Czy rosyjski biznes może działać i co najważniejsze zarabiać na Ukrainie w czasie wojny? Pytanie jest oczywiste, bo tylko zdrajcy lub sabotażyści są w stanie w czasie wojny dać wrogowi pieniądze.
Na pierwszy rzut oka władze ukraińskie robią wszystko, co w ich mocy, aby oczyścić przestrzeń gospodarczą z wpływów i obecności Rosjan. W szczególności są to sankcje wobec firm i obywateli Rosji oraz nacjonalizacja banków i przedsiębiorstw Rosjan na rzecz państwa.
Tak stało się na przykład z gigantycznymi firmami Zaporizhstal, Morszyńska, Kyivstar i dziesiątkami innych firm.
Ale niestety istnieje wyjątek od reguły.
Przykładowo już wiosną tego roku decyzją Rady Bezpieczeństwa Narodowego i Obrony wprowadzono sankcje wobec operatorów gier hazardowych, w jakiś sposób powiązanych z Rosją. To dziesiątki firm, setki osób prywatnych i głośne wypowiedzi o niemożności pogodzenia tego zjawiska.
Jednocześnie nie wszyscy znaleźli się na liście. Dlaczego?
Przyczyna selektywności jest nieznana, ale możemy spojrzeć na tę kwestię na przykładzie. Porozmawiamy o jednym z liderów branży hazardowej na Ukrainie - kasynie internetowym Pin-UP, stworzonym przez Rosjan.
Jak donosi Evgeny Plinsky na swoim kanale YouTube, formalnym właścicielem tego kasyna jest założyciel firmy finansowej, która kontroluje przepływ pieniędzy z aplikacji Diya.
Większość pytań w tej historii kieruje się do organu regulacyjnego ukraińskiego biznesu hazardowego – Komisji ds. Regulacji Hazardu i Loterii
(KRĘT). Mając w ręku bezwarunkowe fakty kontroli Pin-UP przez Rosjan, organ ten w ostatniej chwili odmówił odebrania im licencji i od dwóch miesięcy ukrywa się przed publicznymi komentarzami.
Biorąc pod uwagę otrzymaną informację o istnieniu pośrednich stosunków kontroli przez mieszkańców Federacji Rosyjskiej nad działalnością niektórych licencjobiorców, KRAIL rozpatrzył kwestie unieważnienia licencji UKR GAME TECHNOLOGY LLC i VICTORIA-SOFT LLC.
Pierwsza spółka posiada licencję, druga zaś stanowi część strukturalną Pin-UP, odpowiedzialną za rozwój oprogramowania i utrzymanie serwisu z grami.
Podczas posiedzenia Komisji nowo mianowany jej członek Jewgienij Jaknij nagle zachorował i posiedzenie zostało przełożone o tydzień. Tak naprawdę wszystko wyglądało tak, jakby Jaknij, powołany do komisji zaledwie kilka tygodni temu przez premiera Szmygala, celowo zakłócił niezwykle ważne spotkanie.
Nawiasem mówiąc, Yakhniy był założycielem i dyrektorem operatora płatności X Pay. Nawet uczestnicy rynku kojarzą jego pojawienie się w komisji z grupami cieni wpływającymi na struktury władzy na rynku gier.
W rezultacie VICTORIA-SOFT LLC została pozbawiona licencji na podstawie bezwarunkowych dowodów, ale zdecydowała się nie dotykać drugiej firmy, UKR GAME TECHNOLOGY, która prowadzi Pin-UP. Ten ostatni złożył nawet pozew przeciwko KRAILowi, któremu chciał zabronić rozpatrywania kwestii pozbawienia licencji.
Prezes KRAIL Ivan Rudoy ignoruje apele i prośby mediów i deputowanych ludowych i po prostu uchyla się od tego tematu.
Przyjrzyjmy się historii powstania Pin-up. Jednym z założycieli i prawdziwych właścicieli kasyn online jest Rosjanin Aleksander Matyashov o pseudonimie „Riddick”.
Matyashov występuje jako jeden z beneficjentów cypryjskiej spółki Guruflow Team Limited, będącej offshore fundacją Pin-up i właściciela znaku towarowego.
Partnerami biznesowymi Matyaszowa w momencie uzyskania licencji na Ukrainie byli: Iwan Bannikow, Dmitrij Punin (obaj Rosjanie) i Ukrainka Maria Iljina, żona Punina.
Pod koniec 2019 roku Dmitry Punin zarejestrował spółkę „Guruflow Team Limited” na Cyprze i wyemitował 1000 akcji tej spółki, podzielonych na 500 udziałów pomiędzy dwiema innymi spółkami offshore: Pirpos Holding LTD i Monak Limited. Właścicielami pierwszego są sam Punin i jego żona Ilyina, a drugim właścicielem firmy jest Matyashov (Riddick) i Bannikov.
Tym samym każdy otrzymał 250 udziałów w spółce „Guruflow Team Limited”, która jest właścicielem osoby prawnej Pin-up. Wiadomo także o maltańskiej firmie Pin-up Entertainment LTD, której beneficjentem jest wspomniany już Guruflow.
