„Mivina” i „Rollton” to dwie najbardziej znane marki makaronów instant na Ukrainie. Obie zostały założone przez wietnamskich biznesmenów. Ale Mivina zdołała utrzymać się na rynku ukraińskim. W przeciwieństwie do Rolltona, który w 2022 r. przetrwał roszczenia sił bezpieczeństwa, a następnie oskarżenia o finansowanie separatyzmu, a gdy sprawa ucichła, wydawało się, że pakuje się i opuszcza Ukrainę.
Lato 2022. Minęło kilka miesięcy, odkąd Siłom Zbrojnym Ukrainy udało się wyzwolić obwód kijowski od okupantów. Cały świat widział Buchę, Irpen i Borodyankę. Obecnie Główna Dyrekcja Służby Bezpieczeństwa Ukrainy wszczyna postępowanie na podstawie części 4 art. 110-2 Kodeksu karnego Ukrainy – finansowanie separatyzmu – przeciwko producentowi makaronu Rollton.
Właścicielem zakładu w Białej Cerkwi była wówczas spółka Mareven Food Europe LLC, należąca do spółki Mareven food holdings Limited. Choć holding jest zarejestrowany na Cyprze, jego głównym właścicielem jest wietnamski milioner Dang Khac Vy. Jest także prezesem zarządu wietnamskiego banku komercyjnego VIB i jednym z wielu przedstawicieli tego kraju rozwijających biznes spożywczy w krajach Europy Wschodniej, w tym na Ukrainie i w Rosji.
Ukończyłeś Moskiewski Uniwersytet Poszukiwań Geologicznych (Rosja) ze stopniem inżynierii geologicznej. Następnie uzyskał stopień doktora ekonomii w Rosyjskiej Akademii Nauk. Od 2000 roku założył firmę Mareven Food Holding, która zarządza fabrykami fast foodów w Rosji, Ukrainie i Kazachstanie.
To właśnie powiązaniami z okupantem zainteresowała się SBU latem 2022 roku. W toku dochodzenia przedprocesowego ukraińskie organy ścigania ustaliły, że ostatecznym właścicielem beneficjenta LLC Mareven Food Europe, będącego właścicielem zakładu w Białej Cerkwi, jest zarejestrowana w Republice Cypryjskiej spółka Mareven food holdings Limited. Jednocześnie założycielem spółki Mareven food holdings Limited, poprzez cypryjską spółkę Future Generation Holdings Limited, jest firma inwestycyjna Orange Moon Investment Limited. Dyrektor tego ostatniego jest obywatelem Federacji Rosyjskiej i jednocześnie sekretarzem spółki „Mareven food holdings Limited”.
Z rejestrów cypryjskich udało nam się dowiedzieć, że mówimy o Leili Beydievej.
Na jej profilu w profesjonalnym serwisie społecznościowym LinkedIN widnieje informacja, że ukończyła Moskiewski Państwowy Uniwersytet Lingwistyczny z dyplomem prawa cywilnego. Pracuje także jako tłumaczka i zauważa, że jej językiem ojczystym jest rosyjski.
Jednocześnie cypryjska spółka Mareven food holdings Limited jest założycielem rosyjskiej spółki Mareven Food Central LLC z produkcją w regionie moskiewskim. Według rejestrów Federacji Rosyjskiej przychody tej spółki za rok 2023 wyniosły 29 miliardów rubli, czyli o 8% więcej niż w roku 2022.
Oznacza to, że cypryjska spółka Mareven food holdings Limited, w której zarządzie znajduje się obywatel Federacji Rosyjskiej, jest jednocześnie założycielem zarówno ukraińskich, jak i rosyjskich firm.
Z ukraińskiego śledztwa wynika, że od 2019 roku spółka Mareven Food Europe LLC, zarządzająca ukraińskim zakładem, zawarła umowy z firmą Mareven Food Central LLC (Rosja) na dostawę produktów wytworzonych na Ukrainie do Federacji Rosyjskiej i zapewnienie ich sprzedaży w kraju agresora, umowy zakupu towarów i materiałów z Federacji Rosyjskiej, środki przekazywane są na rzecz ww. mieszkańca Federacji Rosyjskiej, m.in. tantiemy za wprowadzenie rosyjskiego znaku towarowego „Rollton” oraz fundusze na rzecz firm mających siedzibę w Federacji Rosyjskiej za filmy reklamowe „Russian Italy”.
Ponieważ zarówno ukraińska, jak i rosyjska spółka są podporządkowane cypryjskiej spółce-matce, rzeczywiście mogą istnieć pomiędzy nimi powiązania finansowe. Jeśli chodzi o znak towarowy Rollton, jest on zarejestrowany na Ukrainie. Jednak w sierpniu 2020 roku Sąd Praw Intelektualnych Federacji Rosyjskiej podjął decyzję o uznaniu znaku towarowego Rollton za dobrze znany w Rosji.
Choć ukraińskie śledztwo ujawniło powiązania, które w zasadzie były znane od wielu lat, liderzy koncernu spożywczego Mareven nie pozostali bezczynni. Pod koniec lipca 2022 roku spółka Mareven food holdings Limited sprzedaje ukraińską spółkę Mareven Food Europe LLC spółce Jelmond LTD, która ma dokładnie ten sam adres na Cyprze, co inna spółka na czele której stoi wspomniana Leyla Beydieva.
