunkami rynkowymi. Nie każdy ma na tyle wiary w Solanę, aby inwestować w tracące na wartości aktywa. Zwłaszcza jeśli inne ekosystemy mogą zaoferować bardziej atrakcyjne warunki.
Zatem szybki rozwój Solany i rajd SOL opierają się na trzech głównych czynnikach:
- pojawienie się i szybki rozwój usług płynnego stakowania;
- programy lojalnościowe i możliwe zrzuty tokenów z nowych protokołów DeFi;
- rosnąca popularność SVM i techniczny rozwój blockchain.
Trudno jednak przewidzieć, jak długo utrzyma się dynamika platform LSD i jak zachowają się użytkownicy po otrzymaniu oczekiwanych dystrybucji. Możliwe, że po tym okresie rozwój TVL Solana wyhamuje i sieć ponownie osiągnie plateau, na którym znajdowała się od upadku FTX.