Szukam „kreta” w NABU

W ubiegłą środę w „sercu” bloku antykorupcyjnego wybuchł ropień: rozlał się ostry kryzys wewnętrzny, w który pogrążyły się NABU i SAPP.

Powód jest bezprecedensowy – przecieki NABU na korzyść Bankovej mogą mieć miejsce na najwyższym szczeblu biura antykorupcyjnego. Aby uzyskać obiektywny obraz tego, co się dzieje, dziennikarze pisma ZN.UA nie tylko czytali między wierszami oficjalnych raportów, ale także rozmawiali z wysokimi rangą źródłami pracującymi w SAPO, NABU i OGPU.

O początku konfliktu między instytucjami wyszło na jaw, gdy SAPO wspólnie z Departamentem Dochodzeń Strategicznych Policji Krajowej przeprowadziło przeszukanie jednego z detektywów NABU, o czym pisał Jurij Butusow. Jednocześnie w całym kraju grzmiało nazwisko zastępcy szefa OPU Tatarowa, którego kieszonkową armię rzekomo wykorzystywał szef SAPO Aleksander Klimenko. W ten sposób cień padł na głowę SAP.

SAPO natychmiast wydało powściągliwe oświadczenie, w którym wyjaśniło, że śledztwo w sprawie wycieku informacji do NABU w ramach jednego z postępowań karnych jest w toku, a w sprawę włączyła się policja, ponieważ NABU nie dysponowało wystarczającymi siłami własnymi. (Mówimy o postępowaniu karnym przeciwko byłemu szefowi Obwodowej Administracji Państwowej w Dniepropietrowsku Rezniczence, a także jego partnerowi, obecnemu konsultantowi Obwodowej Administracji Państwowej Jurijowi Golikowi, w którym w ramach „Wielkiej Budowy”). NABU natychmiast zareagowało: mówią: nie kłam, mamy środki, żeby znaleźć „kreta”.

Mieszkańcy Ukrainy obserwujący to, co się dzieje, całkowicie zdezorientowani zeznaniami tych, którym wcześniej ufali bardziej niż innym funkcjonariuszom organów ścigania, zaczęli budować własne teorie spiskowe, z których wnioski sprowadzały się do jednego: Bankova „zhakowała” zarówno NABU, jak i SAPO. Niewiele pomógł także mecenat liderów opinii publicznej ze sfery antykorupcyjnej, którzy od razu publicznie stanęli po stronie Aleksandra Klimenko.

Strony wroga przeprowadziły akcję reanimacyjną samodzielnie. Trzy dni wystarczyły, aby szef SAPO Aleksander Klimenko i dyrektor NABU Siemion Krivonos zawarli rozejm i uścisnęli sobie ręce. Wcześniej Krivonos poinformował, że jego pierwszy zastępca, Gizo Uglava, został zawieszony w pełnieniu obowiązków na czas śledztwa, potwierdzając tym samym powagę sytuacji.

Oczywiście aktywnie starają się publicznie zagoić ranę, aby zachować jeśli nie reputację bloku antykorupcyjnego, to interakcję jego instytucji w ramach tysięcy otwartych spraw. Klimenko i Krivonos można zrozumieć. Ale ropa płynie - konieczne jest przecięcie, umycie i ponowne zszycie.

Hipotetyczny „kret” (to oczywiście wymaga jeszcze udowodnienia) stoi na czele NABU od chwili jego powstania. A jeśli Gizo Uglava rzeczywiście naruszył prawo, to jeśli chodzi o skalę konsekwencji, jest to sprawa na szczeblu prezesa Sądu Najwyższego Knyazewa. Oraz nasi międzynarodowi partnerzy, którzy byli bezpośrednimi uczestnikami powstania NABU. Tak czy inaczej, jesteśmy w środku idealnej burzy.

Co się właściwie stało? Czy powinna się martwić Bankova, która już w czasie wojny była gęsto zaludniona konsultantami zajmującymi się sprawami korupcyjnymi na najwyższym szczeblu? Jakie mogą być konsekwencje dla państwa jako całości, jeżeli blok antykorozyjny nie oczyści się? A do jakiego poziomu w ogóle powinno dojść to oczyszczenie, aby wyrwać z korpusu bloku antykorozyjnego brzydkie korzenie, które zasadziły w nim władze?