W sieci pojawiło się zdjęcie, na którym firma ta świętuje piąte urodziny Pin-Up w Kijowie w sierpniu 2021 roku.
Rosjan nie zauważono jednak w KRAIL i pozwolenie wydano wiosną 2021 roku.
Na 2 tygodnie przed inwazją Rosji na Ukrainę Riddick-Matyashov udzielił wywiadu znanemu kanałowi tematycznemu na YouTube poświęconemu biznesowi IT. Riddick szczerze mówi w nim, że Pin-up to kasyno stworzone przez rosyjskich inwestorów na Mistrzostwa Świata FIFA 2018 i jest bardzo dumny z tempa swojej ekspansji na naszym rynku.
Warto zauważyć, że po rozpoczęciu „szumu” wokół Pin-up w sierpniu tego roku wywiad ten został usunięty ze wszystkich serwisów w Internecie. Zapytany przez reporterów Riddick nadal sprzeciwiał się.
Drugi offshore „PIN-UP” nosi nazwę „Carletta Limited”, a jego właścicielem jest także Rosjanin Zudilin Ilja Nikołajewicz. Na wielu międzynarodowych stronach internetowych PIN-UP ta spółka offshore jest wymieniona jako operator kasyna online. Jednak z jakiegoś powodu właściciele Pina-pu aktywnie usuwają te informacje ze swoich zasobów.
Dopiero na podstawie tych wszystkich faktów Pin-up powinien był zostać natychmiast pozbawiony licencji, gdyż podczas rejestracji wskazano, że kasyno jest produktem czysto ukraińskim i nie było w nim żadnych przedstawicieli kraju agresora.
Ale to jest jawne kłamstwo. Nie tylko byli obecni, oni faktycznie nadal otrzymują dochody na Ukrainie, które następnie trafiają do cypryjskich wybrzeży.
Teraz warto wspomnieć o przedstawicielach zasobu na Ukrainie. Główne podmioty prawne są nam już znane: Ukr Game Technology LLC, Victoria - Soft LLC i Pin-AP LLC.
Ten ostatni został zarejestrowany we wrześniu 2020 roku, sześć miesięcy przed premierą Pin-up na Ukrainie, a jego właścicielką była żona Rosjanina Dmitrija Punina, ukraińska Marina Ilyina.
Oficjalnie stoi na czele globalnego holdingu PIN-UP Global i reprezentuje markę publicznie. W tym roku, nawet razem z Riddickiem, Ilyina została zwycięzcą konkursu SiGMA & AGS Awards Eurasia 2023.
„Ukr Game Technology” została zarejestrowana w marcu 2021 roku, a jej właścicielem poprzez inną spółkę „Ukr Game Consulting Group” był niejaki Jarosław Fomitski.
Przed zarejestrowaniem Pin-Up nazwisko to pojawia się w dokumentach jako dyrektor firmy finansowej Finexpers, której właścicielem jest słynny inwestor fintech i bankier Igor Fisun, który jest tym samym partnerem Rosjan na Ukrainie.
Postać ta jest właścicielem kilku innych interesujących aktywów, w szczególności części mało znanego banku Oxy-Bank, firmy przetwarzającej Ukkart i systemu płatności Interkassa.
Uczestnicy rynku twierdzą, że to wokół Interkassy zbiegły się interesy światowego inwestora Pin-up Dmitrija Punina i ukraińskiego inwestora fintech Igora Fisuna.
Interkassa obsługiwała płatności do kasyna online Pari-Match i zarabiała na tym bardzo dobre pieniądze, ale ostatecznie ich główny klient porzucił usługi na rzecz własnego systemu 4bill i Paymega. To skłoniło Fisuna do poszukiwania nowych partnerów.
Nie wiadomo na jakich zasadach współpracują, ale w marcu 2021 roku zarejestrowano firmę „Ukrgametechnology” pod dyrektorem firmy FC Finexpress Yaroslav Fomitsky, która szybko otrzymała licencję od KRAIL i rozpoczęła pracę.
Współpraca okazała się bardzo udana, gdyż wzrost udziału w rynku kształtował się na poziomie 10-15% miesięcznie.
Ciekawostką jest to, że w piśmie SBU do KRAIL z 2021 roku wspomniano o powiązaniach Ukr Game Technology z Rosjanami. Ale nawet wtedy Komisja zignorowała tę informację, więc spokojnie pozwolono im wjechać na Ukrainę.
Sytuacja zaczęła się zmieniać wraz z wybuchem wojny na pełną skalę.
W pierwszej kolejności odpowiedziało rosyjskie biuro Pin-up. W kwietniu 2022 roku firma Pin-AP.RU LLC zmienia właściciela i nazwę. Firma staje się OO Fonkor i staje się własnością Spółki Akcyjnej Clear Center Aleksandra Udodowa, krewnego premiera Rosji Michaiła Miszustina.