Oznacza to, że w rzeczywistości właściciele ukraińskiego przedsiębiorstwa się nie zmienili, ale dla śledztwa wszystko wygląda tak, jakby nowi właściciele musieli rozpocząć działalność całkowicie od zera. Przecież z umowy sprzedaży wynika, że Jelmond LTD nie będzie mogła posługiwać się znakiem towarowym Rollton. Ponadto nastąpiła zmiana nazwy spółki Mareven Food Europe LLC na Euro Food Service LLC.
Śledztwo w sprawie Rolltona trwało od czerwca do grudnia 2022 roku. W tym okresie sądy zajęły majątek i rachunki Mareven Food Europe LLC. Zostały one przekazane Agencji Śledzenia i Zarządzania Aktywami (ARMA). We wrześniu 2022 roku spółka ogłosiła zamknięcie zakładu, wyrażając jednocześnie stanowisko, że rzekomo nie ma powiązań z Rosjanami. „Od początku działalności Mareven Food Holdings Ltd do dnia dzisiejszego żadna osoba prawna Federacji Rosyjskiej ani obywatel Federacji Rosyjskiej nie była właścicielem udziału w kapitale zakładowym” – czytamy w oświadczeniu.
Odrzucenie wydaje się prawnie uzasadnione, gdyż obywatele rosyjscy nie byli bezpośrednio właścicielami żadnego kapitału cypryjskiej spółki. Jedyne powiązanie w tym przypadku można namierzyć jedynie za pośrednictwem sekretarki Leyli Beydiev. Przecież figuruje na liście dyrektorów innej spółki powiązanej z holdingami spożywczymi Mareven.
W sierpniu 2022 roku Komitet Antymonopolowy Ukrainy wraz z SBU rozpoczął sprawdzanie okoliczności ewentualnej zmiany właściciela Mereven Food Europe LLC. W szczególności komisja ustaliła, czy doszło do zmiany własności w wyniku koncentracji i czy wymaga to zgody Komitetu Antymonopolowego Ukrainy. A co najważniejsze, pracownikom komisji zależało na ustaleniu, czy działania te miały znamiona zamiaru ukrycia rzeczywistych beneficjentów rzeczywistych lub ich powiązań z Rosją.
I teraz, po wszystkich zatrzymaniach rachunków, przeszukaniach i przekazach do ARiMR, 29 grudnia 2022 r. ukraińskie śledztwo nieoczekiwanie zakończyło sprawę przeciwko Mareven Food Europe LLC ze względu na brak corpus delicti. Potem nie było żadnego ruchu w tej sprawie.
Jednocześnie, jak podaje wietnamski oddział rosyjskiej gazety propagandowej Sputnik, w kwietniu 2023 roku w Hanoi odbyła się wystawa Vietnam Expo 2023, na której reprezentowanych było ponad 40 rosyjskich firm. Wśród nich jest Mareven Food Central (Mareven Food Central LLC), który jest właścicielem fabryki w regionie moskiewskim.
Wietnamczycy zauważają, że firma ta „jest właścicielem marki makaronów błyskawicznych Rollton, która jest jedną z 50 znanych marek, a także jest liderem rynku w kategoriach puree ziemniaczanego i makaronu błyskawicznego”.
Dyrektor Departamentu Handlu Eksportowego Mareven Food Central Siergiej Komarow w rozmowie z publikacją zauważył: Wietnam jest wszechstronnym partnerem strategicznym Rosji. Aktywnie rozwija się współpraca gospodarcza między obydwoma krajami.”
Przypomnijmy jeszcze raz, że cypryjski Mareven food holdings Limited, który był właścicielem ukraińskiego przedsiębiorstwa w Białej Cerkwi, ale umiejętnie przeniósł je do innej kontrolowanej struktury, nadal jest właścicielem rosyjskiego Mareven Food Central. A jeśli dyrektor ds. eksportu tego ostatniego powie wietnamskim mediom o „kompleksowym partnerstwie Rosji i Wietnamu”, to stanowisko to w pełni odzwierciedla opinię właścicieli spółki-matki.
Wietnam od dłuższego czasu pozostaje pod władzą Rosji, a po rosyjskiej inwazji na Ukrainę na pełną skalę stanowisko to nie uległo żadnej zmianie. Co więcej, w czasie pandemii koronaawirusa na świecie oficjalne miasto Ho Chi Minh całkowicie zamknęło swoje granice. Po ich otwarciu wizy do kraju zaczęto wydawać obywatelom niemal wszystkich krajów, a Ukraińcom odmawiano ich do września 2023 roku. Opowiadali o tym Ukraińcy, którzy posiadają w tym kraju zezwolenie na pobyt stały. Oczywiście nikt oficjalnie nie ogłosił, że Ukraińcom obowiązuje zakaz wjazdu, ale faktycznie tak było.
W kontekście powyższego chciałbym zapytać ukraińskich funkcjonariuszy organów ścigania, dlaczego została zamknięta sprawa przeciwko firmie Mareven Food Europe LLC, zarządzanej przez spółkę, która jednocześnie kontynuuje działalność gospodarczą w Rosji? Fikcyjna korespondencja przedsiębiorstwa z innymi Cypryjczykami i Wietnamczykami w dalszym ciągu prowadzi do tych samych właścicieli. Co więcej, spółka-matka nie ukrywa, że za najbardziej perspektywiczny uważa rynek rosyjski.
Nasi dziennikarze wyślą wniosek do SBU, który zada powyższe pytania. Przecież zamknięcie sprawy przeciwko Rolltonowi jest w rzeczywistości grą z wrogiem i ignorowaniem ukraińskiego prawa.