Sprawa Reznichenko/Golik, w trakcie śledztwa odnotowano wyciek

Nie możemy obejść się bez krótkiego przypomnienia istoty sprawy, od której właściwie wszystko się zaczęło. Latem 2022 roku, w odpowiedzi na śledztwo dziennikarzy pisma „Naszy Groszi” w sprawie wygranych przez Budinvest Engineering LLC przetargów na remonty dróg w obwodzie dniepropietrowskim o wartości ponad 1,5 mld UAH, NABU i SAPO wszczęły postępowanie karne. Sprawa miała wstępną kwalifikację z art. 364 (nadużycie władzy i oficjalnego stanowiska) i 209 (pranie pieniędzy) Kodeksu karnego Ukrainy i dotyczyła kluczowych osób w sztabie prezydenta.

Wszystko w tej sprawie jest niezwykłe, poczynając od lukratywnych romantycznych relacji byłego gubernatora Rezniczenki, który został szybko odwołany przez prezydenta, niedawnego odrodzenia się z popiołów byłego zastępcy szefa OPU Cyryla Tymoszenko w Ministerstwie Obrony Narodowej, a także kończąc na betonowym „dachu” gabinetu prezydenta dla niezastąpionego konsultanta „Wielkiej Budowy” Jurija Golika. Wszyscy są zaangażowani w tę sprawę.

Aby na początku kwietnia być na bieżąco ze sprawą, ZN.UA rozmawiała ze źródłami NABU bliskimi śledztwu. Już wtedy wiedzieliśmy, że dochodzenie poczyniło pewne postępy. Najważniejsze w sprawie jest udowodnienie, że państwo poniosło szkodę. A było to możliwe pomimo oporu Państwowej Służby Audytu, kontrolowanej przez Ministra Finansów Siergieja Marczenko, o czym szczegółowo już pisaliśmy. Minister, będący jednocześnie przyjacielem i partnerem rowerowym Jurija Golika, nigdy nie udzielił szefowi Państwowej Służby Audytu zgody na podpisanie oficjalnej konkluzji dla NABU. Byli tam jednak uczciwi pracownicy, z których pomocy biuro skorzystało.

Według badania, które dochodzenie mimo wszelkich przeszkód przeprowadziło, straty rządu wynikające z przeszacowania kosztów materiałów wyniosły prawie 300 milionów hrywien. A śledztwo ma ten dokument. Pozostała część 1 miliarda 200 milionów hrywien jest klasyfikowana jako niewłaściwe wykorzystanie środków budżetowych, oprócz legalizacji dochodów z przestępstwa.

W tym samym czasie na początku kwietnia miała miejsce seria poszukiwań nad Dnieprem. Według źródeł NABU śledztwo skupiło się na szerszym kręgu osób powiązanych z firmami, za pośrednictwem których – zdaniem śledczych – wypłacano pieniądze. I są to nie tylko wysocy rangą urzędnicy administracji regionalnej, ale także tzw. funty.

Jeśli chodzi o urzędników wysokiego szczebla, przeprowadzono rewizję u zastępcy przewodniczącego Obwodowej Administracji Państwowej w Dniepropietrowsku Igora Bespalczuka, w wyniku której skonfiskowano sprzęt komunikacyjny i tym podobne. Detektywi odwiedzili także biuro firmy „Budinvest Engineering” (której założycielką jest partnerka biznesowa Reznichenko Yana Khlanta), gdzie skonfiskowali także sprzęt komunikacyjny i sprzęt komputerowy. Ponadto sama trenerka fitness przyjęła gości.

Już wtedy źródła w SAPS, podsumowując wyniki poszukiwań, były sceptyczne. Ich zdaniem poszukiwania były nieskuteczne: „Albo zaangażowane osoby przestrzegają wzorowej higieny informacji, albo doszło do nowego wycieku informacji i zostały o tym uprzedzone”.

NABU tak nie uważało. „Zwykle nie boimy się powiedzieć, czy wyniki wyszukiwania wyciekły, ale nie tym razem” – twierdzi źródło. „Wyszukiwanie to historia trudna do przewidzenia, nie wiesz, co znajdziesz. Możesz zaskoczyć zaangażowaną osobę, ale będzie ona miała najnowszy model iPhone'a, bezpiecznie zamknięty. Jednocześnie musimy zrozumieć, że mamy do czynienia z dość doświadczoną grupą przestępczą; osoby te mieszkają i poruszają się w odpowiednim środowisku od kilku dni. Wszyscy doskonale zdają sobie sprawę, że toczy się postępowanie karne i mają wystarczającą liczbę doradców, którzy doradzą, jak postępować prawidłowo i jak zabezpieczać informacje”.

https://zn.ua/img/forall/u/550/7/%D0%A4%D0%9E%D0%A2%D0%9E_1%20(4).jpg

„Jurij Golik jako konsultant zewnętrzny ma kompleksowy i stały dostęp do kwartału rządowego i władz publicznych. Konsultant większość swojej działalności gospodarczej prowadzi w jednym z najbardziej chronionych miejsc w naszym kraju. Dokumentowanie jego przestępczej działalności jest, delikatnie mówiąc, nieco skomplikowane” – wyjaśnia inne źródło.