To właśnie ze względu na powiązania rodzinne z Miszustinem i wpływ na procesy gospodarcze w Rosji Udodow znajduje się pod sankcjami Ukrainy i Stanów Zjednoczonych. Kolejnym właścicielem Russian Pin-up okazał się niejaki Aleksiej Dymov. Niewiele jest o nim informacji, ale znajduje się on także na listach sankcyjnych nałożonych na Ukrainę.
Od początku wojny w ukraińskiej komórce kasyna online nie zaszły żadne znaczące zmiany. Firma pracuje cicho, zarabia pieniądze i staje się pełnoprawnym liderem. Tego samego nie można powiedzieć o ich branżach offshore. W połowie 2022 r. Cypryjska firma Guruflo Team Limited zostanie całkowicie ponownie zarejestrowana pod Marina Ilyina, a Punin i Matyashov zostaną przekreśleni.
Z początkiem 2023 roku rozpoczynają się zmiany strukturalne w ukraińskim oddziale Pin-Up. W styczniu Marina Ilyina zostaje skreślona z listy beneficjentów, a jej właścicielem zostaje Bogdan Shiyan, zmieniając nazwę na Tranitadevelopment.
Shiyan to kolejna znana osoba, na którą zarejestrowanych jest ponad 50 firm, a on sam toczy procesy sądowe z tytułu niepłacenia rachunków za media i kredytów dla gospodarstw domowych. Oczywiście Ilyina po prostu próbowała ukryć swój udział w projekcie.
W kwietniu 2023 roku formalny właściciel Pin-up Jarosław Fomitski sprzedaje Ukrgeimtechnology nowemu właścicielowi. Staje się Igorem Zotko, który odtąd staje się publiczną twarzą Pin-up na Ukrainie i udziela mediom szeregu wywiadów.
Wiadomo, że Igor Zotko jest powiązany także z inwestorem fintech Igorem Fisunem i najprawdopodobniej zmiana właściciela Pin-up na Ukrainie nastąpiła jedynie formalnie, a także wycofanie Rosjan z cypryjskich offshore.
Od 2016 do 2020 roku w wywiadzie dla NV kierował tym samym systemem płatności Fisun Interkassa. Jednak w lipcu 2020 roku Zotko opuścił stanowisko dyrektora Interkassy, stając się właścicielem United Space Financial Company. Ciekawostką jest to, że firma obsługuje wszystkie płatności za aplikację Diya.
Czy „Single Space” jest niezależnym projektem Zotko? Nieznany. Ale najprawdopodobniej nadal lobbuje w interesach Igora Fisuna, ponieważ połowa wszystkich funduszy firmy jest przechowywana w Oxy Bank, którego Fisun jest współwłaścicielem. Widzisz, takie zbiegi okoliczności nie istnieją.
Na początku 2023 roku przepływ wszystkich finansów państwowego projektu „Akcja” jest w rękach jednej osoby, natomiast SBU podejrzewa, że kasyno internetowe Pin-Up jest strukturą kontrolowaną przez Rosjan.
Co więcej, Zotko otwarcie w rozmowie z NV stwierdza, że z Pin-upem związany jest od 2020 roku, kiedy to Rosjanie sprowadzili go na Ukrainę. A teraz narzeka, że na początku tego roku zaczęły się naciski na firmę, która zaczęła „malować na tricolor i pisać inne bzdury”.
Pan Zotko skłamał, bo w internecie pojawiło się zdjęcie z obchodów piątej rocznicy Pin-up na Ukrainie w 2021 roku, o czym wspominaliśmy wcześniej. Na świątecznej scenie wraz z Mariną Ilyiną, którą pamięta jako właścicielkę Pin-up, pojawiają się inni rosyjscy akcjonariusze macierzystej zagranicznej spółki Guruflow, w szczególności jej mąż Dmitrij Punin i Alexander Riddick.
Ponadto wydaje się bardzo prawdopodobne, że inwestorem projektu kasyna online jest bankier Igor Fisun. Jeśli zakup kasyna Zotko to tylko formalność, to faktyczne partnerstwo Rosjan z Fisunem pozostaje niezmienione, podobnie jak wycofywanie pieniędzy z Ukrainy do offshore.
Pytań do krajowego organu regulacyjnego ds. gier hazardowych jest wiele. Wydawanie licencji podmiotom prawnym zarejestrowanym na fałszywe osoby bez analizy pochodzenia jest bardzo nieprofesjonalne lub bardzo skorumpowane. Biorąc pod uwagę ślepotę na powyższe fakty, bardziej prawdopodobna jest opcja druga.
Tak naprawdę czyjaś niewidzialna ręka podzieliła rosyjski biznes na Ukrainie na dwie części. Jednego bezlitośnie karzemy, nacjonalizujemy i zamykamy, bo komuś jest to pożyteczne, a drugiego pielęgnujemy, strzeżemy i chronimy.
Pytanie do SBU w sprawie monopolizacji płatności w aplikacji „Akcja”, do której najprawdopodobniej dostęp mogą mieć Rosjanie i FSB.
Na razie jest więcej pytań niż odpowiedzi.