W kwietniu w mieszkaniu Golika nie przeprowadzono żadnych przeszukań. NABU przeszukało go jednak w 2023 r., choć pojawiły się z tym pewne trudności. Detektywi musieli po prostu zatrzymać jego samochód, przeszukać go i skonfiskować sprzęt komunikacyjny, w tym telefon. To on wywołał wojnę między departamentami. Ale nie od razu.

„Telefon zawiera pośrednie dowody na to, że Golik znajduje się w skorumpowanym systemie” – podało w kwietniu źródło – „Ale żebyście zrozumieli, czym jest telefon Golika: jest to najnowszy model iPhone'a, systemy bezpieczeństwa, modemy, identyfikatory, które stale zmiany, w Nie ma kart SIM. Dlatego za pomocą jego telefonu komórkowego nie da się ustalić, gdzie się znajduje. NABU przeprowadziło całą operację, aby go złapać i przeszukać.”

Ci, którzy od dawna pracują w systemie i zajmują się działaniami operacyjno-rozpoznawczymi, nie mają złudzeń co do tej osoby. „Są po prostu przypadki, w których wiemy dużo, ale niewiele możemy udowodnić” – dodaje źródło. „Cały kraj wie, że jest on pomysłodawcą wielu planów, ale nie ma bezpośrednich dowodów. Nie dlatego, że Golik jest nietykalny, nie dlatego, że ktoś może ujawnić sprawę, ale dlatego, że jest osobą bardzo przygotowaną. Jeśli wyobrażasz sobie, jak popełniane są przestępstwa, Golik jest zawsze po stronie.

Nic nie podpisał. Jest po prostu komunikatorem z OPU. Architekt obwodu. Wymyśla coś, pomaga to zorganizować na szczeblu kierowniczym, nie komunikując się z nikim poza samym Reznichenko, jeśli mówimy konkretnie o tej sprawie. Jeżeli rozmowa z konsultantem nie jest nagrywana, to koniec. On odszedł."

Ale dosłownie trzy tygodnie (!) po tej rozmowie następuje przełom w sprawie. Detektywi, kontynuując pracę telefoniczną, znajdują potwierdzenie, że Golik otrzymał szczegółowe informacje o przebiegu śledztwa za pośrednictwem pośrednika – biznesmena i byłego szefa Obwodowej Administracji Państwowej Browary Gieorgija Birkadze, który podobnie jak Golik ma biuro w Pałacu Prezydenckim. biuro. To Birkadze, komunikując się ze źródłem z NABU, popełnił błąd, który detektywi udało się namierzyć w telefonie Golika. Przeszukano także mieszkanie Birkadze.

Telefon Golika i „mały detektyw”, który działał zgodnie z prawem

To jest bardzo ważne. Rozpatrując sprawę „Wielkiej Budowy” (a dotyczy ona sprawy Rezniczenki/Golika), musimy jasno zrozumieć, że przedwojenny projekt prezydencki, początkowo podzielony na dwie równej wielkości konkurencyjne fragmenty (wicepremier Aleksander Kubrakow, który niedawno odwołany, a Ministerstwo Infrastruktury odniosło swój historyczny sukces), żywy i technologicznie przestawiony na grunt wojskowy. Nie można tego powiedzieć o naszym rządzie.

Przy tej okazji uważni politycznie ludzie od razu zadali sobie pytanie: dlaczego właśnie teraz telefon Golika ujawnił swoje tajemnice, mimo że został skonfiskowany rok temu? Dlaczego właśnie w momencie rezygnacji Kubrakowa, który przegrał wojnę ze swoimi byłymi partnerami, pojawia się telefon i podważa sytuację z Golikiem siedzącym na Bankowej? Straszne podejrzenia. Również na tle tego, jak odkrywczo przywódcy opinii publicznej z Antikoru, topiąc skorumpowanego urzędnika Golika, nie zauważają problemów Kubrakowa. Zapominając, że słuszna rola demaskowania korupcji (a Aleksander Kubrakow i „swój” na rzecz przeciwdziałania korupcji Mustafa Nayem współpracował z NABU w przypadku przekupstwa deputowanych dwóch osób) nie przekreśla „zasług” tego zespołu w budowie i dziedzina legislacyjna restauracji. Dashing ich wszystkich zdezorientował, czy co?

Ale my jesteśmy za obiektywnym obrazem. Zatem po krótkim przybliżeniu problemów środków antykorozyjnych (mamy nadzieję, że tylko w komunikacji) zejdźmy na poziom konwencjonalnego detektywa, który odkrył fakt wycieku informacji w prowadzonej przez siebie sprawie i po prostu działał zgodnie z prawem.

„Telefon Golika był przez długi czas zablokowany” – mówi nasze źródło. „Procedura odblokowania, aby można było z niego wypompować wszystkie dane, została przeprowadzona przez partnerów międzynarodowych po długich negocjacjach i legalizacji procesu w ramach międzynarodowych. Biuro otrzymało go pod koniec listopada ubiegłego roku.”

Jednak według źródła nie było w nim praktycznie nic, co miałoby związek z postępowaniem karnym. Wszystkie czaty zostały wyczyszczone; detektywi mieli do dyspozycji jedynie pamięć podręczną: ponad 100 tysięcy różnych zdjęć, filmów i plików audio. W trakcie poszukiwań wstępnych wyszukiwano słowa kluczowe istotne dla sprawy. „Wiesz, zadaniem detektywów nie jest po prostu węszenie w życiu osobistym ludzi” – wyjaśnia źródło.

Wstępne poszukiwania nie przyniosły żadnych rezultatów. Następnie zamglone oko zastąpiono świeżym, oddając urządzenie Golika innemu detektywowi, aby mógł jeszcze raz na wszystko spojrzeć i ponownie posłuchać. Zajęło to kilka miesięcy. I detektyw miał szczęście. Rozmowa Golika z Birkadze, pośrednikiem między Golikiem a NABU, była automatycznie kasowana co dziesięć sekund. Ale Birkadze wysłał Golikowi zdjęcia wiadomości od informatora NABU. Po automatycznym usunięciu zdjęcia te pozostały w pamięci podręcznej telefonu Golika. Oczywiście nie przyszły one jeden po drugim, ale zostały rozrzucone jak perły w oceanie. Jeden może być numerem 1000, drugi – numerem 2000, trzeci – numerem 65 000… Dlatego tak długo trwało tworzenie ogólnego obrazu.

Według źródeł trzy osoby korespondowały ze sobą od 2021 roku. Detektywi zidentyfikowali już osobę nr 1 – jest to detektyw NABU, umownie „Valera” (nie prowadził śledztwa w sprawie Reznichenko/Golik, ale pracował w tajnej jednostce). Osoba nr 2 to Georgy Birkadze, który był w stałym kontakcie z Valerą.

Z osobą nr 3 – pewnym wysokiej rangi „Japończykiem” – jest trudniej. Rzadko uczestniczy w korespondencji, ale często się o nim wspomina. Najprawdopodobniej jest jednym z przywódców NABU. „Z kontekstu korespondencji jasno wynika, że ​​jest to osoba, która posiadała pełną informację o wszystkich sprawach, nadzorowała wszystkie wydziały i trzeba było uzyskać od niej zgodę na prowadzenie działań oraz pozyskanie środków na śledztwo” – mówi. źródło w SAPS.

Były dyrektor NABU nie jest już potrzebny, bo po jego dymisji przecieki trwały nadal. Obecny to też minus, bo przyszedł później. Pozostał pierwszy zastępca dyrektora NABU Gizo Uglava. W tym miejscu warto wyjaśnić, że fakty przecieków zostały ujawnione w wydziale, na którego czele stoi protegowany pierwszego zastępcy dyrektora. Co obala kolejną teorię spiskową, jakoby zdemaskowanie Ugławy zorganizował były szef Głównego Wydziału Śledczego (GPD) Andriej Kałużyński wraz z byłym dyrektorem Artemem Sytnikiem.

Reakcja dyrektora NABU Krivonosa i utrata zaufania do biura

W przypadku wykrycia naruszenia prawa przez pracowników NABU, prawo stanowi, że osoba, która odkryła to naruszenie, ma obowiązek osobiście powiadomić dwóch urzędników – dyrektora NABU i kierownika Departamentu Kontroli Wewnętrznej (ICD). Jest tu pewna logika: pozwala to zachować tajemnicę. Gdyby takie dokumenty były, relatywnie rzecz biorąc, zarejestrowane w urzędzie, to dowiedzieliby się o tym wszystkim jeszcze tego samego dnia.

Dalej są same pytania.

24 kwietnia detektyw, który w skrytce telefonu Golika znalazł zdjęcia korespondencji i materiały dotyczące jego sprawy, zgodnie z instrukcjami, przesłał notatkę dyrektorowi NABU Siemionowi Krivonosowi. Dyrektor ma obowiązek niezwłocznie powiadomić Prokuratora Generalnego lub jego zastępcę (szefa SAPO). Dodatkowo należy wydać polecenie rejestracji sygnału w ERDR.

Ale Siemion Krivonos tego nie zrobił.

Dopiero 3 maja dokument został zarejestrowany w ERDR.

Dopiero 9 maja Krivonos poinformował o tym szefa SAP Klimenko.

10 maja Klimenko powołał grupę detektywów UVK do przeprowadzenia wewnętrznego śledztwa, a oskarżycielem procesowym w tej sprawie został sam szef SAPS.

Wszystko to zajęło 20 (!) dni. Co więcej, według źródeł w NABU, po 10 maja w NABU UVK nic się nie wydarzyło. żadnych działań dochodzeniowych. Detektyw, który odkrył fakty, nie został nawet przesłuchany.

Dlaczego Krivonos się wahał? Tutaj zeznania stron nie są zbieżne.

Po pierwsze, NABU twierdzi, że złożony przez detektywa „raport” nie wskazywał bezpośrednio na możliwy udział w przeciekach pierwszego zastępcy. To rzekomo obiektywnie spowolniło proces, skreślając go z listy priorytetów reżysera. Jednak kontekst omawianych informacji wskazywał już, że mógł to być tylko jeden z szefów biura, zaznajomiony z pracą wszystkich pionów.

Co więcej, wprowadzenie informacji o nazwiskach mogłoby doprowadzić do przekazania sprawy Państwowemu Biuru Śledczemu, które jest całkowicie kontrolowane przez Bankovaya. Choć zadaniem UVK było sprawdzenie wszystkich możliwych wersji w ramach śledztwa, którego NABU nie wszczęło w terminie. Rozumiesz już poziom problemów, prawda? Ale przejdźmy dalej.

Po drugie, wyciekom uległy także wszystkie wyszukiwania w sprawie wycieku danych śledczych, które następnie SAPS przeprowadził przy udziale Policji Krajowej, bez ostrzeżenia dyrektora NABU. A tutaj mówimy przede wszystkim o Birkadze. Kto ujawnił wyniki poszukiwań, gdyby wiedzieli tylko Klimenko, Krivonos, szef UVK i detektyw?

Jak rozumiesz, wersje różnią się między stronami. Jednocześnie część znających się na rzeczy osób słusznie wspomina policję zaangażowaną w sprawę przez SAPS oraz sędziego, który wydał pozwolenie na przeszukanie. Jeśli chodzi o NABU, tamtejsze źródła twierdzą: Wszystkiemu winien jest SAP, który w tajemnicy za plecami NABU przesadził i wysłał do banków wnioski z fabułą potencjalnych oskarżonych. „Minutę później ich skrzynie znalazły się na stole Uglavy” – wyjaśnia źródło. Przez dziesięć lat bez rotacji na stanowisku kierowniczym w NABU Uglava nie mógł nawet ruszyć palcem, aby uzyskać ważne dla niego informacje. SAPO zaprzecza temu, twierdząc, że we żądaniach nie było żadnej fabuły.

Po trzecie NABU twierdzi, że szef SAP Klimenko po 10-tym był w stałym kontakcie z Krivonosem i znał niemal wszystkie motywy swoich decyzji. Krivonos rzekomo chciał, aby w trakcie śledztwa Uglava sam wyjechał. Potrzebował jednak czasu, aby porozmawiać z Uhlawą. O ile więcej, jeśli ostatecznie 95% informacji o wycieku w sprawie Reznichenko/Golik zostało już utraconych z powodu opóźnień w wewnętrznym śledztwie i wycieku wyników poszukiwań?

Po czwarte atmosfera w NABU. Według źródeł „były to najgorsze dwa tygodnie w życiu detektywa, który swoją decyzją potwierdził w drodze konkursu dla detektywów żywotność specjalnie utworzonej niegdyś oddolnie instytucji. I nie z góry, przez menadżera, który tworzy zespół pionowo, dla siebie. Jednocześnie było jasne, że ludzie na samej górze biura widzą, z kim jest związany problem, ale nie podejmują żadnych decyzji”. – I to było na granicy niebezpiecznego, wiesz? – mówi źródło, – Nie wierzyli detektywowi, który działał zgodnie z prawem, nie wierzyli, że Uglava mógłby to zrobić. Na przykład styl komunikacji nie jest taki sam, to na pewno nie on.

Tutaj możesz rozmawiać ile chcesz na tematy związane z osobistym zaufaniem lub nieufnością do kogoś. A tym bardziej jego pierwszemu zastępcy, który pracował pod pierwszym dyrektorem NABU i nie budził pytań wśród opinii publicznej. Stylu korespondencji nie będziemy nawet komentować, bo od przewodniczącego Rady Najwyższej Kniaziewa (zawsze w nienagannym porządku) nie spodziewano się tonu handlarza targowego.

Ale jest kluczowa piąta rzecz: gdyby dyrektor NABU działał zgodnie z prawem, powstałby prawnie prawidłowy łańcuch, przeprowadzonoby teraz wewnętrzne dochodzenie i reputacja bloku antykorupcyjnego nie byłaby zniszczona uszkodzony. Oraz zaufanie do zespołu NABU.

Jest jeszcze jeden subtelny punkt w tej historii, związany z losem konkretnej osoby. Zarówno NABU (nawet część kierownictwa), jak i SAPO uważają, że wielki tajny detektyw „Valera” (mówimy o detektywie Valery Polyuga. - I.V.), którego dom został przeszukany, został wykorzystany w ciemności. Następnie następuje dramat.

„Valera to bardzo przyzwoita osoba i profesjonalny, twardy detektyw. Przeprowadził całą tajną część operacji przeciwko Kniaziewowi” – ​​mówi jeden ze świadków w NABU. „Mieszka w 30-metrowym mieszkaniu. Tak, jego wiadomości były na zdjęciach. Ale chodzi o to, że może nie zrozumieć celu.

Wyobraź sobie sytuację: ujawniasz wszystko, co dzieje się w biurze i musisz w jakiś sposób zalegalizować komunikację z określonymi osobami. Kiedy mówię o legalizacji, mam na myśli stworzenie niszy prawnej na wypadek, gdyby coś poszło nie tak. Najlepszym sposobem jest poinstruowanie warunkowego „Valera”, aby powiedział: „Słuchaj, jest świetny kontakt, musisz współdziałać”.

W tej sytuacji Birkadze można nawet wyobrazić sobie jako agenta NABU na Bankowej. Powstaje jednak pytanie: dlaczego Golik od trzech lat nie trafił do więzienia? Tak naprawdę wszystko, co dzieje się obecnie w związku z „Valerą”, z której robi się kozła ofiarnego, wskazuje na niską jakość instytucjonalnych procedur wewnętrznych w NABU”.

Praca tzw. jednostki D2 (Drugiej Głównej Jednostki Specjalnej Detektywistycznej), która początkowo istniała oddzielnie od innych jednostek i zawsze podlegała bezpośrednio Sztabowi, często rodzi wiele pytań w samym biurze. Rzeczywiście, oprócz pracy oficjalnej, detektywi wykonali wiele „ręcznych” instrukcji od pierwszego zastępcy. A teraz to wszystko na pewno wyjdzie na jaw. Dlatego obecna sytuacja jest powodem do przywrócenia porządku.

Dźwignie nieograniczonego wpływu pierwszego zastępcy i restrukturyzacja NABU

Aby zrozumieć skalę problemu związanego z rolą Gizo Uglavy w tej historii, trzeba przypomnieć skalę uprawnień pierwszego zastępcy. Dosłownie dwa dni przed skandalem ZN.UA opublikowało artykuł szefowej wydziału prawnego KPCh Eleny Szczerban, który dotyczył restrukturyzacji oddziałów NABU.

Krótko mówiąc, według KPCh głównym problemem jest to, że po rozwiązaniu Głównego Wydziału Detektywistycznego (GPD), na którego czele za sterów Sytnika stanął Andriej Kałużyński, władza w NABU została rozdzielona pomiędzy cztery odrębne wydziały. Każdy z nich ma swojego przywódcę.

Nadzoruje je nie osoba procesowa, ale osoba administracyjna – Uglava. Nie ma prawa wglądu w materiały postępowania przygotowawczego. Poza tym nie podpisuje żadnych dokumentów, czyli za nic nie odpowiada. Rozwiązaniem jest albo przyznanie mu uprawnień procesowych i odpowiedzialności prawnej, albo powrót do starego modelu, gdy pomiędzy kuratorem a detektywami stoi ktoś posiadający uprawnienia procesowe, który jest w stanie wszystkich koordynować. Podobnie jak wcześniej Kałużyński.

Natychmiast otrzymaliśmy uwagi i oskarżenia o publikację materiałów, w których rzekomo zastosowano podwójne standardy. Między innymi ze źródeł w NABU, które ich zdaniem po prostu powróciły do ​​pierwotnego modelu swojej konstrukcji. „Dlaczego, mówiąc o drakońskiej potędze Ugławy, zapominacie o czterech szefach dywizji wyposażonych w te same prawa, co Kałużyński? Dlaczego odwołujesz ich domyślną rolę? Podlegają Ugławie w taki sam sposób, w jaki był mu podporządkowany Kałużyński. Jaki jest problem?".

Spróbujmy wyjaśnić.

NABU jest specyficznym organem centralnym o specjalnym statusie. Z punktu widzenia administracji procesowej praca toczy się w trzech równoległych płaszczyznach prawnych.

Pierwsza to pion administracyjny. Zgodnie z prawem kierownikom wydziałów przysługują uprawnienia administracyjne, z których w ten czy inny sposób korzystają. Istnieją wytyczne administracyjne w tej sprawie. Nie ma znaczenia, czy to Uglava, Krivonos, czy Sytnik. Pewne uprawnienia prawne mają znaczenie.

Drugi to proces karny i procedury karne. Tutaj detektyw nie potrzebuje nikogo poza prokuratorem. Warunkowy pion administracyjny w tej płaszczyźnie i brak uprawnień prawnych. Ważne jest, aby to zrozumieć.

Trzecia to działalność operacyjno-rozpoznawcza, w której kierownictwo administracyjne również nie ma żadnej władzy.

Jaka jest zatem istota nadzoru nad pierwszym zastępcą?

Nie ma jednak mechanizmu prawnego, który zobowiązałby warunkowego Kałużyńskiego do terminowej odpowiedzialności przed Ugławą. Istnieje jedynie wewnętrzne zarządzenie dyrektora dotyczące nadzoru nad Uglavą. Jest tylko rozwiązanie najbardziej konwencjonalnego Kałużyńskiego: akceptuję reguły gry w oparciu o zaufanie do przywódców.

Niestety w ramach nowej struktury nadzór ograniczył się do usuwania informacji przez kierownictwo administracyjne. Kierownicy wydziałów regularnie, co tydzień, muszą przekazywać informacje o tym, co detektywi planują zrobić na poziomie każdego wydziału i jednostki. Z nazwiskami oskarżonych i tak dalej. Wcześniej też dzielili się informacjami, ale według pewnych, relatywnie rzecz biorąc, rezonansowych procesów. „Jeśli warunkowo pójdziemy na przeszukanie syna Awakowa, logiczne jest, że kierownictwo powinno o tym wiedzieć, ponieważ musi być gotowe do zareagowania i zajęcia stanowiska” – mówi źródło.

„A co najważniejsze, załóżmy, że jesteś na stanowisku pierwszego zastępcy i detektywi przekazują Ci ważne informacje. Żyjesz z tym, działasz na nim, używasz go i przekazujesz detektywistyczne uwagi, które pomogą rozwiązać sprawę. Zatem: obecnie nie ma żadnej informacji zwrotnej od NABU. Kierownictwo pracuje wyłącznie na potrzeby recepcji – dodaje rozmówca.

„Można to różnie interpretować” – wyjaśnia inne źródło – „Bo z jednej strony na mocy wewnętrznego porządku pierwszy zastępca odpowiada, kieruje, koordynuje i tak dalej. Z drugiej strony, czy ma prawo posiadać informacje stanowiące tajemnicę śledztwa lub dochodzenia operacyjnego? Co więcej, jeśli pojawią się, względnie rzecz biorąc, wątpliwości co do jego uczciwości. W takiej sytuacji, jeśli kierownik organu dochodzeniowego przedprocesowego jest jeden i to on postanawia ograniczyć dostęp pierwszego zastępcy do tej czy innej informacji, to znacznie łatwiej jest to ograniczyć w ramach jednego organu. Oznacza to, że jeśli masz zaufanie, mówisz, ale jeśli wątpisz, blokujesz ten kanał. Ale po pierwsze, czterem menedżerom trudno jest jednocześnie blokować przepływ informacji, a po drugie, nadal muszą jakoś wymieniać informacje. Trzeba, żeby ktoś rozumiał, co się dzieje w każdym z działów. Inaczej – chaos. Kiedy wszyscy biegną w jednym kierunku i przeszkadzają sobie nawzajem. Jeden planuje operację, drugi zaangażował się z wyprzedzeniem i właściwie zrujnował operację, która była ważniejsza i skuteczniejsza”.

Niezależnie od tego, jak zakończy się śledztwo w sprawie przecieków w NABU, oczywiste jest, że istotna jest kwestia optymalnej struktury biura i odpowiedzialności kuratorów administracyjnych. Stanowisko pierwszego zastępcy wymaga także odrębnej normy prawnej dotyczącej rotacji, aby wykluczyć monopol, wzajemną odpowiedzialność i inne „uroki” wiecznych rządów.

Zagrożenia i szanse kryzysu

Po pierwsze, jest już całkiem jasne, że skuteczność NABU nie zależy od liczby detektywów, jej wiedzy specjalistycznej, ani nawet od jakości prawa. Chodzi przede wszystkim o ludzi, zasady i zaufanie. Jeśli ich tam nie ma, to nawet przy wszystkich wodotryskach i gwizdkach nie będzie rezultatu. Zaufanie do NABU zostało dziś podważone zarówno na poziomie organizacji i struktury procesów, jak i na poziomie reakcji kierownictwa na czerwony sygnał z dołu. Czy obecnemu dyrektorowi NABU Krivonos uda się przywrócić atmosferę zaufania w instytucie? To pytanie jest ważniejsze niż liczba niewątpliwie znaczących wdrożeń, które udało mu się zaprezentować społeczeństwu.

Co więcej, wewnętrzne oficjalne dochodzenie w NABU jeszcze się nie rozpoczęło ani w sprawie faktów dotyczących przecieków, ani w sprawie faktów, o których wiedział Uglava. A jeśli mówimy o zwolnieniu z artykułu, to bez oficjalnego śledztwa jest to po prostu niemożliwe.

Po drugie, pomimo braku właściwej reakcji prawnej szefa NABU, budowana oddolnie instytucja zadziałała. Mały detektyw odkrył naruszenie i postąpił zgodnie z prawem. O takich rzeczach nie można milczeć. Z powodu braku gwoździa zaginęła podkowa; z powodu zgubionej podkowy wiadomość nie została dostarczona. Ponieważ wiadomość jest spóźniona, wojna jest przegrana. Polityka małych kroków ma kluczowe znaczenie, szczególnie gdy coś pójdzie nie tak. Mówienie o problemie i tolerancji dla naruszeń powoduje, że wszyscy zaczynają się do tego przyzwyczajać.

W tej sytuacji wiele zależy od stanowiska zajmowanego nie tylko przez reżysera, ale także przez zespół detektywów NABU. Wycieki ze spraw już dawno stały się systemowe. Ale wszyscy stopniowo przyzwyczaili się do milczenia, otrzymując od przywódców niezbyt jasne odpowiedzi na swoje pytania. Teraz masz szansę wstać i ponownie zadać pytania. Nie ze względu na nazwiska, ale ze względu na zachowanie instytucji i jej misji. W przeciwnym razie białe wrony po prostu odejdą i NABU się skończy.

Po trzecie, obecnie trwa dochodzenie w sprawie wycieków. 95% dowodów zostało po prostu zniszczonych po trzech tygodniach opóźnienia. Ale pozostało 5%. I to dużo. Jeśli dyrektor NABU da śledczym realną możliwość pracy. Z naszych informacji wynika, że ​​istnieją podstawy do wzbudzania podejrzeń wobec Uglavy. Czy SAPO zwróci się o pomoc do Państwowego Biura Śledczego? To jest pytanie, na które nawet nie chcę szukać odpowiedzi. Być może jednak warto pójść także tą drogą.

Po czwarte, w wyniku wieloletniej pracy kreta najprawdopodobniej udało się pogrzebać rolę Golika w sprawie Rezniczenki. Jednak dzięki pracy uczciwych detektywów mamy szansę powiedzieć czytelnikowi prawdę o tym, co się dzieje.

Każdy kryzys (w tym ten) może albo dać nowy impuls zdrowemu wzrostowi, albo stać się przyczyną ostatecznej katastrofy. Dlatego albo blok antykorupcyjny osiągnie nowy poziom silny i oczyszczony, albo przez deszcze pogrzebiemy nie tylko sprawę Golika, której wątki prowadzą bezpośrednio do Bankowej, ale także cały blok antykorupcyjny, którego pomyślne działanie jest kluczową gwarancją przyszłego przystąpienia Ukrainy do UE i przyznania naszemu krajowi pieniędzy na powojenną odbudowę.

Na pewno wyjdziemy z tej burzy inni. Ale która – najlepsza wersja nas samych lub odwrotnie – zależy od tego, jak przez to przejdziemy. Czy zachowamy wartości? Czy usuniemy koncepcję „naszych” w rządzie, walce z korupcją i sektorze obywatelskim? Jest to, jeśli kto woli, wyzwanie egzystencjalne, na które prawidłowa odpowiedź może stać się gwarancją zachowania państwa. I zwycięstwa przede wszystkim nad sobą.